ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ, Ξενοφώντας, Απομνημονεύματα, 3,1,4-6

Στην ενότητα παρουσιάζονται τα φαινόμενα: προτάσεις (παραχωρητικές 4, υποθετικές 2).

Πατήστε στον κατάλογο για να εμφανιστούν σελίδες με παρόμοιο περιεχόμενο.

Κατέβασε το αρχείο σε , για να επεξεργαστείς το κείμενο. Στη συνέχεια επιβεβαίωσε τις απαντήσεις σου μ' αυτές που παρατίθενται παρακάτω.

Καλή προσπάθεια.

Για τον Ξενοφώντα

Βικιπαίδεια , Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Το κείμενο:
Περισσότερα κείμενα στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα

Για το κείμενο

Ο Ξενοφώντας στο έργο του Απομνημονεύματα υπερασπίζεται τον δάσκαλό του Σωκράτη, προσπαθώντας να αποκρούσει τις κατηγορίες εξαιτίας των οποίων καταδικάστηκε να πιει το κώνειο. Παράλληλα, δίνει πληροφορίες για τη ζωή και τη διδασκαλία του Σωκράτη, διανθίζοντάς τες με ανέκδοτα από τη ζωή του μεγάλου φιλοσόφου. Το έργο αποτελεί πολύ καλή πηγή πληροφοριών για την κοινωνική και οικονομική ιστορία της Αττικής στο τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου.

Το κείμενο

[4] ἐπεὶ δὲ μεμαθηκὼς ἧκε, προσέπαιζεν αὐτῷ λέγων· οὐ δοκεῖ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες, ὥσπερ Ὅμηρος τὸν Ἀγαμέμνονα γεραρὸν ἔφη εἶναι, οὕτω καὶ ὅδε στρατηγεῖν μαθὼν γεραρώτερος φαίνεσθαι; καὶ γάρ, ὥσπερ ὁ κιθαρίζειν μαθών, καὶ ἐὰν μὴ κιθαρίζῃ, κιθαριστής ἐστι, καὶ ὁ μαθὼν ἰᾶσθαι, κἂν μὴ ἰατρεύῃ, ὅμως ἰατρός ἐστιν, οὕτω καὶ ὅδε ἀπὸ τοῦδε τοῦ χρόνου διατελεῖ στρατηγὸς ὤν, κἂν μηδεὶς αὐτὸν ἕληται. ὁ δὲ μὴ ἐπιστάμενος οὔτε στρατηγὸς οὔτε ἰατρός ἐστιν, οὐδ᾽ ἐὰν ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱρεθῇ. [5] ἀτάρ, ἔφη, ἵνα καί, ἐὰν ἡμῶν τις ἢ ταξιαρχῇ ἢ λοχαγῇ σοι, ἐπιστημονέστεροι τῶν πολεμικῶν ὦμεν, λέξον ἡμῖν πόθεν ἤρξατό σε διδάσκειν τὴν στρατηγίαν. καὶ ὅς, ἐκ τοῦ αὐτοῦ, ἔφη, εἰς ὅπερ καὶ ἐτελεύτα· τὰ γὰρ τακτικὰ ἐμέ γε καὶ ἄλλ᾽ οὐδὲν ἐδίδαξεν. [6] ἀλλὰ μήν, ἔφη ὁ Σωκράτης, τοῦτό γε πολλοστὸν μέρος ἐστὶ στρατηγίας. καὶ γὰρ παρασκευαστικὸν τῶν εἰς τὸν πόλεμον τὸν στρατηγὸν εἶναι χρή, καὶ ποριστικὸν τῶν ἐπιτηδείων τοῖς στρατιώταις, καὶ μηχανικὸν καὶ ἐργαστικὸν καὶ ἐπιμελῆ καὶ καρτερικὸν καὶ ἀγχίνουν, καὶ φιλόφρονά τε καὶ ὠμόν, καὶ ἁπλοῦν τε καὶ ἐπίβουλον, καὶ φυλακτικόν τε καὶ κλέπτην, καὶ προετικὸν καὶ ἅρπαγα καὶ φιλόδωρον καὶ πλεονέκτην καὶ ἀσφαλῆ καὶ ἐπιθετικόν, καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ φύσει καὶ ἐπιστήμῃ δεῖ τὸν εὖ στρατηγήσοντα ἔχειν.

Το κείμενο με συνδέσεις στα λεξικά του perseus.tufts.edu

Σύρε τον πίνακα, για να δεις και τις υπόλοιπες στήλες.

