Και ο Λουκάς προσθέτει:

10 καί εϊπεν αύτοϊς ό άγγελος μη φοβεΐσθε' ιδού γαρ ευαγγελί
ζομαι ύμϊν χαράν μεγάλην, ήτις έσται παντί τω λαω, ότι έτέχθη
ύμϊν σήμερον σωτήρ, ός εστί Χριστός Κύριος, εν πόλει Δαυ'ίδ.
Π καί τούτο ύμϊν το σημεϊον εύρήσετε βρέφος έσπαργανωμέ-
νον κείμενον εν φάτνη...

16 καί ήλθον σπεύσαντες, καί άνευρον την τε Μαριάμ καί

(Λουκ. β' 7-11, 16).

Από την προσεκτική και συγκριτική μελέτη των δύο τούτων κειμένων των Ευαγγελιστών Ματθαίου και Λουκά, συνάγονται τα ακόλουθα αναμφισβήτητα γεγονότα ή διαπιστώνονται ορισμένες ενδεχόμενες περιπτώσεις.

1) Ο αστέρας εκείνος πού εμφανίστηκε στο στερέωμα, προκάλεσε εξαιρετική εντύπωση στους Μάγους, τόσο μεγάλη, ώστε να ξεκινήσουν από την πατρίδα τους και να κάνουν μακρινό ταξίδι μέχρι τα Ιεροσόλυμα. "Ίσως η αιφνίδια εμφάνιση του στον ουρανό μαζί με τη ζωηρή του λαμπρότητα ήταν τα δύο κύρια χαρακτηριστικά μεταξύ των άλλων άστρων, πού προκάλεσαν την ιδιαίτερη προσοχή των Μάγων για να πάρουν τη μεγάλη απόφαση (σχ. 3 καί 4).

Το λαμπρό άστρο εξαφανίστηκε, όταν πλησίασαν ή έφθασαν εις ' Ιεροσόλυμα και γι’ αυτό ρωτούν: «Που εστίν ό τεχθείς βασιλεύς των Ιουδαίων;» γιατί,

3) «εϊδομεν γαρ αυτού τον αστέρα εν τη ανατολή καί ήλθομεν προσκύνησαι αύτω» προσθέτουν οι Μάγοι.

4) ' Η απόφαση των Μάγων να κάνουν το μακρινό ταξίδι ήταν
κατά πάσα πιθανότητα αποτέλεσμα τελικό, εσωτερικής προσωπικής τους επιθυμίας και πόθου προς τον αναμενόμενο Μεσσία, των αστρονομικών τους γνώσεων, βάσει των οποίων διέκριναν τον εξαιρετικό αστέρα και της ιδιότητας τους ως αστρολόγων. Απάντηση σε όλα αυτά αποτελεί το ταξίδι και η προσκύνηση του βασιλέως των ' Ιουδαίων.

5) Οι Μάγοι παρατήρησαν πραγματικό αστέρα. Ως σοφοί της εποχής εκείνης και ως αστρονόμοι και αστρολόγοι ήταν κατ'εξοχήν σε θέση να διαπιστώσουν ότι επρόκειτο για πραγματικό αστέρι, ασυνήθιστο και περιέργο, πάντως όμως φυσικό αστέρι του ουρανού. Δεν μπορούσαν να σφάλλουν στην παρατήρηση του, τον όποιον αναγνώρισαν και στη συνέχεια, όταν έφυγαν από τα Ιεροσόλυμα. Πράγματι.

"Όταν ξεκίνησαν για τη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, «ιδού ό αστήρ όν εϊδον εν τη ανατολή προήγεν αυτούς... ίδόντες δε τοναστέρα έχάρησαν χαράν μεγάλην σφόδρα».

Το άστρο «έστη επάνω ου ην το παιδίον». Στάθηκε επάνω από το μέρος, πού ήταν το παιδίον. "Όχι το βρέφος, αλλά το παιδίον. Το βρέφος το είδαν οι ποιμένες την ίδια νύχτα, πού γεννήθηκε «κείμενον εν τη φάτνη» σημειώνει ο ευαγγελιστής Λουκάς. ' Ενώ οι Μάγοι προσκύνησαν το «παιδίον» ' Ιησού, πού προφανώς δεν ήταν στη φάτνη, αλλά σε κάποιο σπίτι, κάπως υποφερτό στη Βηθλεέμ. Από την διαπίστωση αυτή συμπεραίνεται και κάτι άλλο πού βοηθά στην περαιτέρω έρευνα του προβλήματος.

Είναι πολύ πιθανό, αν όχι απόλυτα βέβαιο, ότι οι Μάγοι χρειάστηκαν πολύ χρόνο για το ταξίδι τους μέχρι τα ' Ιεροσόλυμα - αρκετούς μήνες, ίσως και έτος. Αυτό ενισχύεται και από την
πληροφορία, ότι ο ' Ηρώδης διέταξε τη σφαγή των παιδιών «από διετούς και κατωτέρω, κατά τον χρόνον, όν ήκρίβωσε παρά των μάγων» (Ματθ. β' 16).

Οι Μάγοι ήταν περισσότεροι από ένα, σύμφωνα με την αφήγηση του Ματθαίου, χωρίς να καθορίζει τον ακριβή αριθμό τους. Η παράδοση μιλά για τρεις. Και μια τελευταία διαπίστωση:

Το γεγονός ότι οι Μάγοι ήταν περισσότεροι του ενός θέτει εκτός πάσης αμφιβολίας ότι παρατήρησαν πραγματικό αστέρα στην ' Ανατολή και τον ίδιο αστέρα ξαναείδαν όταν αναχώρησαν από τα Ιεροσόλυμα για την Βηθλεέμ. Ότι δηλαδή, συσκέφθηκαν μεταξύ τους, έλαβαν από κοινού την απόφαση και εκτέλεσαν το μακρινό αυτό ταξίδι, για να ανταποκριθούν σε μία ψυχική έφεση - να προσκυνήσουν τον τεχθέντα βασιλέα, στον όποιον απέδιδαν Μεσσιανική αποστολή.

Αυτά είναι τα μόνα αστρονομικά και σχετικά ιστορικά δεδομένα, πού μας παρέχουν οι Ευαγγελιστές για τη Γέννηση του Ιησού Χριστού. Τα στοιχεία όμως αυτά δεν μας δίνουν όλες εκείνες τις πληροφορίες και απαραίτητες προϋποθέσεις, πού χρειάζονται για να επιχειρήσουμε μία αυστηρά επιστημονική ερμηνεία του άστρου της Βηθλεέμ. Να πούμε δηλαδή, αν επρόκειτο περί ενός λαμπρού άστρου ή μεγάλου πλανήτη, ή εξαιρετικού κομήτη ή καινοφανούς αστέρος. Πώς εμφανίσθηκε αυτός και σε ποιο σημείο του ουρανού. Γιατί εξαφανίσθηκε και έπειτα ξαναφάνηκε, ώστε να χαρούν οι Μάγοι. Με άλλα λόγια να έχουμε τόσα στοιχεία για τον αστέρα, όσα είναι απαραίτητα για να μπόρεση να λυθεί το πρόβλημα.

