(Άγγελος Λιβαθινός, Καρδαμάς-Kardamas)"Μονοεδρικές" συνεργασίες και άνομοι εναγκαλισμοί

Η κυοφορούμενη, εδώ και μήνες, προσέγγιση της ηγεσίας τού ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ με την ηγεσία τού ΠΑΣΟΚ πραγματοποιείται πλέον. Και η διατυμπανιζόμενη από στελέχη τού ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ νέα αντίληψη περί “μεταρρύθμισης ”, δίπλα στο πασοκικό σύνθημα “μεταρρύθμιση παντού", όπως παλιότερα η ιδέα τής “πραγματικής αλλαγής ”, δίπλα στην πασοκικού περιεχομένου “αλλαγή”, πλεονάζει στους λόγους που εκφωνούνται σε πόλεις και χωριά.

Η “αφερέγγυα” και “αναξιόπιστη”, λοιπόν, ηγεσία τού ΠΑΣΟΚ πάλι στο παιχνίδι τής εξουσίας, με τις ευλογίες και την βοήθεια τής ηγεσίας τού ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ .

Η συνεργασία στις μονοεδρικές περιφέρειες ( και μόνον εκεί ; ) γίνεται, σύμφωνα με τα λεγόμενα ηγετικών παραγόντων τού Συνασπισμού, «για να αποτραπεί η αυτοδυναμία τής Ν.Δ».

Και για να στερεωθή καλά το επιχείρημα αυτό, ο κ. Φλωράκης τονίζει, πως : « ο Συνασπισμός δεν θα δίσταζε να πάει και με την Ν.Δ. στις μονοεδρικές, για να κόψει ( ενδεχόμενη) αυτοδυναμία τού ΠΑΣΟΚ » ( Εφημερίδες , 15.03.90 ).

Αν και εδώ θα μπορούσε, με βάση την ανωτέρω απολίτικη και επιδερμική λογική, να τεθή εύλογα και ρητορικώς το ερώτημα, γιατί δεν έκαμε το ίδιο η Αριστερά κατά το 1985, για να αποτρέψει την ( βέβαιη τότε ) αυτοδυναμία τού ΠΑΣΟΚ, εκείνο που σήμερα έχει πολιτική αξία είναι, με ποιούς όρους και με ποιές προϋποθέσεις γίνεται μια τέτοια συνεργασία. Γιατί, είναι μεν βέβαιο, πως μια συνεργασία στις μονοεδρικές περιφέρειες δυσκολεύει και μειώνει τις δυνατότητες αυτοδυναμίας τού άλλου Κόμματος, που την εγγίζει ή την έχει εξασφαλισμένη οριακά, όμως το ζητούμενο για την Αριστερά δεν είναι ακριβώς αυτό, ή τουλάχιστον δεν είναι μόνον αυτό. Το κύριο είναι, αν οι όροι και οι προϋποθέσεις μιας τέτοιας τακτικής πολιτικής κίνησης διασφαλίζουν τον αυτόνομο πολιτικό ρόλο τής Αριστεράς ή την οδηγούν σε συμπληρωματικό είτε, και το χειρότερο, σε παραπληρωματικό ρόλο, δίπλα στο συνεργαζόμενο Κόμμα. Και ακριβώς, αυτό είναι το κομβικό σημείο τού ζητήματος, που χρήζει διερευνήσεως.

Μια θεώρηση τής συνεργασίας αυτής, όπως ακριβώς την προσδιόρισε ο κ. Φλωράκης στο τμήμα τών δηλώσεών του, που παραθέσαμε, βεβαιώνει ή τουλάχιστον υποδηλώνει πως επαληθεύεται το δεύτερο. Δηλαδή, η χωρίς κοινωνικούς και πολιτικούς όρους και προϋποθέσεις συνεργασία, που οδηγεί τον Συνασπισμό στην απλή παρακολούθηση τών κινήσεων και τών τακτικών ελιγμών τού Πασόκ, που οδηγεί δηλονότι τον Συνασπισμό στην «γωνία» από πολιτικής απόψεως.

