(Άγγελος Λιβαθινός, Καρδαμάς-Kardamas) Ο Μινώταυρος τών Εξετάσεων στα Λύκεια και η "Επιτροπή Καζάζη"

« Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ

μεγάλα κ΄ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη »

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗ : “ Τείχη”.

Περί τών συνεπειών τής "Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης" ο λόγος. Εξ αιτίας τής οποίας, κοντά τρία χρόνια τώρα, η Μέση Εκπαίδευση αγκομαχεί!

Είναι η τέταρτη στην σειρά “Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση ” από το 1964 (: 1964, 1976, 1982, 1997 – δεν υπολογίζουμε την «Μεταρρύθμιση» τής Δικτατορίας, το 1968). Και είναι η μοναδική εξ αυτών, η οποία συνάντησε την αποδοκιμασία τού συνόλου τής Εκπαιδευτικής Κοινότητας τής Μέσης Εκπαίδευσης ( Μαθητές-Καθηγητές ), αλλά και την άρνηση αποδοχής της από την μερίδα τής Κοινωνίας, που είναι στοιχειωδώς ενημερωμένη περί τα Εκπαιδευτικά. Και αυτή η αποδοκιμασία ή η άρνηση αποδοχής της δεν είναι τυχαία ή συμπτωματική, καθώς πρόκειται για την πιο συντηρητική Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση τών τελευταίων 37 ετών ! Τους λόγους ή μερικούς εξ αυτών θα τους εκθέσουμε στην συνέχεια.

Η «Επιτροπή Καζάζη», η οποία διορίσθηκε από τον Υπουργό Παιδείας, για να « μελετήσει » τις νομοθετικές ρυθμίσεις στο φως τών πρωτόγνωρων αντιδράσεων κυρίως τών μαθητών, και για να « υποβάλει » προτάσεις, συνάντησε, από την αρχή, την δυσπιστία τών άμεσα ενδιαφερομένων.

Η ανακοίνωση τών πορισμάτων τής Επιτροπής ήλθε να επιβεβαιώσει με εντυπωσιακό τρόπο την εκπεφρασμένη δυσπιστία Μαθητών και Καθηγητών, και να φέρει για άλλη μια φορά στην επιφάνεια το θεμελώδες "Θεώρημα" τού τρόπου συγκρότησης τών διαφόρων «Επιτροπών », ότι δηλαδή τα συμπεράσματα και τα πορίσματα κάθε «Επιτροπής » είναι δυνατόν να διεκδικούν την αξιοπιστία και την εγκυρότητα, όταν αυτή η « Επιτροπή» δεν συγροτείται μόνο από άτομα, που συμφωνούν αποκλειστικά με την μία πλευρά, αλλά σ’ αυτήν συμμετέχουν και οι διαφωνούντες ή εκπρόσωποί τους.

Παρ’ όλα αυτά, θα περίμενε ο καθένας, ότι οι προτάσεις τής «Επιτροπής Καζάζη » τουλάχιστον θα ετέμνοντο με τα βασικά αιτήματα και ζητήματα, που έχει ήδη θέσει η Εκπαιδευτική Κοινότητα τού Λυκείου ( Μαθητές-Γονείς-Καθηγητές) . Αντ’ αυτού, ακούσαμε και διαβάσαμε μια τελείως επιφανειακή και επιδερμική περιπλάνηση τής Επιτροπής σε δευτερεύοντα θέματα ή ακόμη και μια έκδηλη και ανεξήγητη(;) παράκαμψη σοβαρών προβλημάτων και παρενεργειών, τα οποία δημιουργήθηκαν από τον πρώτο κι όλας χρόνο ουσιαστικής εφαρμογής τής « Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης», και τα οποία θα διογκωθούν δραματικά κατά τα επόμενα χρόνια.

Σε μερικά από αυτά τα σοβαρά ζητήματα θα αναφερθούμε αμέσως :

1^ο ZHTHMA:

H πρόωρη απομάκρυνση τών 15χρονων παιδιών από το Λύκειο και η δραματική συρρίκνωση τού αριθμού τών απoφοίτων τού Λυκείου, εξ αιτίας τού νέου Εξεταστικού Μινώταυρου στα Λύκεια, είναι ένα κεφαλαιώδες ζήτημα με βαθειά Κοινωνικές παραμέτρους, και κανείς δεν δικαιούται να το αγνοεί ή να το παρακάμπτει, πολύ δε περισσότερο δεν νομιμοποιούνται να το παρακάμπτουν άνθρωποι, οι οποίοι διακονούν την Εκπαίδευση !

