ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ, Ἰσοκράτης, Πρὸς Δημόνικον, 20-21

Στην ενότητα παρουσιάζονται τα φαινόμενα: κατηγορούμενο, γενική, δοτική, προτάσεις (υποθετικές 5).

Πατήστε στον κατάλογο για να εμφανιστούν σελίδες με παρόμοιο περιεχόμενο.

Κατέβασε το αρχείο σε , για να επεξεργαστείς το κείμενο. Στη συνέχεια επιβεβαίωσε τις απαντήσεις σου μ' αυτές που παρατίθενται παρακάτω.

Καλή προσπάθεια.

Για τον Ισοκράτη

Βικιπαίδεια , Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Ο λόγος: Πρὸς Δημόνικον, στη Βικηθήκη
Περισσότερα κείμενα του Ισοκράτη ,

Για το κείμενο

Στον λόγο του Πρὸς Δημόνικον ο ρήτορας, απευθύνεται στον νεαρό Δημόνικο και του δίνει πληθώρα ηθικοπλαστικών συμβουλών σχετικά με διάφορα ζητήματα της καθημερινής ζωής· στόχος είναι να γίνει ο Δημόνικος ένας ενάρετος πολίτης.

Το κείμενο

[20] τῷ μὲν τρόπῳ γίγνου φιλοπροσήγορος, τῷ δὲ λόγῳ εὐπροσήγορος. ἔστι δὲ φιλοπροσηγορίας μὲν τὸ προσφωνεῖν τοὺς ἀπαντῶντας, εὐπροσηγορίας δὲ τὸ τοῖς λόγοις αὐτοῖς οἰκείως ἐντυγχάνειν. ἡδέως μὲν ἔχε πρὸς ἅπαντας, χρῶ δὲ τοῖς βελτίστοις· οὕτω γὰρ τοῖς μὲν οὐκ ἀπεχθὴς ἔσει, τοῖς δὲ φίλος γενήσει. τὰς ἐντεύξεις μὴ ποιοῦ πυκνὰς τοῖς αὐτοῖς, μηδὲ μακρὰς περὶ τῶν αὐτῶν· πλησμονὴ γὰρ ἁπάντων. [21] γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἑκουσίοις, ὅπως ἂν δύνῃ καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν. ὑφ᾽ ὧν κρατεῖσθαι τὴν ψυχὴν αἰσχρόν, τούτων ἐγκράτειαν ἄσκει πάντων, κέρδους, ὀργῆς, ἡδονῆς, λύπης. ἔσει δὲ τοιοῦτος, ἐὰν κέρδη μὲν εἶναι νομίζῃς δι᾽ ὧν εὐδοκιμήσεις ἀλλὰ μὴ δι᾽ ὧν εὐπορήσεις, τῇ δὲ ὀργῇ παραπλησίως ἔχῃς πρὸς τοὺς ἁμαρτάνοντας ὥσπερ ἂν πρὸς ἑαυτὸν ἁμαρτάνοντα καὶ τοὺς ἄλλους ἔχειν ἀξιώσειας, ἐν δὲ τοῖς τερπνοῖς, ἐὰν αἰσχρὸν ὑπολάβῃς τῶν μὲν οἰκετῶν ἄρχειν ταῖς δ᾽ ἡδοναῖς δουλεύειν, ἐν δὲ τοῖς πονηροῖς, ἐὰν τὰς τῶν ἄλλων ἀτυχίας ἐπιβλέπῃς καὶ αὑτὸν ὡς ἄνθρωπος ὢν ὑπομιμνήσκῃς.