ἐπεὶ δὲ μεμαθηκὼς	χρονική
ἧκε, (ὁ νεανίας)
προσέπαιζεν αὐτῷ (ὁ Σωκράτης)	α-κύρια
λέγων·

οὐ δοκεῖ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες,	β-κύρια
ὥσπερ Ὅμηρος τὸν Ἀγαμέμνονα γεραρὸν ἔφη εἶναι,	αναφ. παραβ.
οὕτω καὶ ὅδε στρατηγεῖν μαθὼν
γεραρώτερος φαίνεσθαι;

καὶ γάρ,	γ-κύρια
ὥσπερ ὁ κιθαρίζειν μαθών,	αναφ. παραβ.
καὶ ἐὰν μὴ κιθαρίζῃ,	παραχωρητική
κιθαριστής ἐστι,
καὶ ὁ μαθὼν ἰᾶσθαι,	αναφ. παραβ.
κἂν μὴ ἰατρεύῃ,	παραχωρητική
ὅμως ἰατρός ἐστιν,
οὕτω καὶ ὅδε ἀπὸ τοῦδε τοῦ χρόνου
διατελεῖ
στρατηγὸς ὤν,
κἂν μηδεὶς αὐτὸν ἕληται.	παραχωρητική

ὁ δὲ μὴ ἐπιστάμενος	δ-κύρια
οὔτε στρατηγὸς
οὔτε ἰατρός ἐστιν,
οὐδ᾽ ἐὰν ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱρεθῇ.	παραχωρητική

ἀτάρ, λέξον ἡμῖν (σύ)	ε-κύρια
ἔφη, (ὁ Σωκράτης)	στ-κύρια
ἵνα καί,	τελική
ἐὰν ἡμῶν τις ἢ ταξιαρχῇ	υποθετική
ἢ λοχαγῇ σοι,	υποθετική
ἐπιστημονέστεροι τῶν πολεμικῶν ὦμεν, (ἡμεῖς)
πόθεν ἤρξατό σε διδάσκειν τὴν στρατηγίαν. (οὗτος)	πλάγ. ερωτ.

καὶ ὅς ἔφη,	ζ-κύρια
ἐκ τοῦ αὐτοῦ (ἤρξατο διδάσκειν με τὴν στρατηγίαν οὗτος)	η-κύρια
εἰς ὅπερ καὶ ἐτελεύτα· (οὗτος)	αναφ. επιρρ.

τὰ γὰρ τακτικὰ ἐμέ γε καὶ ἄλλ᾽ οὐδὲν	θ-κύρια
ἐδίδαξεν. (οὗτος)

ἀλλὰ μήν, ἔφη ὁ Σωκράτης,	ι-κύρια
τοῦτό γε πολλοστὸν μέρος ἐστὶ στρατηγίας.	ια-κύρια

καὶ γὰρ παρασκευαστικὸν	ιβ-κύρια
τῶν εἰς τὸν πόλεμον τὸν στρατηγὸν εἶναι
χρή,
καὶ ποριστικὸν
τῶν ἐπιτηδείων τοῖς στρατιώταις,
καὶ μηχανικὸν
καὶ ἐργαστικὸν
καὶ ἐπιμελῆ
καὶ καρτερικὸν
καὶ ἀγχίνουν,
καὶ φιλόφρονά τε
καὶ ὠμόν,
καὶ ἁπλοῦν τε
καὶ ἐπίβουλον,
καὶ φυλακτικόν τε
καὶ κλέπτην,
καὶ προετικὸν
καὶ ἅρπαγα
καὶ φιλόδωρον
καὶ πλεονέκτην
καὶ ἀσφαλῆ
καὶ ἐπιθετικόν,
καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ φύσει καὶ ἐπιστήμῃ	ιγ-κύρια
δεῖ
τὸν εὖ στρατηγήσοντα ἔχειν.

Υπόμνημα: υποκείμενο, ρήμα, μετοχή, απαρέμφατο, προσδιορισμός

Λεξιλογικά

προσπαίζω: αστειεύομαι

γεραρός: αυτός που έχει σεβάσμιο παρουσιαστικό, μεγαλοπρεπής

ἕληται: του ρ. αἱρέω-αἱρῶ: επιλέγω, εκλέγω

ταξιαρχέω - ῶ: είμαι ταξίαρχος

παρασκευαστικός: έμπειρος στην παρασκευή

ποριστικός: ικανός να προσφέρει

τὰ ἐπιτήδεια: τα αναγκαία

ἐργαστικός: εργατικός, επιμελής

καρτερικός: υπομονετικός

ἀγχίνους: οξυδερκής

φιλόφρων: φιλικός

ὠμός: σκληρός

ἐπίβουλος: δόλιος

φυλακτικός: προσεκτικός

προετικός: εύκολος στο να δίνει

ἅρπαξ: αρπακτικός

φιλόδωρος: γενναιόδωρος

πλεονέκτης: άπληστος

ἀσφαλής: έμπιστος

Χρησιμοποίησε το λεξικό των H.G. Liddell & R. Scott για τις άγνωστες λέξεις

Σύνταξη - Μετάφραση

Για τη συντακτική ανάλυση, πέρασε τον δείκτη πάνω από τις λέξεις, για υπολογιστή, ή κτύπα τη λέξη, για οθόνη αφής.
Για τη μετάφραση της κάθε σειράς πάτα τον αριθμό. Για όλη τη μετάφραση πάτα