Η τυχόν ένσταση, πως δεν είναι ακριβώς έτσι ή κάπως έτσι τα πράγματα, όπως σημειώνουμε παραπάνω, έχει την αδυναμία να μην είναι ανθεκτική σε περαιτέρω ανάλυση τού ζητήματος. Είναι, λοιπόν, λογικό να συμπεράνει κανείς, πως ο Συνασπισμός, μέσω τού, υπό τις ανωτέρω συνθήκες, “μονοεδρικού εναγκαλισμού του” με το “ σημερινό ΠΑΣΟΚ ”, στο όνομα δήθεν τού αποκλεισμού τής αυτοδυναμίας (τώρα τής Ν.Δ), στοχεύει σε ένα από τα δύο: α) ή να αναδείξει και να επαναφέρει στο κοινωνικό σώμα το σκιάχτρο τού κούφιου «αντιδεξιϊσμού» , β) ή να συνεργασθή μετεκλογικώς για την δημιουργία «Δημοκρατικής Κυβέρνησης» κλπ.

Αν συμβαίνει το πρώτο, τότε αυτοαναιρείται η ίδια η ηγεσία του Συνασπισμού, αφού με την Κυβέρνηση Τζανετάκη επεδίωξε, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, το ακριβώς αντίθετο .

Αν συμβαίνει το δεύτερο, το και προφανές μάλλον, τότε είναι βέβαιο πως οδηγείται σε συνεργασία με «το σημερινό Πασόκ», αφού στον πολιτικό ορίζοντα δεν φαίνεται να υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις άλλες, ώστε αριθμητικά να επαρκούν για να δημιουργηθή η Κυβέρνηση, που στοχάζεται η ηγεσία τού Συνασπισμού ( προφανώς η Ν.Δ αποκλείεται, σύμφωνα με τις περιγραφές που κάνει η ηγεσία του Συνασπισμού).

Η «μονοεδρική» συνεργασία, λοιπόν, με το Πασόκ προοιωνίζεται και μετεκλογική συνεργασία μαζί του;

Η ηγεσία τού Συνασπισμού αρνείται, πως η σύμπραξη στις μονοεδρικές με το Πασόκ αποτελεί και «πρόκριμα» για μετεκλογική συνεργασία μαζί του. Μα,τότε, πώς θα δημιουργηθή αυτή η Κυβέρνηση, που επιδιώκει ο Συνασπισμός, δηλαδή με ποιές Δυνάμεις;

Πέραν αυτού, όμως, ένα άλλο ερώτημα, που μένει αναπάντητο στην σκέψη τού πολίτη σήμερα, είναι το εάν η οποιαδήποτε συνεργασία ( εκλογική στις μονοεδρικές ή μετεκλογική) με «το σημερινό Πασόκ» συμβιβάζεται με την μέχρι τώρα στάση τού Συνασπισμού απέναντι στο Πασόκ, και τέλος πάντων, μήπως αυτή η διαφαινόμενη συνεργασία αδικεί την συνείδηση τού αριστερού ή προοδευτικού πολίτη απέναντι στο Πασόκ. Συνείδηση, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέχρι τώρα, τόσο εξ αιτίας τής άθλιας οκταετούς πασοκικής διακυβέρνησης, που οδήγησε σε «πολτοποίηση εννοιών, θεωριών και αξιών» ( όπως εύστοχα έχει σημειώσει ο Καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Αύγουστος Μπαγιώνας, με άρθρο του στην «ΠΡΩΤΗ» Αθηνών την 15-1-87), όσο και με βάση τις πρόσφατες σχετικά δηλώσεις εγκύρων προσώπων και κύκλων τού Συνασπισμού .

Από αυτήν την άποψη, είναι χρήσιμο, λοιπόν, να δούμε για παράδειγμα, πώς αντιμετώπιζε ο Συνασπισμός το ζήτημα τής συνεργασίας με το Πασόκ, μόλις κατά την προεκλογική περίοδο τού Νοεμβρίου 1989, που και τότε υπήρχε το ενδεχόμενο αυτοδυναμίας τής Ν.Δ.

Στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη τού Συνασπισμού, λοιπόν, το Σάββατο 7 Οκτωβρίου 1989, ο κ. Χαρίλαος Φλωράκης, αναφερόμενος στο Πασόκ, έλεγε : « Ας δούμε, τώρα, το Πασόκ. Θα επαναλάβω αυτό που λέγαμε και στις προηγούμενες εκλογές. Τίποτα, δυστυχώς, δεν άλλαξε. Πολλά, και από πολλές απόψεις, χειροτέρεψαν. Δεν βελτιώθηκαν. Με το σημερινό Πασόκ και την πολιτική που ακολουθεί δεν μπορούμε να βρούμε βάση κυβερνητικής συνεργασίας ». Και παρακάτω : « Δεν παρέχει καμμιά εγγύηση, πως ό,τι τυχόν συμφωνήσουμε στα χαρτιά θα εφαρμοσθή στην πράξη. Είναι αναξιόπιστο και αφερέγγυο. Και εμείς δεν θέλουμε να κοροϊδέψουμε κανέναν. Δεν μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια σε βάρος τών προσδοκιών τού Ελληνικού Λαού. Να τον φουσκώσουμε σε λόγια και να κάνουμε αντίθετα έργα»( Εφ. Κυριακάτικος ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 8 Οκτωβρίου 1989, σελ. 17, οι υπογραμμίσεις δικές μας ).

Τι άλλαξε, λοιπόν, στο Πασόκ από τον Οκτώβρη μέχρι σήμερα, ώστε αυτές οι διαπιστώσεις, που είχαν πολιτική εγκυρότητα για τις εκλογές τού 1989, να μην ισχύουν σήμερα;

Ας έλθουμε, όμως, στην έννοια της προοδευτικότητας. Μπορεί το Πασόκ, το «σημερινό Πασόκ» να συμβάλει σε μια «Κυβέρνηση προοδευτικής συνεργασίας »; Βάσει τίνος κριτηρίου, αλήθεια, το “σημερινό Πασόκ” είναι προοδευτική δύναμη ; Ένα Κόμμα, που εξασθένισε την Δημοκρατία και τους δημοκρατικούς θεσμούς τής χώρας μας, ένα κόμμα, που χώρισε τους Έλληνες σε «δικούς μας-ευνοούμενους » και σε «εχθρούς», που διέλυσε την Παιδεία, που κατεκρήμνισε ιδανικά, που καλλιέργησε τον αμοραλισμό και επέφερε τον ισοπεδωτισμό, που εξακολουθεί να σφιχταγκαλιάζεται με τον φασίζοντα «αυριανισμό» και τον λαϊκισμό, μπορεί, άραγε, να χαρακτηρισθή προοδευτικό ;

Αλλά, για να μην κατηγορηθούμε για δήθεν «αντιπασοκισμό» ( κατά το «αντιδεξιϊσμός») ή για δήθεν «σεχταρισμό», χρήσιμο είναι να παραθέσουμε, εδώ, τις απόψεις τής ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΤΗΣ Κ.Ε τού ΚΚΕ, για το ζήτημα «Πρόοδος-Συντήρηση» σε σχέση με «το σημερινό Πασόκ», όπως αυτές κατεγράφησαν τον Σεπτέμβριο τού 1989 :

«Ταυτίζει η ηγεσία τού Πασόκ το γνωστό σχήμα “Δεξιά-Αντιδεξιά” με το δίλημμα “ Πρόοδος- Συντήρηση ”. Όμως, δυνάμεις, ακόμη και πολιτικά αντιδεξιές στα λόγια, δεν τοποθετούνται αυτομάτως στην Πρόοδο» . Και παρακάτω : « Οι εξελίξεις βεβαιώνουν ότι, όσον αφορά την ηγεσία τού Πασόκ, αυτή ως τώρα δεν έχει δείξει καμμιά διάθεση να τοποθετηθεί ουσιαστικά υπέρ τής Προόδου, ξεπερνώντας τεχνητές διαχωριστικές γραμμές και σχήματα άλλων εποχών. Καμμιά φερέγγυα και αξιόπιστη κίνηση δεν κάνει, που να δείχνει ότι έστω και τώρα θα το κάνει. Η πραγματική επανένταξη τών δυνάμεων αυτού τού χώρου στην πρόοδο απαιτεί την ανασύνταξή του, αλλαγές στην πολιτική του, στον τρόπο άσκησης τής πολιτικής. Έτσι, ώστε να γίνει φερέγγυος συνομιλητής τής Αριστεράς ».(Αποσπάσματα από ΣΗΜΕΙΩΜΑ τής ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ τής Κ.Ε τού ΚΚΕ , ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 22-9-1989, σελ.6. Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας ).