Ίσως σκεφθεί κανείς και θέση το ερώτημα, γιατί ο ευαγγελιστής Ματθαίος δεν κατέγραψε όλα τα σχετικά περιστατικά, τα οποία και αυτός θα είχε πληροφορηθεί. Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι, ότι ο ιερός συγγραφέας του Ευαγγελίου ούτε ειδικός ήταν για να δώσει λεπτομερή περιγραφή αστρονομικών φαινομένων - και μάλιστα να ζητήσει πληροφορίες περί της μορφής, λαμπρότητας κλπ. του άστρου – αλλά ούτε αντικειμενικός του σκοπός ήταν να καταγράψει το σπουδαίο, αξιοσημείωτο και ενδιαφέρον για τους αστρονόμους ιδιαίτερα, ουράνιο φαινόμενο. Κύριος σκοπός του Ευαγγελιστή ήταν να παρουσιάσει τις συνθήκες, κάτω από τις όποιες γεννήθηκε ο Σωτήρας του κόσμου - και στην συνέχεια να εκθέσει τη δημοσία δράση και το κήρυγμα της πνευματικής αναδημιουργίας του ανθρώπου. Συγχρόνως όμως με όλα αυτά, ο Ματθαίος με δυο τρεις φράσεις πληροφορεί τους αναγνώστες, ότι κατά το κοσμοϊστορικό εκείνο γεγονός λαμβάνει μέρος και ο φυσικός κόσμος, ο κόσμος των άστρων του σύμπαντος, για να χαιρετίσει τον τεχθέντα Βασιλέα. Πολύ επιτυχώς ο καθηγητής Στ. Πλακίδης γράφει σχετικώς ότι «ακόμη και η φύσις μετέχει του ευφρόσυνου γεγονότος της γεννήσεως του θεανθρώπου, κοσμούσα το στερέωμα δια λαμπρού αστέρος, όπως μετέσχε βραδύτερον του οδυνηρού πένθους δια τα γεγονότα του Γολγοθά, αποκρύψασα το πρόσωπον του Ήλιου» (σ. 9).

Παρά τα ελλιπή αστρονομικά και άλλα σχετικά στοιχεία για την εξήγηση του άστρου της Βηθλεέμ, πολλοί από τους ερμηνευτές της Αγίας Γραφής και τους ερευνητές του ουρανού ασχολήθηκαν με το πρόβλημα αυτό. Από τους πρώτους Πατέρες της Εκκλησίας και τους συγγραφείς μέχρι τους σύγχρονους θεολόγους και αστρονόμους, αρκετοί προσπάθησαν να δώσουν μία εξήγηση της εμφάνισης του άστρου. Οι λύσεις όμως, ή οι ερμηνείες, πού δίνονται, διαφέρουν συχνά ριζικά μεταξύ τους. Αυτό είναι βέβαια πολύ φυσικό, αφού τα σχετικά με το πρόβλημα στοιχεία δεν είναι αρκετά. Ανάλογες άλλωστε δυσκολίες παρουσιάζουν και άλλα αστρονομικά φαινόμενα της αρχαιότητας, πού παραμένουν ανερμήνευτα ή και ανοικτά ως προβλήματα.

"Ας εξετάσουμε τώρα τις πιθανές ή δυνατές λύσεις σχετικά με το άστρο της Βηθλεέμ.

Μερικοί ερμηνευτές του ιερού κειμένου υποστηρίζουν την άποψη ότι δεν πρόκειται για πραγματικό αστέρι, αλλά για θεία και υπερφυσική δύναμη, η οποία με τη μορφή άστρου, οδήγησε τους Μάγους, πρώτα στα ' Ιεροσόλυμα και κατόπιν στη Βηθλεέμ και τους υπέδειξε ακριβώς το μέρος όπου ήταν το παιδίον - 'Ιησούς. Άλλοι πάλι, λένε ότι πρόκειται για άγγελο, ο όποιος προπορεύονταν μπροστά από τους ξένους προσκυνητές. Τη γνώμη αυτή υποστηρίζει και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (Ομιλία ΣΤ' εις το κατά Ματθαίον), ο οποίος γράφει τα έξης:

«"Οτι γαρ ου των πολλών εις αστήρ ούτος ην, μάλλον δε ουδέ αστήρ, ως έμοιγε δοκεϊ, αλλά δύναμίς τις αόρατος εις ταύτην μετασχηματισθεϊσα. Την όψιν, πρώτον από της πορείας αυτής δήλον. Ου γαρ εστίν, ουκ εστίν αστήρ τις ταύτην βαδίζων την όδόν αλλά καν ήλιον εϊπης, καν σελήνην, καν τους άλλους απαντάς αστέρας, εξ ανατολών επί δύσιν όρώμεν χωροϋντας-ούτος δε από άρκτου προς μεσημβρίαν έφέρετο· ούτω γαρ ή Παλαιστίνη προς την Περσίδα κείται. Δεύτερον, καί από του καιρού τούτο εστίν ίδεϊν. Ου γαρ εν νυκτί φαίνεται, αλλά εν ήμερα μέση, ηλίου λάμποντας' όπερ ουκ εστί δυνάμεως αστέρος, αλλ' ουδέ σελήνης· ή γαρ τοσούτον πάντων υπερέχουσα, της άκτίνος φανείσης της ηλιακής, κρύπτεται ευθέως καί αφανίζεται. Ούτος δε τη της οικείας λαμπρότητας υπερβολή καί τάς ακτίνας ένί-κησε τάς ηλιακός, φανότερος εκείνων φανείς, καί εν τοσούτω φωτί μείζον λάμψας. Τρίτον, από του φαίνεσθαι καί πάλιν κρύ-πτεσθάΐ. Την μεν γαρ έως Παλαιστίνης όδόν έφαίνετο χειραγω-γών επειδή δε έπέβησαν των Ιεροσολύμων, έκρυψεν εαυτόν όπερ ουκ εστίν άστρον κινήσεως, αλλά δυνάμεως τίνος λογικωτάτης. Ουδέ γαρ ιδίαν τίνα πορείαν εϊχεν, αλλ' ότε μεν έδει βαδίσαι αυτούς, έβάδιζεν ότε δε στήναι, Ίστατο, προς το δέον πάντα οικονόμων καθάπερ ό στύλος της νεφέλης, καί καθίζων καί έγείρων το στρατόπεδον των Ιουδαίων, ήνίκα έχρήν. Τέταρτον, από του τρόπου της δείξεως τούτο αν τις καταμάθοι σαφώς. Ου γαρ άνω μένων τον τόπον έδείκνυ' ουδέ γαρ δυνατόν ην αύτοίς ούτω μαθείν αλλά κάτω καταβάς τούτο έποίει. Ιστέ γαρ, ότι τόπον ούτω μικρόν, καί όσον εικός καλύβην κατασχείν, μάλλον δε όσον εικός σώμα παιδιού μικρού κατέχειν, ούχ οίον τε αστέρα γνωρίζειν. ' Επειδή γαρ άπειρον το ύψος, ουκ ήρκει ούτω στενόν τόπον χαρακτηρίσαι καί γνωρίσαι τοίς βουλομένοις ίδείν. Καί τούτο από της σελήνης ϊδοι τις αν ή τοσούτον ύπερφερής ούσα των άστρων, πάσι τοίς κατά την οίκουμένην οίκοϋσι, καί εις τοσούτον πλάτος γης έκκεχυμένοις, άπασιν εγγύς είναι δοκεί. Πώς ούν ό αστήρ, είπε μοι, τόπον ούτω στενόν φάτνης καί καλύβης, έδείκνυ, ει μη το ύψηλόν εκείνο άφείς κάτω κατέβη, καί υπέρ αυτής έστη της κεφαλής του παιδιού; "Οπερ ούν καί ό ευαγγελιστής αινιττόμενος έλεγεν «Ιδού ό αστήρ προήγεν αυτούς, έως έλθών έστη επάνω ου ην το παιδίον» (Α. Α. Π. τόμ. 63, σ. 335-337).