Ο αποκλεισμός μεγάλου αριθμού μαθητών από το Απολυτήριο τού Λυκείου θίγει κυρίως και κατ ΄εξοχήν τα κοινωνικά στρώμματα με χαμηλό οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο, ενώ « γκετοποιεί » κυριολεκτικά τα παιδιά τών μεταναστών και τών κοινωνικών ομάδων με γλωσσικά μειονοτικό χαρακτήρα ή με ιδιαίτερη πολιτισμική έκφραση .

2^ο ΖΗΤΗΜΑ :

Tα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ), τα οποία προσφέρονται σαν δήθεν εναλλακτική λύση για όσους νέους απομακρύνονται από το Λύκειο, αποτελούν μια καρικατούρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, απογοητευτικά χαμηλού επιπέδου. Ουσιαστικά, όσοι μαθητές, βιαίως, οδηγούνται εκεί, τίθενται οριστικά στo κοινωνικό και μορφωτικό περιθώριο. Μιλάμε για βιαία προώθηση τών νέων προς τα ΤΕΕ, γιατί αυτά λειτουργούν συμπληρωματικά ως χοάνη υποδοχής όσων αδυνατούν να συνεχίσουν το Λύκειο εξ αιτίας τών νέων μέτρων, και δεν αποτελούν μια αυτόνομη, αυτοτελή και επαρκώς αξιόπιστη εναλλακτική λύση μετά το Γυμνάσιο, για γενική μόρφωση συνδυασμένη με Τεχνική εκπαίδευση, που θα οδηγούσαν σε μια αξιοπρεπή Επαγγελματική αποκατάσταση. Είναι ενδιαφέρον, να επισκεφθεί κανείς ένα από αυτά τα ΤΕΕ, για να διαπιστώσει, ότι πρόκειται για έναν μορφωτικό και κοινωνικό « Καιάδα », κυρίως και κατ΄εξοχήν για τα νέα παιδιά τής Εργατικής Τάξης, τής φτωχής Αγροτιάς και τών κοινωνικών ομάδων με ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά ( μετανάστες, Αθίγγανοι, γλωσσικά μειονοτικές ομάδες κλπ ).

3^ο ΖΗΤΗΜΑ:

Ο όρος « Εξεταστικός Μινώταυρος », που χρησιμοποιήσαμε προηγουμένως, ούτε τυχαίος είναι ούτε διατυπώθηκε για λόγους εντυπωσιασμού. Αποδίδει την πραγματική κατάσταση, που σήμερα επικρατεί στο Λύκειο. Μένει έκπληκτος και ενεός κανείς με την επιμονή τού ΥΠΕΠΘ, τής Κυβέρνησης και τών τεχνοκρατών συμβούλων τους, να υποχρεώνουν τους μαθητές τού Λυκείου να υφίστανται, επί δύο συνεχή έτη, Πανελλήνιες, Απρόσωπες, Κεντρικού χαρακτήρα γραπτές Εξετάσεις σε 13-14(!) μαθήματα κάθε χρόνο (27-28 μαθήματα στα δύο χρόνια ) !

Ποιά σχέση μπορεί να έχει αυτή η Ιεροεξεταστική διαδικασία με το μορφωτικό χαρακτήρα, τον οποίο κυρίως πρέπει να έχει το Λύκειο; Ποιά Παιδαγωγική αρχή, άραγε, λέει ότι η Ανθρωπιστική Παιδεία και ο Πολιτισμός, χώρος καλλιέργειας τών οποίων πρέπει να είναι το Λύκειο, επιτυγχάνονται με τον δραματικό πολλαπλασιασμό τών Κεντρικών και απρόσωπων γραπτών εξετάσεων, οι οποίες τον μεν Καθηγητή, ως φυσικό συνεργάτη και σύντροφο τού Μαθητή, περιθωριοποιούν και αχρηστεύουν, τον δε νέο Μαθητή καταπονούν καταφώρως και εξαντλούν μέχρι καταρρεύσεως; Πρόκειται περί Παιδαγωγικής βαρβαρότητας, που προηγούμενό της δεν έχει στον χώρο τής Ελληνικής Εκπαίδευσης.

4^ο ΖΗΤΗΜΑ :

Ο αφελής πολίτης θα αναρωτηθεί, πώς είναι δυνατόν μια « Επιστημονική Επιτροπή » να μην διαπιστώνει ότι η, οικονομικά δυσβάστακτη για τα λαϊκά στρώμματα και εξαντλητική για τους μαθητές, διόγκωση τών Φροντιστηρίων( τα οποία πλέον δέχονται μόνο μαθητές, που επιλέγουν πακέττα μαθημάτων, και όχι όσους επιθυμούν μεμονωμένα μαθήματα !) είναι φυσικό και λογικό συνακόλουθο μιας ανταγωνιστικής και σκληρής πανελλήνιας εξεταστικής διαδικασίας, στην οποίαν υποβάλλονται οι μαθητές επί δύο συνεχή έτη, ακόμη και σε μαθήματα, τα οποία εμείς οι παλαιότεροι τα λέγαμε και τα λέμε « δευτερεύοντα »; Και τα λέμε δευτερεύοντα, όχι με την έννοια τής μικρότερης αξίας, αλλά με την έννοια, ότι αυτά στοχεύουν περισσότερο στην Μορφωτική και Ανθρωπιστική καλλιέργεια και λιγώτερο στην στάθμιση τών γνώσεων τού μαθητή.