Δεν χρειάζονται σχόλια. Μόνον μια ένσταση, ενδεχομένως, χωρεί εδώ. Θα μπορούσε, δηλαδή, να ισχυρισή κάποιος, ότι αυτά, που είχαν τότε πολιτική εγκυρότητα, σήμερα έχουν αναιρεθή, ή ότι πρόκειται περί λανθασμένης, τότε, στάσης τού Συνασπισμού. Αν, όμως, είναι έτσι, τότε παραμένει ανοικτό το ζήτημα για την ηγεσία τού Συνασπισμού, να το βεβαιώσει δηλαδή η ίδια .

Αλλά, μήπως όλα αυτά, που γίνονται σήμερα, έχουν την ρίζα τους στην γενικώτερη κρίση τής Αριστεράς στον διεθνή χώρο, για την οποίαν εγκυρότεροι αναλυτές είναι αρμοδιότεροι να μιλήσουν ;

Όση δόση αληθείας, όμως, και αν περιέχει ένας τέτοιος ισχυρισμός, από τού σημείου να διαπιστώνεις πως μια γενική κρίση τής Αριστεράς σε διεθνές επίπεδο επηρεάζει και την Αριστερά ( ή μέρος τής Αριστεράς ) στην Ελλάδα, μέχρι τού σημείου να βλέπεις την ηγεσία τού Συνασπισμού να προχωρεί σε συνεργασία και σύμπραξη με τους μέχρι χθές « αφερέγγυους και αναξιόπιστους », με τους υλοποιητές τού «αυριανισμού », με αυτούς που κατηγορήθηκαν και παρεπέμφθησαν για τα σκάνδαλα που διέπραξαν, με αυτούς που εδημιούργησαν ηθικό, πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα στην χώρα με τον τρόπο άσκησης τής εξουσίας, η απόσταση είναι τεράστια. Και όποιος επιχειρεί να την διανύσει τόσο εύκολα, με μόνο δικαιολογητικό το « να μείνουμε αντί πάσης θυσίας στο Κυβερνητικό παιχνίδι », κινδυνεύει ( αν δεν είναι βέβαιο πλέον) να υποπέσει σε βαρύ πολιτικό και κοινωνικό λάθος. Ακόμη περισσότερο, διακινδυνεύεται η ακύρωση τού λόγου ύπαρξης τής Αριστεράς, η οποία έτσι “αναιρείται, διότι εμπλέκεται στην αντίληψη και τις πρακτικές διορθωτικών μικροεπεμβάσεων και απεμπολεί το αίτημα μιας βαθειάς κοινωνικής αλλαγής, που είναι – και δεν μπορεί παρά να είναι- ο δικαιολογητικός λόγος ύπαρξής της”( Β. Φίλιας ,Καθηγητής Πανεπιστημίου , μέλος τής Εκτελεστικής Γραμματείας τού Συνασπισμού: « Θανάσιμοι εναγκαλισμοί της Αριστεράς», στο «ΕΘΝΟΣ»,15-3-90 ).