Το κείμενο με συνδέσεις στα λεξικά του perseus.tufts.edu

[20] μὲν τρόπῳ γίγνου φιλοπροσήγορος, τῷ δὲ λόγῳ εὐπροσήγορος. ἔστι δὲ φιλοπροσηγορίας μὲν τὸ προσφωνεῖν τοὺς ἀπαντῶντας, εὐπροσηγορίας δὲ τὸ τοῖς λόγοις αὐτοῖς οἰκείως ἐντυγχάνειν. ἡδέως μὲν ἔχε πρὸς ἅπαντας, χρῶ δὲ τοῖς βελτίστοις· οὕτω γὰρ τοῖς μὲν οὐκ ἀπεχθὴς ἔσει, τοῖς δὲ φίλος γενήσει. τὰς ἐντεύξεις μὴ ποιοῦ πυκνὰς τοῖς αὐτοῖς, μηδὲ μακρὰς περὶ τῶν αὐτῶν· πλησμονὴ γὰρ ἁπάντων. [21] γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἑκουσίοις, ὅπως ἂν δύνῃ καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν. ὑφ᾽ ὧν κρατεῖσθαι τὴν ψυχὴν αἰσχρόν, τούτων ἐγκράτειαν ἄσκει πάντων, κέρδους, ὀργῆς, ἡδονῆς, λύπης. ἔσει δὲ τοιοῦτος, ἐὰν κέρδη μὲν εἶναι νομίζῃς δι᾽ ὧν εὐδοκιμήσεις ἀλλὰ μὴ δι᾽ ὧν εὐπορήσεις, τῇ δὲ ὀργῇ παραπλησίως ἔχῃς πρὸς τοὺς ἁμαρτάνοντας ὥσπερ ἂν πρὸς ἑαυτὸν ἁμαρτάνοντα καὶ τοὺς ἄλλους ἔχειν ἀξιώσειας, ἐν δὲ τοῖς τερπνοῖς, ἐὰν αἰσχρὸν ὑπολάβῃς τῶν μὲν οἰκετῶν ἄρχειν ταῖς δ᾽ ἡδοναῖς δουλεύειν, ἐν δὲ τοῖς πονηροῖς, ἐὰν τὰς τῶν ἄλλων ἀτυχίας ἐπιβλέπῃς καὶ αὑτὸν ὡς ἄνθρωπος ὢν ὑπομιμνήσκῃς.

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

τῷ μὲν τρόπῳ	α-κύρια
γίγνου φιλοπροσήγορος, (σύ)
τῷ δὲ λόγῳ εὐπροσήγορος	β-κύρια
(γίγνου σύ).

ἔστι δὲ	γ-κύρια
φιλοπροσηγορίας μὲν
τὸ προσφωνεῖν
τοὺς ἀπαντῶντας,
ἔστι δὲ	δ-κύρια
εὐπροσηγορίας δὲ
τὸ τοῖς λόγοις αὐτοῖς
οἰκείως
ἐντυγχάνειν.

ἡδέως μὲν	ε-κύρια
ἔχε (σύ)
πρὸς ἅπαντας,
χρῶ (σύ) δὲ τοῖς βελτίστοις·	στ-κύρια
οὕτω γὰρ	ζ-κύρια
τοῖς μὲν οὐκ ἀπεχθὴς ἔσει, (σύ)
τοῖς δὲ φίλος γενήσει. (σύ)	η-κύρια

τὰς ἐντεύξεις	θ-κύρια
μὴ ποιοῦ (σύ) πυκνὰς
τοῖς αὐτοῖς,
μηδὲ μακρὰς	ι-κύρια
περὶ τῶν αὐτῶν
(μὴ ποιοῦ σύ)·
πλησμονὴ γὰρ (ἐστι) ἁπάντων.	ια-κύρια

γύμναζε σεαυτὸν (σύ)	ιβ-κύρια
πόνοις ἑκουσίοις,
ὅπως ἂν δύνῃ (σύ)	τελική
καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν.

ὑφ᾽ ὧν	αναφορική
κρατεῖσθαι τὴν ψυχὴν
αἰσχρόν (ἐστι),
τούτων ἐγκράτειαν ἄσκει (σύ)	ιγ-κύρια
πάντων,
κέρδους, ὀργῆς, ἡδονῆς, λύπης.