ἐπεὶ δὲ μεμαθηκὼς ἧκε,

προσέπαιζεν αὐτῷ λέγων·

οὐ δοκεῖ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες, ὥσπερ Ὅμηρος τὸν Ἀγαμέμνονα γεραρὸν ἔφη εἶναι , οὕτω καὶ ὅδε στρατηγεῖν μαθὼν γεραρώτερος φαίνεσθαι;

καὶ γάρ, ὥσπερ ὁ κιθαρίζειν μαθών, καὶ ἐὰν μὴ κιθαρίζῃ , κιθαριστής ἐστι , καὶ ὁ μαθὼν ἰᾶσθαι, κἂν μὴ ἰατρεύῃ , ὅμως ἰατρός ἐστιν , οὕτω καὶ ὅδε ἀπὸ τοῦδε τοῦ χρόνου διατελεῖ στρατηγὸς ὤν,

κἂν μηδεὶς αὐτὸν ἕληται.

ὁ δὲ μὴ ἐπιστάμενος οὔτε στρατηγὸς οὔτε ἰατρός ἐστιν,

οὐδ᾽ ἐὰν ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱρεθῇ.

ἀτάρ, λέξον ἡμῖν

ἔφη,

ἵνα καί, ἐὰν ἡμῶν τις ἢ ταξιαρχῇ ἢ λοχαγῇ σοι, ἐπιστημονέστεροι τῶν πολεμικῶν ὦμεν,

πόθεν ἤρξατό σε διδάσκειν τὴν στρατηγίαν.

καὶ ὅς ἔφη,

ἐκ τοῦ αὐτοῦ (ἤρξατο διδάσκειν με τὴν στρατηγίαν)

εἰς ὅπερ καὶ ἐτελεύτα·

τὰ γὰρ τακτικὰ ἐμέ γε καὶ ἄλλ᾽ οὐδὲν ἐδίδαξεν.

ἀλλὰ μήν, ἔφη ὁ Σωκράτης , τοῦτό γε πολλοστὸν μέρος ἐστὶ στρατηγίας.

καὶ γὰρ παρασκευαστικὸν τῶν εἰς τὸν πόλεμον τὸν στρατηγὸν εἶναι χρή, καὶ ποριστικὸν τῶν ἐπιτηδείων τοῖς στρατιώταις, καὶ μηχανικὸν καὶ ἐργαστικὸν καὶ ἐπιμελῆ καὶ καρτερικὸν καὶ ἀγχίνουν, καὶ φιλόφρονά τε καὶ ὠμόν, καὶ ἁπλοῦν τε καὶ ἐπίβουλον, καὶ φυλακτικόν τε καὶ κλέπτην, καὶ προετικὸν καὶ ἅρπαγα καὶ φιλόδωρον καὶ πλεονέκτην καὶ ἀσφαλῆ καὶ ἐπιθετικόν,

καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ φύσει καὶ ἐπιστήμῃ δεῖ τὸν εὖ στρατηγήσοντα ἔχειν.

1. ἐπιμελῆ, ἀγχίνουν, φιλόφρονα, ἁπλοῦν, ἅρπαγα: να γραφτεί η δοτική ενικού και πληθυντικού

ἐπιμελεῖ - ἐπιμελέσιν, ἀγχίνῳ / ἀγχινόῳ - ἀγχίνοις / ἀγχινόοις, φιλόφρονι - φιλόφροσιν, ἁπλῷ - ἁπλοῖς, ἅρπαγι - ἅρπαξιν

2. μεμαθηκὼς, ἐπιστάμενος, στρατηγήσοντα: να γίνει χρονική αντικατάσταση

ενεστώτας	μέλλοντας	αόριστος	παρακείμενος
μανθάνων	μαθησόμενος	μαθών	μεμαθηκὼς
ἐπιστάμενος	ἐπιστησόμενος	ἐπιστηθείς	-
στρατηγοῦντα	στρατηγήσοντα	στρατηγήσαντα	ἐστρατηγηκότα

1. Να δικαιολογηθεί η έγκλιση εκφοράς των παραχωρητικών προτάσεων του κειμένου.

Απάντηση:

Οι παραχωρητικές προτάσεις του κειμένου εκφέρονται με υποτακτική, επειδή εισάγονται με τον σύνδεσμο καὶ ἐὰν ή οὐδ' ἐάν.

2. μεμαθηκὼς, ὁ μαθών: να αναλυθούν οι μετοχές σε ισοδύναμες προτάσεις

Απάντηση:

μεμαθηκώς: ἐπεὶ μαμάθηκε

ὁ μαθών: ἐκεῖνος ὅς ἔμαθε