Σ ’αυτά και σε άλλα κεφαλαιώδη ζητήματα, που ταλανίζουν σήμερα σύμπασα την Εκπαιδευτική κοινότητα τής Μέσης Εκπαίδευσης, δεν απάντησε η « Επιστημονική Επιτροπή Καζάζη », ως εάν να μην είναι αυτά ακριβώς και κυρίως, που αποτελούν τον κορμό και τις ρίζες τής « Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης » και τής Εκπαιδευτικής καταδυνάστευσης τών νέων μας .

Αντί αυτών, η Επιτροπή ήλθε να προτείνει ανώδυνες «μικρορρυθμίσεις », για να ωραιοποιηθεί η τραγικότητα τής κατάστασης που βιώνουν οι μαθητές, και να υποβάλει «προτάσεις », άλλες από τις οποίες κινούνται στην λογική τού μικρολογιστή ή τού μικροπαντοπώλη τής γειτονιάς (: ίσως χρειασθεί να μειώστε την ύλη, λέει η Επιτροπή , αλλά μην το κάνετε τώρα, κάντε το λίγες ημέρες πριν από τις εξετάσεις !΄Η ακόμη, αλλάξτε τον τάδε συντελεστή μαθήματος !, κλπ), ενώ άλλες από τις “ προτάσεις” προκαλούν μειδιάματα για το αβαθές τής σοβαρότητάς τους (: όπως η πρόταση για εξέταση τών μαθητών τής Β΄ και Γ΄Τάξης εναλλάξ- μια ημέρα η Β΄, μια ημέρα η Γ΄!). Λες και θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά η εξέταση μαθητών διαφορετικών τάξεων, με δεδομένο ότι η εξέταση σε ένα μάθημα διαρκεί περίπου 4-4,5 ώρες !

Ο Κος Υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε ότι αποδέχεται τις περισσότερες « προτάσεις » τής Επιτροπής. Κάτι, που θα μπορούσε βέβαια να είχε κάμει και από την αρχή τών πρώτων μαθητικών κινητοποιήσεων, κατά το προηγούμενο διδακτικό έτος. Εικάζουμε, πως το Υπουργείο Παιδείας επιθυμεί να πείσει την Ελληνική Κοινωνία και την Εκπαιδευτική Κοινότητα τής Μέσης Εκπαίδευσης ( Μαθητές-Γονείας-Καθηγητές), ότι με την "Επιτροπή Καζάζη" εξεπλήρωσε την υποχρέωσή του για διάλογο και πως το θέμα έληξε και έκλεισε.

Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα; Εμείς εκτιμάμε, πως όχι. Το θέμα τής λεγόμενης Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης είναι και παραμένει ακόμη ανοικτό για τις συνιστώσες τής Εκπαιδευτικής Κοινότητας(Μαθητές -Γονείς-Καθηγητές).

Δεν είναι δυνατόν η Ελληνική Κοινωνία να δεχθεί την μορφωτική και κοινωνική περιθωριοποίηση τών παιδιών τής Εργατικής Τάξης, τού φτωχού αγρότη και τού οικονομικά και κοινωνικά αδύναμου πολίτη !

Μία τέτοια αρνητική εξέλιξη, για τις κοινωνικές δυνάμεις τής προόδου και τού μόχθου, θα ήτανε αντιϊστορική και αντιδιαλεκτική.

Και, από όσα γνωρίζουμε, η ζωή δεν μάς έχει συνηθίσει σε τέτοιες φάρσες ! Τα "τείχη" πάντοτε πέφτουν!

Παιδιά, καλό κουράγιο !

Άγγελος Λιβαθινός

Καθηγητής Μαθηματικών-Λυκειάρχης

πρ. Πρόεδρος τής ΕΛΜΕ Ηλείας

........................................................................................

(*) Το Άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε :1) Στην Ημερησία Εφημερίδα τής Ηλείας «ΠΑΤΡΙΣ» την 06.02.2000, 2 )Στην Ημερησία Εφημερίδα Πατρών « ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ », την 08.02.2000, 3 ) Στην Εβδομαδιαία Εφημερίδα τών Αθηνών « ΕΠΟΧΗ », την 06.02.2000, και 4 ) Στην Εβδομαδιαία Εφημερίδα τών Αθηνών « ΠΡΙΝ », την 20.02.2000 .