ἔσει δὲ τοιοῦτος, (σύ)	ιδ-κύρια
ἐὰν κέρδη μὲν εἶναι	υποθετική
νομίζῃς (σύ)
δι᾽ ὧν εὐδοκιμήσεις (σύ)	αναφορική
ἀλλὰ μὴ δι᾽ ὧν εὐπορήσεις (σύ),	αναφορική
τῇ δὲ ὀργῇ (ἔσει σύ τοιοῦτος)	ιε-κύρια
ἂν παραπλησίως ἔχῃς (σύ)	υποθετική
πρὸς τοὺς ἁμαρτάνοντας
ὥσπερ	δ-αναφ
πρὸς ἑαυτὸν ἁμαρτάνοντα
καὶ τοὺς ἄλλους ἔχειν
ἀξιώσειας (σύ),
ἐν δὲ τοῖς τερπνοῖς	ιστ-κύρια
(ἔσει σύ ἐγκρατὴς),
ἐὰν ὑπολάβῃς, (σύ),	υποθετική
αἰσχρὸν (ἐστι)	ιζ-κύρια
τῶν μὲν οἰκετῶν ἄρχειν
ταῖς δ᾽ ἡδοναῖς δουλεύειν,
ἐν δὲ τοῖς πονηροῖς	ιη-κύρια
(ἔσει σύ ἐγκρατὴς),
ἐὰν τὰς τῶν ἄλλων ἀτυχίας ἐπιβλέπῃς (σύ)	υποθετική
καὶ αὑτὸν	υποθετική
ὡς ἄνθρωπος ὢν
ὑπομιμνήσκῃς. (σύ)

Υπόμνημα: υποκείμενο, ρήμα, μετοχή, απαρέμφατο, προσδιορισμός

Λεξιλογικά

φιλοπροσήγορος: αυτός που προσφωνεί εύκολα, καταδεκτικός, φιλοφρονητικός
εὐπροσήγορος: ομιλητικός, δηλ. καταδεκτικός, προσηνής, φιλοφρονητικός, αβρός, ευγενικός, περιποιητικός
προσφωνέω-ῶ: καλώ ή μιλώ σε, απευθύνομαι σε
ἐντυγχάνω: συναντώ, συναντιέμαι με κάποιον, συναναστρέφομαι, συνομιλώ με κάποιον
ἔντευξις: τυχαία συνάντηση κάποιου, συναναστροφή, συνομιλία, γνωριμία, συνέρευση, επικοινωνία
πλησμονή: κορεσμός, κόρος
εὐδοκιμέω-ῶ: έχω καλή φήμη, τιμώμαι, εκτιμώμαι, είμαι ξακουστός, είμαι δημοφιλής
εὐπορέω-ῶ: ευτυχώ, ευημερώ
οἰκέτης: οικιακός δούλος, υπηρέτης
ὑπολαμβάνω: παραδέχομαι μια θεωρία ως αληθινή, νομίζω, υποθέτω
ὑπομιμνήσκω: 1. θυμίζω κάποιον ή κάτι σε κάποιον, 2. επαναφέρω στο μυαλό, 3. υπενθυμίζω κάτι σε κάποιον, 4. ανακαλώ στη μνήμη μου, θυμάμαι

Χρησιμοποίησε το λεξικό των H.G. Liddell & R. Scott για τις άγνωστες λέξεις

Σύνταξη - Μετάφραση

Για τη συντακτική ανάλυση, πέρασε τον δείκτη πάνω από τις λέξεις, για υπολογιστή, ή κτύπα τη λέξη για οθόνη αφής.
Για τη μετάφραση της κάθε σειράς πάτα τον αριθμό. Για όλη τη μετάφραση πάτα

τῷ μὲν τρόπῳ γίγνου φιλοπροσήγορος,

τῷ δὲ λόγῳ εὐπροσήγορος.