Στη συνέχεια ο ιερός Χρυσόστομος δικαιολογεί γιατί ο Θεός χρησιμοποίησε άστρο, για να προσέλκυση τους Μάγους να έλθουν στην αλήθεια. Με τον τρόπο αυτό, ο Χριστός από την αρχή της ενανθρώπησης του ανοίγει τη θύρα στους εθνικούς. «' Εκ προοιμίων ευθέως τοίς έθνεσιν ανοίγει την θύραν, δια των αλλότριων τους οικείους παιδεϋσαι θέλων». Συνεπώς, γράφει, να μη θεωρείς ανάξιο του Θεού το γεγονός ότι κάλεσε και τους Μάγους δια μέσου του αστέρος, γιατί έτσι αποδοκιμάζεις και όλες τις ιουδαϊκές συνήθειες, όπως είναι οι θυσίες, οι καθαρμοί, οι θεομηνίες, η κιβωτός και αυτός ακόμη ο ναός... ' Ο Θεός έκανε την παραχώρηση στους Μάγους, να τους προσκαλέσει με την εμφάνιση του άστρου, με αντικειμενικό σκοπό να τους ανεβάσει σε ψηλότερα στρώματα πίστεως. Όταν όμως τους οδήγησε και τους έφερε κοντά στη φάτνη, τότε πλέον δεν μιλάει σε αυτούς δια μέσου του αστέρος, αλλά δια μέσου του αγγέλου. "Έτσι σιγά-σιγά έγιναν καλύτεροι στην πίστη» (Α. Α. Π. τόμ. 63, σ. 133-134).

Την άποψη του «υπερφυσικού άστρου» υποστήριξε αργότερα (17ος αιών) και ο αστρονόμος Κέπλερ, όπως θα δούμε σε άλλο κεφάλαιο του βιβλίου αυτού, μολονότι έδωσε διαφορετική ερμηνεία του άστρου της Βηθλεέμ. Εάν η εκδοχή αυτή είναι εκείνη πού ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, δηλαδή ότι πρόκειται περί υπερφυσικού φαινομένου, τότε δεν υπάρχει λόγος περαιτέρω επιστημονικής διερευνήσεως και ερμηνείας. Το γεγονός όμως ότι διατυπώνονται και άλλου είδους απόψεις και επί αιώνες τώρα μελετάται και διερευνάται το ζήτημα αυτό σοβαρά, αποδεικνύει ότι υπάρχει δυνατότητα και χώρος ελεύθερης συζήτησης. Και όπως είναι γνωστό, η έρευνα της αληθείας είναι θεόσδοτο δώρο, πού πρέπει να γίνεται με διάθεση πραγματικής αναζήτησης της και με αντικειμενικότητα από τον ελεύθερο άνθρωπο. Και ο άνθρωπος έχει καθήκον να το καλλιεργεί και να το διατηρεί ακέραιο.

Φαίνεται εντελώς απίθανο να πρόκειται για διάττοντα αστέρα ή βολίδας (οχ. 5 και 6). Οι διάττοντες αστέρες είναι πετρώδη και μεταλλικά σωμάτια, πού κινούνται γύρω από τον "Ήλιο, και όταν συναντήσουν τη Γη και εισέλθουν στην ατμόσφαιρα της τήκονται, εξατμίζονται, και παρουσιάζονται φωτεινά, αφήνοντας φωτεινή ουρά στο στερέωμα. Όταν οι διαστάσεις των διαττόντων είναι σχετικά μεγαλύτερες, ονομάζονται βολίδες. Οι βολίδες είναι σπανιότερες, αλλά πολύ λαμπρότερες. Οι μετεωρίτες είναι το υλικό, πού πέφτει στη γήινη επιφάνεια μετά τη διαδρομή της βολίδας. Είναι το σώμα της βολίδας ή του διάττοντος, πού διαλύεται και το βρίσκουμε στην επιφάνεια του πλανήτη μας.

Σχ. 5 Βροχή διαττόντων αστέρων της 9ης '' Οκτωβρίου 1933.

Το φως του διάττοντος ή της βολίδας διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα και δεν φτάνει ούτε το ένα πρώτο λεπτό. ' Ενώ το άστρο της Βηθλεέμ φαίνονταν ίσως επί 2 έτη. Χάθηκε για λίγο και παρουσιάσθηκε εκ νέου, όταν οι Μάγοι, της ' Ανατολής εγκατέλειψαν τα Ιεροσόλυμα για τη Βηθλεέμ. Αποκλείεται λοιπόν να ήταν διάττων αστέρας ή βολίδα.

Πρώτος ο Ωριγένης (185-254 μ.Χ.) υποστήριξε την άποψη αυτή και πρώτος αυτός στο χριστιανικό κόσμο επεχείρησε να δώσει φυσική ερμηνεία του αστέρος πού έλαμψε κατά τη Γέννηση του Χρίστου. ' Υπέθεσε δηλαδή ο ' Ωριγένης, ότι παρουσιάσθηκε τότε στον ουρανό λαμπρός κομήτης, ο όποιος έκανε

Σχ. 7. "Ενας από τους πιο μεγάλους κομήτες πού φάνηκαν με γυμνό μάτι, είναι ο κομήτης του 1843.

εξαιρετική εντύπωση στους Μάγους, ώστε ν' αποφασίσουν το ταξίδι στην Παλαιστίνη. Το περίεργο της μορφής των κομητών, μερικοί από τους οποίους φάνηκαν κατά καιρούς σαν «γενειοφόροι» και «πωγωνοφόροι» αστέρες, παρουσιάζεται πάντοτε σαν κάτι το πρωτοφανές. Όταν μάλιστα έχουν, όχι μία, αλλά πολλές ουρές, τότε φαίνονται πολύ θεαματικοί . ' Εξαιρετικά λαμπροί κομήτες έχουν παρουσιαστεί πολλοί, όπως αναφέρει η ιστορία της Αστρονομίας. Μεταξύ αυτών υπήρξαν και οι κομήτες των ετών 1843 (σχ. 7) και 1882, οι όποιοι ξεπέρασαν τη λαμπρότητα της ' Αφροδίτης, ώστε να φαίνονται καθαρά και το μεσημέρι και μάλιστα κοντά στον Ήλιο. ' Επίσης εξαιρετικά εντυπωσιακός ήταν και ο μεγάλος κομήτης του 1861 (σχ. 8), ο όποιος παρουσίαζε πολλές ουρές, σαν μορφή ριπιδίου.

Μιλώντας, λοιπόν, ο ' Ωριγένης για τους Μάγους για τους οποίους έχει τη γνώμη ότι προέρχονταν από τη Χαλδαία, γράφει τα έξης: «"Ιδωμεν ούν καί προς ταύτα τί λεκτέον τον όφθέντα

«αστέρα εν τη ανατολή» καινόν είναι νομίζομεν και μηδενί των συνήθων παραπλήσιον, ούτε τώνέντη άπλανεϊ ούτε των έν ταϊς κατωτέρω σφαίραις, αλλά τω γένει τοιούτον γεγονέναι, οποίοι κατά καιρόν γινόμενοι κομήται ή δοκίδες ή πωγωνίαι ή πίθοι ή όπως ποτέ φίλον "Ελλησιν όνομάζειν τάς διαφοράς αυτών κατάσκευάζομεν δε τούτον τον τρόπον το τοιούτον» (ΒΕΠΕΣ, τόμ. 9 σ. 112).

Παρόμοια γνώμη διατυπώνει (ΒΕΠΕΣ, τόμ. 28 σ. 14-15) και ο Ευσέβιος Καισαρείας (περίπ. 265-359) και κάνει συγχρόνως την παρατήρηση ότι ο λαμπρός εκείνος ξένος αστήρ «ξένος ην και ου συνήθης ουδέ των πολλών καί γνωρίζων εις, αλλά τις καινός καί νέος αστήρ επιφανείς τω βίω σημείον ξένου «φωστη-ρος» έδήλου καταλάμψαντος τω παντί κοσμώ ός ην ό Χριστός του θεού, μέγας καί νέος αστήρ, ου την είκόγα συμβολικώς ό φανείς τότε τοϊς μάγοις έπεφέρετο».

Την ιδία άποψη υποστήριξε ο Stenzel το 1913 εξ αφορμής της εμφανίσεως του κομήτη του Halley το έτος 1910 (σχ. 9). Δεν φαίνεται όμως καθόλου πιθανή η υπόθεση, ότι το άστρο της

Σχ. 9. Ο κομήτης του Halley. Δεξιά ο πλανήτης Αφροδίτη. (Φωτογραφία της 13ης Μαΐου 1910).

