Φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι
Ενεργητική φωνή
| αρχικοί χρόνοι | σύνθετα | παράγωγα |
|
ἵστημι : στήνω ἵστην στήσω ἔστησα στήσας ἔχω ΠΡΟΣΟΧΗ στήσας εἶχον
|
ἀνίστημι: στήνω κάτι όρθιο, ἀνασταίνω αναστατώνω καθίστημι: ορίζω, διορίζω, νομοθετώ μεθίστημι: αλλάζω, μεταβάλλω παρίστημι: παρουσιάζω ἀνθίστημι: στήνω εναντίον ἐφίστημι: τοποθετώ πάνω σε κάτι + τόν νουν: εφιστώ την προσοχή ἀφίστημι: απομακρύνω ἀντικαθίστημι συνίστημι: στήνω μαζί, συνδυάζω, συγκροτώ κ.λ.π. |
στάση και όλα τα σύνθετα (ανά, παρά, κατά, διά, αντί, περί, υπό, σύν, εν, εκ, μετά κ.λ.π.) -στάτης -στημα -ιστώ -στατώ -σταίνω σταθμός, στάθμη, κ.λ.π. |
|
τίθημι : θέτω, τοποθετώ ἐτίθην θήσω ἔθηκα τέθηκα/τέθεικα |
ἀνατίθημι: επιρρίπτω, αναφέρω αφιερώνω( >ανάθεμα) κατατίθημι: πληρώνω, φυλακίζω διατίθημι: διανέμω, διευθετώ μετατίθημι: μεταθέτω παρατίθημι: παραθέτω ἐπιτίθημι: επιθέτω ( τοποθετώ επί τινος) προτίθημι: παραθέτω εκθέτω νεκρό (> πρόθεση) ἐκτίθημι προστίθημι: πλησιάζω, προσαρμόζω συντίθημι: συνθέτω, συνάπτω, κατασκευάζω |
-θέτης θέση (ανά-, παρά-, κατά-, διά-, σύν-, αντί-, επί-, υπό- εν-, εκ-,πρό-, προσ-, κ.λ.π.) θεσμός θήκη (και σύνθετα) θετός θετικός κ.λ.π. |
|
ἵημι: ρίχνω ἵην -ήσω -ηκα προσοχή: εῖκα διατηρείται η δάσυνση |
ἵημι: ρίχνω, στέλνω ἀνίημι: αναπέμπω, στέλνω πίσω εγκαταλείπω, χαλαρώνω ἀφίημι: αφήνω, απολύω, πετώ, χωρίζω, ανέχομαι ἐφίημι: στέλνω προς κάποιον, ρίχνω εναντίον κάποιου απολύω, χαλαρώνω μεθίημι: χαλαρώνω, αποβάλλω προϊημι: πετώ, εκσφενδονίζω προαποστέλλω ἐξίημι: αποστέλλω παρίημι: παραλείπω, αφήνω κάτι να πέσει κοντά |
άνεση/άνετος άφεση/αφετηρία έφεση (επιθυμία) ένεση εφέτης εφετείο χειραφέτηση κάθετος/καθετήρας σύνεση συνετός ύφεση κ.λ.π. |
|
δίδωμι: δίνω, παρέχω, χαρίζω ἐδίδουν δώσω ἔδωκα δέδωκα ἐδεδώκειν |
ἀναδίδωμι: δίνω προς τα πάνω παράγω, φέρω διαδίδωμι: δίνω από χέρι σε χέρι μεταδίδωμι: δίνω μέρος από κάτι ἐπιδίδωμι: δίνω δωρεάν ως προίκα ἀποδίδωμι: δίνω πίσω κάτι που χρωστάω ἐνδίδωμι: δίνω στα χέρια, υποχωρώ ἐκδίδωμι: παντρεύω την κόρη δανείζω καταδίδωμι ἀνταποδίδωμι κ.λ.π. |
δόση (αντί-, παρά-, κατά-, διά-, κ.λ.π.) δώρο δότης (και σύνθετα) ανέκδοτος ανένδοτος δωσίλογος κ.λ.π. |
Ασκήσεις:
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα (+απαρ. και μετ.) και παρατατικού τα ρήματα: ἀνίστημι, κατατίθημι, ἐφίημι, παραδίδωμι.
