ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Οι υποθετικές προτάσεις εισάγονται, δηλ. αρχίζουν με τους υποθετικούς συνδέσμους :εἰ , ἐάν, ἂν και ἢν.

Στον υποθετικό λόγο η υποθετική πρόταση ονομάζεται υπόθεση ή ηγούμενο και η κύρια πρόταση ονομάζεται απόδοση ή επόμενο.

1^ο είδος: πραγματικό

                Υπόθεση: εἰ + οριστική οποιουδήποτε χρόνου

                Απόδοση: οποιαδήποτε έγκλιση

    π.χ. εἰ σύ βούλει ἐπανέλθωμεν

Περιορισμός: αποκλείεται από τον κανόνα η περίπτωση να υπάρχει στην υπόθεση εἰ + οριστ. ιστορικού χρόνου και στην απόδοση δυνητική οριστική.

2^ο είδος: αντίθετο του πραγματικού

           Υπόθεση: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου(παρατ. αορ. υπερσ.

           Απόδοση: δυνητική οριστική (οριστ. ιστορ. χρόνου + ἂν)

     π.χ. Εἰ μή ἐγώ ἐκέλευον, οὐκ ἂν ἐποίει Ἀγασίας.

3^ο είδος: προσδοκώμενο

               Υπόθεση: ἐάν, ἂν, ἢν + υποτακτική

               Απόδοση: οριστική μέλλοντα ή άλλες ισοδύναμες εκφράσεις

                                 με μέλλοντα όπως προστακτική, ευχετική ευκτική

                                 δυνητική ευκτική, ρηματικά επίθετα σε –τός και

                                 –τέος , ενδοιαστικές και τελικές προτάσεις.

       π.χ.  ἐάν πάντα ἀκούσητε, κρίνατε.

4^ο είδος: αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον

                Υπόθεση: ἐάν, ἂν, ἢν + υποτακτική

                Απόδοση: οριστική ενεστώτα ή γνωμικός αόριστος ή

                                    (σπάνια) παρακείμενος.                                            

        π.χ. Ἢν τις τούτων τι παραβαίνῃ, ζημίαν αὐτοῖς ἐπέθεσαν.    

                        (ἐπέθεσαν= γνωμικός αόριστος)

5^ο είδος: απλή σκέψη

                Υπόθεση: εἰ + ευκτική

                Απόδοση: δυνητική ευκτική, οριστ. αρκτικού χρόνου,

                                    προστακτική, δυνητικό  απαρ. ή δυνητική μτχ.

                                    όταν εξαρτώνται από αρκτικό χρόνο.

       π.χ. Εἰ οἱ πολῖται ὁμονοοῖεν, εὐδαίμων ἂν γίγνοιτο ἡ πόλις.

6^ο είδος: αόριστη επανάληψη στο παρελθόν

                 Υπόθεση: εἰ + επαναληπτική ευκτική

                 Απόδοση: οριστική παρατατικού ή υπερσυντελίκου ή

                                     δυνητική οριστική κατά κανόνα αορίστου.

        π.χ.  Εἲ τις αὐτῶ δοκοίη βλακεύειν, ἒπαισεν ἂν.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Ν’ αναγνωριστούν οι υποθετικοί λόγοι στα παρακάτω παραδείγματα:  

1. Εἰ γένοιτο φανερόν τό μέλλον συνοίσειν τῆ πόλει, νομίζω ἂν     ἑλέσθαι ὑμᾶς.

2. Εἲ τις τάδε παραβαίνοι , ἐναγής ἒστω τοῦ Ἀπόλλωνος.

3. Εἰ ἐπεγένετο πνεῦμα ἐπίφορον, οὐκ ἂν διέφυγον.

4. Εἰ Ἀγησίλαος ἲδοι τούς νέους γυμναζομένους, ἐπήνεσεν ἂν.

5. Ἢν σε τοῦ λοιποῦ ποτ’ ἀφέλωμαι χρόνου, κάκιστ’ ἀπολοίμην.

6. Ἂν δ’ ἀναλώσας λάθῃ , συνανήλωσε καί τό μεμνῆσθαι τήν χάριν.     

ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΣΤΟΥΣ  ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥΣ  ΛΟΓΟΥΣ

Στα παρακάτω παραδείγματα να βρείτε τους υποθετικούς λόγους. Οι υποθετικές μετοχές, όπου υπάρχουν, να τραπούν σε υποθετικές προτάσεις και να βρεθεί το είδος του υποθετικού λόγου.

1.      Εἰ δὲ μὴ ἦν τοιοῦτος ὁ πατὴρ, οὐκ ἂν ἐκ πολλῶν ὀλίγα κατέλιπεν.

2.      Εἰ μὴ ποιήσουσι ταῦτα, ἔσονται ἔκσπονδοι.

3.      Εἰ μὲν ἐν τῶ δικαστηρίῳ ἐκρίνοντο, ῥαδίως ἂν ἐσώζοντο.

4.      Ἐάν λάθω, σωθήσομαι.

5.      Ἐάν διαλύωμεν τὸ στράτευμα, τὰ μὲν ἡμέτερα ἀσθενέστερα γίγνοιντο ἂν, τὰ δὲ τῶν πολεμίων πάλιν αὐξήσεται.

6.      Εἰ νῦν γε ἐξαπατηθείητε ὑπό τούτων καὶ δημεύσαιτε τὴν οὐσίαν ἡμῶν, οὐδέ δύο τάλαντα λάβοιτ’  ἂν.

7.      Ἐάν θεός ἐθέλῃ καὶ ὑμεῖς συμπροθυμῆσθε, πειράσομαι πορίζειν ὑμῖν τὰ ἐπιτήδεια ὡς πλεῖστα.

8.      Δράσας δίκαια ἓξεις τοὺς θεοὺς συμμάχους.

9.      Νῦν τοίνυν, ὦ ἄνδρες δικασταί, παράδειγμα ποιήσετε τοῖς ἄλλοις δικαίοις εἶναι, δίκην λαβόντες παρά τούτων.

10.  Οἱ κόλακες πιστευθέντες τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν.

11.  Κροῖσος ἐρωτᾶ τὸν θεὸν τὶ ποιῶν τὸν λοιπόν βίον εὐδαιμονέστατα διατελέσειεν ἂν.

12.  Ἐάν οὖν ἐμοὶ πεισθῆτε, τὰ τε δίκαια ψηφιεῖσθε καὶ τὰ λυσιτελοῦντα ὑμῖν αὐτοῖς αἱρήσεσθε.   

επιμέλεια: Μακρής Κώστας

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Τετάρτη, 28. Φεβρουαρίου 2007