Βηθλεέμ ήταν λαμπρός κομήτης. Και αυτό γιατί οι Μάγοι, ως σοφοί και γνώστες των ουρανίων φαινομένων, δεν θα θεωρούσαν την εμφάνιση λαμπρού κομήτη σαν ένα σύμβολο αγαθό και σαν σημείο, πού εξαγγέλλει την έλευση του Σωτήρα. Θα τον θεωρούσαν ως κακό οιωνό, αφού οι κομήτες συνδέονταν συνήθως από τον πολύ κόσμο με λυπηρά και δυσάρεστα γεγονότα -θανάτους βασιλέων και επιφανών προσώπων, καταστροφές, ασθένειες κλπ.. Έκτος όμως αυτών θα τον παρατηρούσε πολύς κόσμος και θα είχαμε 'ίσως περιγραφές του εξαιρετικού εκείνου φαινομένου.

Για, όλους τους παραπάνω λόγους θα πρέπει να αποκλεισθεί η εκδοχή του κομήτη ως άστρου, πού οδήγησε τους Μάγους στην προσκύνηση του Χριστού. ' Ο αποκλεισμός της περιπτώσεως κομήτη ενισχύεται και από το γεγονός ότι σε μία από τις αρχαιότερες απεικονίσεις της Γεννήσεως (130-150 μ.Χ.) στην κατακόμβη της Αγ. Πρισκίλλης στη Ρώμη, διακρίνεται η Θεοτόκος με το Βρέφος και ένας άνδρας, 'ίσως ο προφήτης Ησαΐας, να κρατά με το ένα χέρι την Περγαμηνή του θείου Νομού και με το άλλο να δείχνει έναν αστέρα και όχι ένα κομήτη.

Και η άποψη ότι το άστρο της Βηθλεέμ πιθανόν να ήταν ένας από τους λαμπρούς πλανήτες, πρέπει να αποκλεισθεί. Βέβαια μερικές φορές ένας από τους λαμπρούς πλανήτες, και κυρίως η ' Αφροδίτη και ο Δίας φωτίζουν εξαιρετικά στο στερέωμα, ώστε να προκαλούν την προσοχή πολλών ανθρώπων. Λάμπουν από την αρχή του λυκόφωτος και είναι οι τελευταίοι σε άλλες εποχές, πού φωτίζουν τον πρωινό ουρανό αρκετό χρόνο κατά το λυκαυγές. Η Αφροδίτη π.χ. όταν εμφανίζεται σαν Αυγερινός το πρωί, ή "Έσπερος το βράδυ, το φως της περνά από πυκνά στρώματα της ατμοσφαίρας και μερικοί τον νομίζουν συχνά Ιπτάμενο δίσκο.

Δεν φαίνεται πιθανόν να ήταν η ' Αφροδίτη ή ο Ζευς ή κάποιος άλλος πλανήτης, ο αστέρας των Μάγων, αφού είναι γνωστές οι θέσεις τους ανάμεσα στους απλανείς αστέρες, όπως και οι περιοδικές τους κινήσεις στο ουράνιο στερέωμα. Ιδιαίτερα τούτο ισχύει για τους Μάγους, οι όποιοι, λόγω του επαγγέλματος τους, γνώριζαν πολύ καλά τους πλανήτες και τις περιοδικές τους θέσεις στην ουράνιο σφαίρα. Δεν ήταν επομένως δυνατόν ένα τέτοιο φαινόμενο πλανήτη να προσέλκυση ιδιαίτερα την προσοχή τους για το ταξίδι στα Ιεροσόλυμα και τη Βηθλεέμ.

Μια άλλη ερμηνεία του αστέρος των Μάγων προσπάθησε να δώσει την τελευταία 15ετία σε επανειλημμένες δημοσιεύσεις, ο καθηγητής της θεωρητικής ' Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης καί ακαδημαϊκός Κ. Ferrari D’ Occhieppo. Στηριζόμενος σε αστρονομικά στοιχεία των Βαβυλωνίων, στο κείμενο του Ευαγγελιστή Ματθαίου (και δευτερευόντως στο απόκρυφο πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου), σε κάποιο πάπυρο (του Bodmer) και σε αστρονομικούς υπολογισμούς, πού εκτέλεσε με σύγχρονα μέσα, καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι πιθανώς η

Σχ. 10. Ανατολή του Κρόνου στις αρχές Απριλίου του 7 π.Χ. Ο Ζευς αισθητά λαμπρότερος του Κρόνου, άρχισε να ανατέλλει από το Μάρτιο- ' Επάνω από τους πλανήτες φαίνεται το τετράπλευρο του αστερισμού του Πήγασου.

Γέννηση του ' Ιησού συνέβη το πρώτο εξάμηνο του 7 π.Χ. (σχ. 10) και η άφιξη των Μάγων στη Βηθλεέμ έλαβε χωράν το απόγευμα της 12ης Νοεμβρίου του ιδίου έτους. Και επομένως ότι η ημερομηνία αυτή είναι το όριο, πού γεννήθηκε (terminus ante quem) ο ' Ιησούς Χριστός. ' Ακόμη ότι έγινε μία στάση του αστέρα - Πλανήτη Δία - επάνω εκεί όπου ήταν το παιδίον. Τις απόψεις του αυτές τις ανακοίνωσε και στην Ακαδημία των Επιστημών της Βιέννης (Der Stern der Magier, 1975, σ. 329 εξ).

Τα παραπάνω γεγονότα, γράφει ο Ferrari D’ Occhieppo, «επί αιώνες τώρα τα θεωρούσαν ως θαύμα, ενώ άλλοι σύγχρονοι ερευνητές σαν ένα τυπικό μύθο. Κανένα από αυτά, τονίζει, δεν είναι σωστό. Οι νεότεροι υπολογισμοί δείχνουν ότι τότε οι Μάγοι είδαν ένα πολύ εντυπωσιακό και σπάνιο φαινόμενο. Φαινόταν ο αστέρας να στέκεται επί ώρες στην κορυφή του κώνου του ζωδιακού φωτός (σχ. 11 και 12).

Ήταν ο Πλανήτης Ζευς (και ο Κρόνος) από τον όποιον φαίνονταν να βγαίνουν οι ακτίνες του ζωδιακού φωτός... Συγχρόνως -κατά τις 9 και 30 το βράδυ - ανέτειλε η Σελήνη και το θέαμα ήταν εξαιρετικό. Οι προσκυνητές φεύγοντας το απόγευμα από τα Ιεροσόλυμα είδαν στον ουρανό τον αστέρα και όταν έφτασαν στη Βηθλεέμ - έπειτα από πορεία 2-3 ωρών - το σκοτάδι δεν ήταν έντονο ώστε να έλθουν στον τόπο όπου βρισκόταν το παιδίον». ' Ο Ferrari D’ Occhieppo, λέει, οτι ο άξονας του κώνου του ζωδιακού φωτός από της στιγμής πού είχαμε σκοτάδι στις 18 και 45 μέχρι 22 (τοπική ώρα), διαρκώς γινόταν περισσότερο κατακόρυφος, αλλά παραδόξως ο φωτεινός αυτός κώνος πού ξεκινούσε από το Δία, τον Μεσσιανικό αστέρα, παρέμενε στο αυτό σημείο (σχ. 11). "Έτσι δημιουργήθηκε η εντύπωση, πως ο αστέρας «έστη επάνω ου ην το παιδίον». Ήταν πλέον εύκολο σ’ αυτούς να βρουν τον υιόν τού βασιλέως» (1977, ο.

95).