ἔστι δὲ φιλοπροσηγορίας μὲν τὸ προσφωνεῖν τοὺς ἀπαντῶντας,

εὐπροσηγορίας δὲ τὸ τοῖς λόγοις αὐτοῖς οἰκείως ἐντυγχάνειν.

ἡδέως μὲν ἔχε πρὸς ἅπαντας,

χρῶ δὲ τοῖς βελτίστοις·

οὕτω γὰρ τοῖς μὲν οὐκ ἀπεχθὴς ἔσει,

τοῖς δὲ φίλος γενήσει.

τὰς ἐντεύξεις μὴ ποιοῦ πυκνὰς τοῖς αὐτοῖς,

μηδὲ μακρὰς περὶ τῶν αὐτῶν (μὴ ποιοῦ)·

πλησμονὴ γὰρ ἁπάντων.

γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἑκουσίοις,

ὅπως ἂν δύνῃ καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν.

ὑφ᾽ ὧν κρατεῖσθαι τὴν ψυχὴν αἰσχρόν,

τούτων ἐγκράτειαν ἄσκει πάντων, κέρδους, ὀργῆς, ἡδονῆς, λύπης.

ἔσει δὲ τοιοῦτος,

ἐὰν κέρδη μὲν εἶναι νομίζῃς

δι᾽ ὧν εὐδοκιμήσεις

ἀλλὰ μὴ δι᾽ ὧν εὐπορήσεις,

τῇ δὲ ὀργῇ (ἔσει τοιοῦτος)

ἂν παραπλησίως ἔχῃς πρὸς τοὺς ἁμαρτάνοντας

ὥσπερ πρὸς ἑαυτὸν ἁμαρτάνοντα καὶ τοὺς ἄλλους ἔχειν ἀξιώσειας,

ἐν δὲ τοῖς τερπνοῖς (ἔσει ἐγκρατὴς),

ἐὰν ὑπολάβῃς,

αἰσχρὸν τῶν μὲν οἰκετῶν ἄρχειν ταῖς δ᾽ ἡδοναῖς δουλεύειν,

ἐν δὲ τοῖς πονηροῖς (ἔσει ἐγκρατὴς),

ἐὰν τὰς τῶν ἄλλων ἀτυχίας ἐπιβλέπῃς

καὶ αὑτὸν ὡς ἄνθρωπος ὢν ὑπομιμνήσκῃς.

1. γίγνου, χρῶ, γενήσει, ποιοῦ: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση.

γίγνου: γίγνει, γίγνῃ, γίγνοιο, γίγνου

χρῶ: χρῇ, χρῇ, χρῷο, χρῶ

ποιοῦ: ποιεῖ, ποιῇ, ποιοῖο, ποιοῦ

ὑπομιμνήσκῃς: ὑπομιμνήσκεις, ὑπομιμνήσκῃς, ὑπομιμνήσκοις, ὑπομίμνησκε

2. Να γραφούν τα παραθετικά των επιρρημάτων και των επιθέτων (στον τύπο που βρίσκονται)

ἡδέως: ἡδέως, ἥδιον, ἥδιστα

οἰκείως: οἰκείως, οἰκειότερον, οἰκειότατα

ἀπεχθὴς: ἀπεχθὴς, ἀπεχθέστερος, ἀπεχθέστατος

βελτίστοις: ἀγαθοῖς, βελτίοσι-κρείσσοσι-λῴοσι-ἀμείνοσι, βελτίστοις-κρατίστοις-λῴστοις-ἀρίστοις

μακρὰς: μακρὰς, μακροτέρας, μακροτάτης

αἰσχρόν: αἰσχρόν, αἰσχρότερον-αἰσχίονα-αἰσχίω, αἰσχρότατον-αἴσχιστον

1. ἔσει δὲ τοιοῦτος, ἐὰν κέρδη μὲν εἶναι νομίζῃς: να μετατραπεί ο υποθετικός λόγος ώστε να δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος:
εἰ κέρδη μὲν εἶναι νομίζοις... ἔσοιο ἂν τοιοῦτος