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις του αορίστου (+ απαρ. και μετ. ) τα ρήματα : καθίστημι, μετατίθημι, ἀφίημι, ἀποδίδωμι
-
συνίστημι, ἀνίημι, κατατίθημι, παραδίδωμι: Να γραφεί το β΄ενικό και β΄πληθ. οριστικής σε όλους τους χρόνους
-
προθείην, ἀπόδος, συνισταίημεν, ἀποστήσω, μετατιθέασι: Να γίνει χρονική και εγκλιτική αντικατάσταση
-
Να γραφούν απαρέμφατα και μετοχές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων: μεθίστημι, ἐφίστημι, ἀντικαθίστημι, ἀφίστημι, μετατίθημι, συντίθημι, ἀφίημι, μεθίημι, ἐνδίδωμι, ἐκδίδωμι, καταδίδωμι
-
Να κλιθούν στα τρία γένη οι μετοχές: στήσας, παριστάς, ἀφείς, μετατιθείς, ζευγνύς, παραδούς
Φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι
Μέση φωνή
| αρχικοί χρόνοι | σύνθετα |
|
ἵσταμαι ἵστάμην στήσομαι/σταθήσομαι ἔστην*/ἐστησάμην/ἐστάθην
δεύτερους τύπους ἑστήκειν/εἱστήκειν (βλ. Γραμμ. Σελ. 229)
* ΠΡΟΣΟΧΉ στο πνεύμα, προσοχή στους σύνθετους τύπους
|
ἀνίσταμαι: σηκώνομαι όρθιος καθίσταμαι: εγκαθίσταμαι, διορίζομαι μεθίσταμαι: αποχωρώ, αποθνήσκω παρίσταμαι: είμαι παρών, βοηθώ ἀνθίσταμαι διίσταμαι ἐπανίσταμαι: επαναστατώ ἐφίσταμαι: επιβάλλομαι ἀφίσταμαι: απέχω, απομακρύνομαι αποστατώ ὑφίσταμαι: υποτάσσομαι κρύπτομαι υπόσχομαι προίσταμαι |
|
τίθεμαι ἐτιθέμην θήσομαι/τεθήσομαι ἐθέμην/ ἐτέθην τέθειμαι/τέθημαι/κεῖμαι ἐκείμην |
ἀνατίθεμαι: διηγούμαι σε κάποιον και ζητώ τη γνώμη του κατατίθεμαι: τακτοποιώ,ορίζω, αποφασίζω διατίθεμαι: διαθέτω κάτι κατά τη βούλησή μου, πουλώ προτίθεμαι: προβάλλω, επιδεικνύω, προτιμώ, (παθ.) προτείνομαι, ορίζομαι μετατίθεμαι παρατίθεμαι ἀντιτίθεμαι ἐπιτίθεμαι ἐκτίθεμαι συντίθεμαι |
|
ἵεμαι ἱέμην
-είμην, -ηκάμην, -είθην παραμένει -εῑμαι (προσοχή -είμην στα σύνθετα
|
ἀνίεμαι: είμαι χαλαρός, άνετος, απολύω (ανειμένως: άνετα, απεριόριστα) ἀφίεμαι: αφήνω, ελευθερώνω ἐφίεμαι: διατάζω (+ γεν.) : σφοδρά επιθυμώ καθίεμαι: εφορμώ συνίεμαι: έρχομαι σε συμφωνία προϊεμαι: στέλνω κάτι μακριά, παραιτούμαι, εγκαταλείπω (παθ. ) απορρίπτομαι, περιφρονούμαι ἐξίεμαι: απαλλάσσομαι από κάτι προσίεμαι: ανέχομαι, παραδέχομαι + απαρ.: ριψοκινδυνεύω ἐπαφίεμαι: εμπιστευομαι |
|
δίδομαι ἐδιδόμην δώσομαι/δοθήσομαι -εδόμην/εδόθην δέδομαι ἐδεδόμην |
παραδίδομαι εκδίδομαι καταδίδομαι κ.λ.π. |
Ασκήσεις:
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα (+απαρ. και μετ.) και παρατατικού τα ρήματα: ἀνίσταμαι, κατατίθεμαι, ἐφίεμαι, παραδίδομαι.
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις του αορίστου (+ απαρ. και μετ. ) τα ρήματα : καθίσταμαι, μετατίθεμαι, ἀφίεμαι, ἀποδίδομαι
-
συνίσταμαι, ἀνίεμαι, κατατίθεμαι, παραδίδομαι: Να γραφεί το γ΄ ενικό. οριστικής σε όλους τους χρόνους
-
ἀπέστη, μετατιθεῖο, συνίενται, παρεδόθησαν: Να γίνει χρινική και εγκλιτική αντικατάσταση
-
Να γραφούν απαρέμφατα και μετοχές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων: μεθίσταμαι, μετατίθεμαι, ἀνίεμαι, ἐκδίδομαι
-
καθίσταμαι: Να κλιθούν: α) η οριστική παρακειμένου (και οι διπλοί τύποι) β) οι μετοχή παρακειμένου (καθεστηκώς-υῖα-ός/ καθεστώς- ῶσα- ώς)
επιμέλεια: Χριστίνα Παπαγγελή
Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Πέμπτη, 03. Μαΐου 2007