Ο ίδιος ερευνητής δέχεται ότι οι Μάγοι είχαν βέβαια τη νοσταλγία της αναμονής Μεσσία, πήραν όμως αφορμή από την πρωινή ανατολή (σχ. 10) του Διός - πού θεωρούνταν αστέρας του Μεσσία - στα μέσα Μαρτίου του 7 π.Χ., ώστε να επιχειρήσουν το ταξίδι από τη Βαβυλώνα προς την Παλαιστίνη. «'Ότι συνέβη τότε, γράφει ο Ferrari D’ Occhieppo, δεν ήταν

κανένα «θαύμα» υπό την έννοια της παραβιάσεως των φυσικών νόμων, ώστε να μη μπορούμε να το εξετάσουμε με τα βοηθητικά μέσα της σύγχρονης Αστρονομίας. Όταν όμως το δούμε με τα μάτια ενός πιστού, τότε βλέπομε κάτι το εξαιρετικό και θαυμαστό, όχι στα επί μέρους, αλλά στο συνδυασμό όλων αυτών των δεδομένων».

Στη συνέχεια, τονίζει - αυτό είναι αξιοσημείωτο - ότι μέσα στο σχέδιο του θεού, δια του τρόπου αυτού, αποκαλύφθηκε ο υιός του Θεού στους εθνικούς. Και μένουμε εκστατικοί, για το πώς οι Μάγοι μπόρεσαν δια μέσου της επιστήμης των άστρων και των μύθων και των δυσκολιών του ' Ηρώδη να μάθουν την αλήθεια. Αυτό οφείλεται στην καλή διάθεση και θέληση πού είχαν, ώστε να βρουν το παιδίον ' Ιησού (1977, σ. 96). ' Επανέρχεται και πάλι (1978, 517) για να επιμείνει στην άποψη του, της υποδείξεως του τόπου δια του Διός και του κώνου του ζωδιακού φωτός και να διατύπωση σαφέστερα κάπως την εκδοχή, ότι η σύνοδος Διός και Κρόνου του 7 π.Χ. έδωσε στους Μάγους την αφορμή να έλθουν στη Βηθλεέμ. Για αυτό όμως θα γίνει λόγος και στο επόμενο κεφάλαιο.

' Η ερμηνεία αυτή του καθηγητού Ferrari D’ Occhieppo, παρουσιάσθηκε τα τελευταία χρόνια και δεν έχει υποστεί διεθνώς κριτική από αστρονομικής ειδικότερα πλευράς. ' Ο γνωστός και διεθνώς αναγνωρισμένος ως ερευνητής της αρχαίας Αστρονομίας καθηγητής Β. L. Van der Waerden γράφει ότι πείσθηκε από όσα υποστηρίζει ο Βιεννέζος ερευνητής περί του άστρου της Βηθλεέμ. Δεν έχουμε όμως πάρει υπόψη άλλους ερευνητές, οι όποιοι σχολίασαν την ερμηνεία αυτή.

Βεβαίως η ερμηνεία αυτή του καθηγητού Ferrari D’ Occhieppo, παρουσιάζει ορισμένα θετικά και εποικοδομητικά στοιχεία, αλλά γεννά και πολλά ερωτηματικά, τα όποια κάνουν τον μελετητή πολύ επιφυλακτικό ως προς την αποδοχή της. ' Οφείλει να είναι κανείς πολύ σκεπτικός και μάλλον θα πρέπει να την αποκλείσει, μάλιστα ως προς το δεύτερο μέρος, της υποδείξεως του τόπου όπου ήταν «το παιδίον».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'.

Από τους μελετητές και ερευνητές του προβλήματος του άστρου της Βηθλεέμ προτάθηκαν κατά καιρούς και άλλες λύσεις ή ερμηνείες, οι οποίες παρουσιάζονται ευλογοφανείς και μπορούν να συζητηθούν περισσότερο. Διότι είναι πιθανόν μία από αυτές να είναι εκείνη που μπορεί να εξηγεί συνολικά ή μερικά το φαινόμενο του αστέρος κατά τη Γέννηση του Ιησού. Θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν οι πιθανές αυτές λύσεις ευθύς αμέσως.

Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος έχουν δύο περιοδικές κινήσεις: α) Τις πραγματικές κινήσεις- διαγράφουν δηλαδή τροχιές γύρω από τον "Ήλιο, οι όποιες γίνονται σύμφωνα με τους τρεις νόμους του Κέπλερ και το νόμο της παγκοσμίου έλξεως του Νεύτωνα. Οι πλανητικές τροχιές είναι ελλειπτικές και ο "Ήλιος βρίσκεται στη μία εστία - κοινή εστία όλων των ελλείψεων των τροχιών των πλανητών, β) Τις φαινόμενες ή φαινομενικές κινήσεις. Δηλαδή οι πλανήτες φαίνεται να διαγράφουν διαφορετικές τροχιές μεταξύ των άλλων απλανών. Οι τροχιές αυτές παρουσιάζονται πολύπλοκες στην ουράνιο σφαίρα, είναι όμως περιοδικές και οι αστρονόμοι μπορούν να τις προσδιορίσουν πολλά χρόνια πριν τις διαγράψουν οι πλανήτες. Μπορούν ακόμη να βρουν τις φαινόμενες θέσεις των πλανητών, όπως ήσαν 50, 100 ή 1000 χρόνια πριν την εποχή μας. Άρα και στην εποχή της Γεννήσεως του Ιησού.

Συχνά παρατηρείται από τον πλανήτη μας σύνοδος ή συνάντηση - δηλαδή μεγάλη φαινομενική προσέγγιση στο ίδιο περίπου σημείο της ουράνιας σφαίρας - δύο ή περισσοτέρων πλανητών. Δηλαδή φαίνονται να πλησιάζουν πολύ μεταξύ τους και καμιά φορά νομίζει κανείς ότι βρίσκονται σε επαφή - χωρίς φυσικά να συμβαίνει ποτέ αυτό. Τότε φαίνονται σαν ένας πολύ λαμπρός αστέρας.

Η σύνοδος δύο ή περισσοτέρων πλανητών προκαλεί την περιέργεια πολλών ή και την προσοχή ορισμένης τάξεως ανθρώπων, των αστρολόγων, πού ασχολούνται με την τέχνη της αστρολογίας. Οι τελευταίοι αυτοί - δεν πρόκειται φυσικά περί των επιστημόνων αστρονόμων - και όσοι πιστεύουν στην αστρομαντεία και ασχολούνται με τα ωροσκόπια, υπολογίζουν εκ προτέρου τις συνόδους των πλανητών και κάνουν τάχα «προρρήσεις» διαφόρων γεγονότων, συνήθως δυσάρεστων.