Φαίνεται, όμως, μάλλον βέβαιο, πως αυτή η κίνηση τής ηγεσίας τού Συνασπισμού, να συνεργασή με το « σημερινό ΠΑΣΟΚ », παρέχοντάς του έτσι εύσημα προοδευτικότητας και « φερέγγυου » τώρα συνομιλητή, οδηγεί ( ηθελημένα ή αθέλητα δεν έχει τώρα σημασία ) τμήματα πολιτών, που αμφισβήτησαν στο παρελθόν την πολιτική τού ΠΑΣΟΚ και εστράφησαν προς την Αριστερά γενικά, στην επανάκαμψή τους στον χώρο τού « σημερινού ΠΑΣΟΚ », αφού έχουν και το ηθικό και πολιτικό άλλοθι τής συγκατάνευσης τής ηγεσίας τού Συνασπισμού προς την ηγεσία τού ΠΑΣΟΚ. Υποβοηθείται, έτσι, η περαιτέρω « οστρακοειδής συσπείρωση » τού ΠΑΣΟΚ, όπως σημείωνε ο Μίκης Θεοδωράκης, με όλους τους κινδύνους που εμπεριέχει για την πολιτική ζωή μια τέτοια εξέλιξη.

Άραγε, όλα αυτά σηματοδοτούν μήπως μια σοσιαλδημοκρατικοποίηση τού Συνασπισμού, που οδηγεί μοιραία στην επιχείρηση αφοπλισμού τού Αριστερού και λαϊκού κινήματος τής χώρας μας ;

Κι’ αν είναι έτσι, το Αριστερό και λαϊκό κίνημα θα βρή τρόπους να αντιδράσει, ακυρώνοντας τέτοιας μορφής “ σχέδια επί χάρτου ”; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Και ούτε μπορεί κανείς να ισχυρισθή, ότι η απάντηση θα έλθει μόνον από τα αποτελέσματα τών εκλογών τής 8^ης Απριλίου .

Σίγουρα, όμως, το πώς θα εκφρασθή το κοινωνικό σώμα σ’ αυτές τις εκλογές θα ισχυροποιήσει ή θα αδυνατίσει μια τέτοια επιχείρηση για εξασθένιση της παρέμβασης του λαϊκού κινήματος στις πολιτικές εξελίξεις την επαύριο τών εκλογών.-

Άγγελος Λιβαθινός

Καθηγ. Μαθηματικών στο 2ο Λύκειο Αμαλιάδος

-----------------------------------------------------------------------------------

^(*)Το Άρθρο αυτό είναι το πρώτο από τα δύο πολιτικά άρθρα τού συγγραφέα, που γράφθηκαν κατά την περίοδο τής «Οικουμενικής» Κυβέρνησης Ζολώτα και προ τών Βουλευτικών Εκλογών τής 8^ης Απριλίου 1990. Είχε αναγγελθή η εκλογική σύμπραξη τής ηγεσίας τού τότε Συνασπισμού με το ΠΑΣΟΚ στις μονοεδρικές περιφέρειες τής Χώρας, αμέσως μετά από την κυβερνητική σύμπραξη τού Συνασπισμού με την Ν.Δ. ( Κυβέρνηση Τζανετάκη)! Στον τότε Συνασπισμό, που είχε δημιουργηθή με κορμό το ΚΚΕ, πλειοψηφούσαν η δεξιά πτέρυγα τού κόμματος και όλο το πολιτικό συνονθύλευμα τών Αναθεωρητών και τών αστών «κεντροαριστερών», δηλαδή χάραζαν ουσιαστικά την πολιτική του όλοι εκείνοι, που αργότερα επεχείρησαν ανοικτά πλέον την διάλυση τού ΚΚΕ και την παράδοσή του ως λαφύρου στην άρχουσα τάξη τής Χώρας μας. Δημοσιεύθηκε, δε, 1) στην ημερήσια Εφημερίδα τής Ηλείας « ΠΡΩΪΝΗ », σε δύο συνέχειες , την 22. Μαρτίου 1990 και την 23. Μαρτίου 1990 , και 2) στην εβδομαδιαία Εφημερίδα τής Ηλείας « Η ΕΥΘΥΝΗ », την 02. Απρίλίου 1990. Το δεύτερο άρθρο, που ακολούθησε, είχε τίτλο: « Ιδεολογική σύγχυση και Αριστερή Αντίσταση».