Στην αρχαιότητα όταν δεν είχε αναπτυχθεί η Αστρονομία σε καθαρή επιστήμη, ήταν πολύ διαδεδομένη η «απόκρυφη» και «μαντική» αυτή τέχνη - η αστρολογία. Και οι Μάγοι του Ευαγγελίου ασφαλώς θα παρακολουθούσαν τις κινήσεις των πλανητών και θα προέβλεψαν μια τέτοια σύνοδο πλανητών. Είναι μάλιστα φυσικό να τη θεωρήσουν ως ένδειξη, ότι κάτι σπουδαίο πρόκειται να συμβεί στην Παλαιστίνη. Δεν αποκλείεται - λένε μερικοί -οι Μάγοι να είχαν πληροφορηθεί, και σαν γνώστες πολλών πραγμάτων και από την περιπλάνηση των Ισραηλιτών στην έρημο, ότι ο λαός αυτός περίμενε το Μεσσία να τους χαρίσει τη λύτρωση και την ελευθερία. Άλλωστε ο πόθος της λύτρωσης ήταν πανανθρώπινος, όπως είπαμε και στην εισαγωγή, επομένως ανταποκρίνονταν και σε μία εσωτερική ψυχική έφεση των σοφών Μάγων. Γι’ αυτό έκαναν και το ταξίδι στην Παλαιστίνη. Την υπόθεση της συνόδου πλανητών για την εξήγηση του αστέρα των Μάγων υποστήριξε ο διάσημος αστρονόμος /. Κέπλερ (1571-1630), ο όποιος υπολόγισε ότι το Δεκέμβριο του 1603 θα γινόταν σύνοδος Δια και Κρόνου στον αστερισμό του Τοξότη. Η σύνοδος αυτή συνέβη, αλλά δεν μπόρεσαν να την παρατηρήσουν, γιατί φαινόταν πολύ κοντά ο Ήλιος. Όμως ο Κέπλερ, έπειτα από υπολογισμούς πού έκανε, είδε ότι το επόμενο έτος 1604 θα ελάμβανε χώρα ένα σπάνιο φαινόμενο. Τους πλανήτες Δία και Κρόνο θα πλησίαζε ο Άρης (σχ. 13) και οι τρεις μαζί θα σχημάτιζαν ένα τρίγωνο, στις κορυφές του οποίου θα ήταν οι τρεις αυτοί πλανήτες. Πράγματι στις 26 Σεπτεμβρίου 1604 ο Άρης ήλθε σε σύνοδο με τον Κρόνο και έπειτα από λίγες ήμερες, θα σχηματίζονταν το τρίγωνο. Το «πύρινο τρίγωνο», όπως το αποκαλούσαν οι αστρολόγοι, πραγματικά σχηματίσθηκε και ήταν θεαματικό. Διότι φαινόταν στο δυτικό ορίζοντα κατά το λυκόφως και έδυε πέντε ώρες έπειτα από τη δύσι του ' Ηλίου και σύμφωνα με τις δοξασίες των αστρολόγων της εποχής εκείνης, το «πύρινο τρίγωνο» θεωρούνταν ένα πολύ σπουδαίο γεγονός.

Ο Κέπλερ γράφει σχετικά με το τρίγωνο αυτό τα έξης: «Μερικοί παρατηρούσαν, για να διορθώσουν τις αστρονομικές τους εφημερίδες, μερικοί από απλή ευχαρίστηση, μερικοί επειδή το συμβάν εκείνο ήταν σπάνιο, μερικοί για να επαληθεύσουν τους υπολογισμούς τους, ενώ άλλοι για να δουν, αν θα παρουσιάζονταν και ένας κομήτης, όπως είχε προβλεφθεί καθαρά από την αστρολογία των Αράβων».

Το «πύρινο τρίγωνο» παρέμεινε αρκετές ήμερες στον ουρανό. Έπειτα ο Άρης πλησίασε σιγά - σιγά αρκετά το Δία, ήλθαν σε σύνοδο στις 9 Οκτωβρίου, και την επόμενη ανέλαμψε έξαφνα ένας νέος καινοφανής αστέρας - ένας νόβα - στον αστερισμό του ' Οφιούχου, πού έδινε φως όσο και ο πλανήτης Δίας. Ήταν κοντά στο Δία και τον "Άρη. Ο Κέπλερ τον είδε για πρώτη φορά τη νύχτα της 17ης ' Οκτωβρίου 1604 και συνέχισε να τον παρατηρεί και να τον μελετά μέχρι την 8η Οκτωβρίου 1605. Πήρε το όνομα «αστήρ του Κέπλερ» και σήμερα θεωρείται ότι ήταν ένας (υπερκαινοφανής) αστέρας.

Σχ. 13. Επάνω. Ο πλανήτης "Άρης. (Φωτογραφία Αστεροσκοπείου Lowell).

Μέσο: Ο πλανήτης Ζευς.

Κάτω: ' Ο πλανήτης Κρόνος. (Οι φωτογραφίες Διός και Κρόνου με το τηλεσκόπιοPalomar).

Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να φωτογραφήσουν τα υπολείμματα της τεραστίας εκείνης έκρηξης. Γιατί ήταν μια έκρηξη άστρου μεγάλων διαστάσεων όπως θα δούμε, όταν επανέλθουμε στο ζήτημα των supernova (σούπερνοβα) άστρων.

Σύνοδος πλανητών Διός και Κρόνου; ' Ο Κέπλερ σκέφθηκε, μήπως κατά την εποχή της Γεννήσεως του Χρίστου συνέβη μια παρόμοια σύνοδος των μεγάλων αυτών πλανητών (σχ. 14). Και άρχισε να έρευνα την περίπτωση αυτή. Έπειτα από μακρά υπολογιστική εργασία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κατά το 747 έτος από κτίσεως Ρώμης - δηλαδή το έτος 7 π.Χ. - ο Ζευς ήλθε σε σύνοδο με τον Κρόνο τρεις φορές το ίδιο έτος και το επόμενο έτος ακολούθησε ο σχηματισμός του «πύρινου τριγώνου» με την προσέγγιση στους δύο πρώτους και του πλανήτη Άρη, και ότι ο Χριστός γεννήθηκε ένα ή δύο χρόνια μετά τη σύνοδο των πλανητών. Η σύνοδος του 1604 θα μπορούσε να συγκριθεί με εκείνη του 7 π.Χ.

Επί πλέον ο Κέπλερ υποστήριξε ότι οι Μάγοι προέρχονταν από τους Χαλδαίους, όπου γεννήθηκε η αστρολογία και ένα από τα αξιώματα της αστρολογικής τέχνης του λαού τούτου είναι ότι: «Μεγάλες σύνοδοι των πλανητών, πού γίνονται στα κύρια σημεία και ιδιαίτερα στα ισημερινό σημεία του Κριού και του Ζυγού, σημαίνουν αλλαγή των πραγμάτων σε διεθνή κλίμακα. Και ένας κομητοειδής αστέρας, πού εμφανίζεται κατά τον ίδιο χρόνο με τη σύνοδο, προαναγγέλλει τη γέννηση βασιλέως... Χάριν αυτών των μάγων εμφανίσθηκε τότε ο νέος αστέρας... Δεν αμφιβάλλω, ότι ο Θεός ηθέλησε να τροφοδότηση την καλή πίστη των Χαλδαίων». Κατά τον Κέπλερ επρόκειτο για κάποιο ιδιάζοντα αστέρι, ενός ας πούμε μη «φυσικού» αστεριού. Γιατί γράφει ο Κέπλερ, «ο αστήρ των Μάγων δεν ήταν ένας της συνήθους σειράς των κομητών ή των νέων αστέρων (novae), αφού κινούταν, λόγω ειδικού θαύματος, στο κατώτερο στρώμα της ατμοσφαίρας...».

Οι σύνοδοι των πλανητών Διός και Κρόνου είναι ένα φαινόμενο πού επαναλαμβάνεται κάθε 20 χρόνια, επομένως έχουμε 5 τέτοιες συνόδους τον αιώνα. Αλλά επειδή οι μισές από αυτές γίνονται την ήμερα και ένας αριθμός από τις άλλες κατά το λυκαυγές και το λυκόφως, ή με ουρανό συννεφιασμένο, πολύ λίγες είναι ορατές και μπορούν άνετα να παρατηρηθούν. Επομένως, ευνοϊκά παρατηρήσιμη σύνοδο των πλανητών αυτών έχουμε κάθε 125 ως 250 χρόνια. Εξαιρετικά σπάνιες είναι οι τριπλές σύνοδοι Διός - Κρόνου στους ' Ιχθύς - δηλαδή τρεις σύνοδοι το 'ίδιο έτος - πού συμβαίνουν σε διάστημα μικρότερο του έτους! Το φαινόμενο αυτό είναι πολύ εντυπωσιακό, ίσως και παράδοξο. Ο καθηγητής Ο. Neugenbauer, ειδικός στα χρονολογικά προβλήματα – ιδιαίτερα μελετητής όλων των καθαρά επιστημονικών αστρονομικών πινάκων της σφηνοειδούς γραφής - υπολόγισε ότι, από το έτος 1800 π.Χ. μέχρι το 400 μ.Χ. συνέβηκαν δύο μόνο τριπλές σύνοδοι του Διός και του Κρόνου στους ' Ιχθύς. ' Η πρώτη συνέβηκε τον Ιούνιο του 861 π.Χ. και η άλλη μεταξύ Μαΐου και Δεκεμβρίου του 7 π.Χ. (σχ. 15 και 16).

Σχ. 15. Φαινόμενη κίνηση των πλανητών Διός και Κρόνου μεταξύ των απλανών το έτος 7 π.Χ. (διακεκομμένη γραμμή προ της ανατολής. Ζημιώνονται Ιδιαιτέρως οί θέσεις των πλανητών: (1) -28 Μαΐου, (2)-15Σεπτ., (3)-12Νοεμβ. 7π.Χ.

Ο αστερισμός των ' Ιχθύων σύμφωνα με τις δοξασίες των αστρολόγων αντιπροσωπεύει το Εβραϊκό Έθνος. Να ήταν άραγε αυτό το αστρονομικό φαινόμενο πού έκαμε τους Μάγους να επιχειρήσουν τη μεγάλη περιπέτεια;

Με τη γνώμη αυτή του Κέπλερ περί του αστέρος των Μάγων, συμφωνούν διάφοροι ερευνητές, πού ασχολήθηκαν με το ζήτημα αυτό και το μελέτησαν περισσότερο συστηματικά. Αναφέρουμε τον L. Ideler (1826), ο όποιος μετά 200 έτη επανάφερε στην επιφάνεια τη θεωρία του Κέπλερ, της τριπλής συνόδου του 7 π.Χ., τον Η. Kritzinger (1911) και τον Gerhardt (1922). ' Ιδιαιτέρως αναφέρουμε τον R. Hennig (1936) ο οποίος πρόβαλε αστρονομικά καί αρχαιολογικά επιχειρήματα, καθώς και τον L. Liebhart (1954), ο όποιος παρουσίασε τη σπανιότητα του φαινομένου του 7 π.Χ. Προς υποστήριξη της άποψης του ο καθηγητής R. Hennig επικαλείται το γεγονός ότι ο ' Ιουδαϊκός λαός συνδέεται ιδιαιτέρως με τον Κρόνο, ο όποιος κατά αρχαία Εβραϊκή παράδοση δημιουργήθηκε από το Θεό για να προφυλάγει τον ' Ισραήλ και κατά τον προφήτη Άμώς (Ε, 26) είναι το «άστρον του Θεού υμών Ραιφάν, τους τύπους αυτών, ους έποιήσατε έαυτοίς» (το άστρο του ειδωλολατρικού Θεού σας Ραιφάν, τα είδωλα τους, τα όποια κατασκευάσατε για τον εαυτό σας).

Ακόμη και αυτή η ήμερα του Σαββάτου - αργία για τους ' Εβραίους – σχετίζεται αστρολογικά με τον Κρόνο (Saterday, Samstag, Sabti Dies ή ήμερα του Sabbat) είναι μια μαρτυρία ιδιαίτερης συμπάθειας των Ιουδαίων προς τον Κρόνο, ο όποιος για τους Βαβυλώνιους ήταν καλός πλανήτης και μάλιστα για τους λαούς πού κατοικούν δυτικότερα της Βαβυλώνας.

Ο Καθηγητής όμως Στ. Πλακίδης παρατηρεί (σ. 21) ότι «υπάρχουν αρκετά βάσιμοι άμφιβολίαι, δοθέντος ότι εν τω Εύαγγελίω γίνεται σαφώς καί κατ' επανάληψιν λόγος περί ενός καί μόνου αστέρος, πράγμα όπερ συμφωνεί προς τάς προσδοκίας του Ιουδαϊκού λαού, όστις ανέμενε να τω άναγγελθή ή γέννη-σις του Μεσαίου δί' αστέρος («άνατελεΐ άστρον εξ ' Ιακώβ, άνα-στήσεται άνθρωπος εξ ' Ισραήλ» (' Αριθμ. κδ' 17), εκτός εάν καί ενταύθα καί εν τω κατά Ματθαίον Εύαγγελίω ή λέξις αστήρ, έχει όπως η παρά πολλοίς των αρχαίων συγγραφέων η λέξις άστρον, περιληπτικήν σημασίαν, επέχουσα θέσιν της λέξεως αστερισμός καί δηλοϋσα ομάδα αστέρων» (Είσ. εις Άράτου φαινόμενα, Πλάτωνος Πολιτεία 96 V κ.λπ.).

Η άποψη ότι με την λέξη άστρο μπορούμε να θεωρήσουμε αστερισμό δεν είναι ορθή, όπως δείχνει η προσεκτική ανάγνωση του όλου χωρίου. Το νόημα του όλου κειμένου είναι ότι το άστρο δεν σημαίνει άλλο παρά αυτόν τον Μεσσία. Τον Ιησού Χριστό πού θα προέλθει από τους απογόνους του ' Ιακώβ και θα σύντριψη τους εχθρούς του ισραηλιτικού λαού. Επομένως ισχύει εξ ολοκλήρου η άποψη του καθηγητή Στ. Πλακίδη, ότι θα πρέπει να αμφιβάλει κανείς στην ερμηνεία του άστρου της Γέννησης ως συνόδου δύο ή τριών πλανητών.

Οι «μεγάλες σύνοδοι» των επτά πλανητών έχουν για τους αστρολόγους ιδιαίτερη σημασία. Αποτελούν τα σημαντικότερα ουράνια φαινόμενα σύμφωνα με τη θεωρία τους.

Πώς ορίζονται οι μεγάλοι σύνοδοι των επτά πλανητών και ποιοι είναι οι πλανήτες αυτοί; Πρόκειται για τους 5 μεγάλους πλανήτες, γνωστούς από την αρχαιότητα. Τους Έρμη, Αφροδίτη, Άρη, Δία και Κρόνο. Και ακόμη για τους: Ήλιο και Σελήνη, τους οποίους θεωρούσαν ως πλανήτες, πού περιφέρονται μαζί με τους 5 πραγματικούς, γύρω από την ακίνητη Γη, η οποία ήταν, όπως πίστευαν τότε, στο κέντρο του πλανητικού συστήματος. Στις μεγάλες συνόδους όλοι οι πλανήτες συγκεντρώνονται σε στενή περιοχή της ζωδιακής ζώνης - συνήθως σε μήκος 30°. Και η κάθε περιοχή συμπίπτει συνήθως με ένα από τα μέρη - τους «οίκους» - στα όποια διαιρείται η ζωδιακή ζώνη (ή ο ζωδιακός κύκλος).

Σύμφωνα με τις δοξασίες των αστρολόγων οι μεγάλοι σύνοδοι των πλανητών ακολουθούνται ή προκαλούν μεγάλες αλλαγές των κοσμικών πραγμάτων. Επομένως βρισκόμαστε, εξ ολοκλήρου μέσα στο πεδίο της αστρολογικής διερευνήσεως του προβλήματος.

Υποστηρίχθηκε λοιπόν, από άλλους ερευνητές και η άποψη ότι το άστρο της Βηθλεέμ δεν ήταν παρά μία συγκέντρωση όλων των πλανητών κατά τον ' Απρίλιο του 6 π.Χ. στην ακμή των οίκων Ιχθύων - Κριού. Γράφει (σ. 171) ο αστρονόμος Κ. Χασάπης: «Η άρθρωση της συγκεντρώσεως άρχισε από την 23η Οκτωβρίου του 9 π.Χ. και η πλήρης εξάρθρωση αυτής περατώθηκε μετά πέντε χρόνια και δέκα μήνες περίπου , την 1η Σεπτεμβρίου του 3 π.Χ. Η ακμή της διήρκεσε επί 5, 76 ήμερες μόνο, δηλαδή από 13, 39 μέχρι 19,15 Απριλίου του 6 π.Χ. Εκτός από αυτή τη συγκέντρωση όλων των πλανητών υπήρξαν επί μέρους φαινόμενα, τόσο η «τριπλή» σύνοδος Κρόνου - Διός του 7 π.Χ., όσον και το τρίγωνο Άρη - Δια - Κρόνου της 25ης Φεβρουαρίου 6 π.Χ. τα όποια επεσήμανε ο Κέπλερ».

Την άποψη αυτή υποστηρίζει με την εκτενή και λεπτομερή μελέτη του (1970) ο Κ. Χασάπης και δέχεται «ότι η συγκέντρωση των πλανητών του 6 π.Χ. δεν είναι τίποτε άλλο παρά το «άστρο της Βηθλεέμ» και ότι μέσω αυτής η ευαγγελική περικοπή του Ματθαίου ερμηνεύεται απόλυτα και μάλιστα ως προς τα ακανθώδη σημεία της οδήγησης των μάγων από το άστρο και της στάσης του άστρου «επάνω ου ην το παιδίον» και επί πλέον -το σπουδαιότερο – μ’ αυτή είναι δυνατός ο ακριβής καθορισμός του χρόνου Γέννησης του Ιησού, το οποίο και βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία προς τις σχετικές πληροφορίες των Ευαγγελιστών» (σ. 171).

Η εξήγηση, πού δίνει ο Κ. Χασάπης για το άστρο της Βηθλεέμ, είναι προφανώς αστρολογική. Σχετικά γράφει {σ. 208-209) ο ίδιος τα έξης: ' Η πλήρης ερμηνεία όλων των φαινομένων αυτών προϋποθέτει και μεγάλη αστρολογική πείρα, αλλά και άλλες γνώσεις πέραν των στοιχειωδών πάνω στην «Κοσμική Αστρολογία», όπως επίσης και την συνδρομή πολλών άλλων συγγενών τομέων της εν γένει Αποκρυφολογίας...». Γι’ αυτό και όλη η παρεχόμενη παρακάτω αστρολογική ερμηνεία της «μεγάλης πλανητικής συγκέντρωσης», αποβλέπει, αποκλειστικά στην απόδειξη ότι πράγματι ο αστήρ των μάγων ήταν η παραπάνω συγκέντρωση, περιορίζεται σε εκείνες μόνον τις αστρολογικές γενικότητες, όσες χρειάζονται για την απόδειξη αυτή». Στη συνέχεια, τονίζει ακόμη ότι, «εφόσον στην Αστρολογία κάθε πλανήτης δεν θεωρείται απλά σαν υλικό ουράνιο σώμα, αλλά λογίζεται επιπλέον σαν πηγή ακτινοβολιών (ασχέτων προς τις ηλεκτρομαγνητικές), οι οποίες οφείλονται εις τον «πνευματικό κόσμο»... δεν εδράζονται - ομολογεί - σε επιστημονικά δεδομένα, δεν είναι δυνατόν να γίνουν αποδεκτές». ' Εντούτοις όμως στηρίζεται στις δοξασίες και τις απόψεις των αστρολόγων και στο πώς εκείνοι είδαν τη μεγάλη συγκέντρωση των πλανητών, για να εξήγηση τον αστέρα της Βηθλεέμ. «Υπό αυτές τις προϋποθέσεις γράφει (σ. 209) παρέχεται κατωτέρω η γενική αστρολογική ερμηνεία της συγκέντρωσης των πλανητών του 6 π.Χ.».

Στα ανωτέρω κείμενα τονίζεται αρκετά σαφώς ότι η διδόμενη ερμηνεία είναι αστρολογική και αποβλέπει στην «απόδειξη» ότι πράγματι ο αστέρας των Μάγων ήταν η μεγάλη συγκέντρωση των πλανητών, και λαμβάνει αστρολογικό υλικό όσο χρειάζεται «δια την απόδειξη αυτή». Γενικότερα με τις αστρολογικές θεωρίες και απόψεις δεν ασχολείται η επιστήμη της Αστρονομίας και δεν είναι δυνατόν η παρούσα έρευνα να παρακολούθηση το σκεπτικό των αστρολόγων, ούτε φυσικά να αποδεχθεί και τις προϋποθέσεις στις όποιες αυτοί στηρίζονται.

Προτάθηκε και άλλη ερμηνεία για το άστρο των Μάγων. Ίσως είπαν πρόκειται για την εμφάνιση ενός νόβα (nova) ή σουπερνόβα (supernova) αστέρος, ο όποιος ανέλαμψε έξαφνα στο στερέωμα και έκαμε εξαιρετική εντύπωση στους Μάγους. Τόσο μάλιστα αυτοί εντυπωσιάσθηκαν, ώστε μελέτησαν προσεκτικότερα το φαινόμενο αυτό και τελικά - κινούμενοι και από εσωτερικές εφέσεις - πήραν την απόφαση να αναζητήσουν τον τεχθέντα βασιλέα.

Τι είναι οι νόβα (καινοφανείς) και οι σουπερνόβα αστέρες (υπερκαινοφανείς); Είναι μια κατηγορία αστέρων, πού η λαμπρότητα τους, ή όπως λέμε, το μέγεθος τους μεταβάλλεται απότομα. Είναι μεταβλητοί στη λάμψη αστέρες. Αναλάμπουν έξαφνα στον ουρανό σε σημεία, όπου πριν δεν φαινόταν τίποτε με γυμνό μάτι. Συνήθως είναι αόρατοι με μικρά τηλεσκόπια. Είναι αστέρες 14ου και 15ου μεγέθους, πού συνήθως αποτυπώνονται μόνο στις φωτογραφίες. Αίφνης αναλάμπουν σε ένα σημείο του ουρανού και αφού φθάσουν σε ένα μέγιστο λαμπρότητας με πολύ ταχύ ρυθμό, χάνουν σιγά-σιγά τη λαμπρότητα τους.

' Η μεγάλη αύξηση της λαμπρότητας των νόβα αστέρων οφείλεται σε έκρηξη και διαστολή της θερμής ύλης του αστέρος, πού εκσφενδονίζεται με ταχύτητα 500-1000 km το δευτερόλεπτο. Λίγους μήνες έπειτα από το μέγιστο ή και ήμερες μόνο, σχηματίζεται γύρω το αεριώδες περίβλημα ή κέλυφος, πού διαρκώς διαστέλλεται και απομακρύνεται από τον κεντρικό αστέρα. ' Η αύξηση της λαμπρότητας του νόβα είναι 50.000 έως 60.000 φορές μεγαλύτερη από την αρχική του λαμπρότητα. Μερικοί τέτοιοι αστέρες στο μέγιστο της λαμπρότητας τους έχουν διάμετρο 50 έως 500 φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο του Ηλίου! Αν συνέβαινε αυτό στον Ήλιο και πάθαινε έκρηξη, μορφής νόβα, θα καταλάμβανε τόσο χώρο όσον περιλαμβάνει η τροχιά της Αφροδίτης. Επομένως σε μια τέτοια περίπτωση ο νόβα - Ήλιος μας θα κατάπινε τον Έρμη και την Αφροδίτη!

' Ιδού μερικά παραδείγματα νόβα ή καινοφανών αστέρων: α} Ο αστέρας του Ίππαρχου (134 π.Χ.) θεωρείται ότι ήταν ένας νόβα. β) Ο καινοφανής του Αετού (Nova Aquilae) 1918, παρουσίασε κέλυφος (σχ. 17) συνεχώς απομακρυνόμενο με ταχύτητα διαστολής 1700 χιλιόμετρα στο δευτερόλεπτο, γ) ' Ο καινοφανής του Περσέως (Nova Persei) 1901. Μετά 15 χρόνια παρουσίασε πραγματικό κέλυφος πού διαρκώς διαστέλλεται, δ) Ο καινοφανής του ' Ηρακλέους 1934, πού εκτός από το κέλυφος ο αστέρας του χωρίστηκε στα δύο και σχηματίστηκε στενό ζεύγος αστέρων με περίοδο 4ω39λ.