(Άγγελος Λιβαθινός, Καρδαμάς-Kardamas) Η διαχρονική επιχείρηση "άλωσης" τής "Τριανταφυλλιάς"

Το ζήτημα τής διαχείρισης τών σκουπιδιών ( στερεών αποβλήτων) τού Νομού Ηλείας αποτελεί εδώ καί πάρα πολλά χρόνια ένα οξύτατο πρόβλημα, που ζητεί επειγόντως την λύση του!

Το ζήτημα αυτό δεν χαρακτηρίζεται αποκλειστικό πρόβλημα τής Ηλείας, αντιθέτως εντάσσεται στο γενικώτερο ζήτημα τής διαχείρισης τών σκουπιδιών στην χώρα μας! Ζήτημα, η αποτελεσματική αντιμετώπιση τού οποίου σκοντάφτει αφ' ενός μέν στην παροιμιώδη προχειρότητα με την οποίαν αντιμετωπίζει τα σοβαρά εθνικά ζητήματα η Κεντρική Διοίκηση, αφ' ετέρου δέ στην πανταχόθεν διαπιστούμενη ανικανότητα τών εκπροσώπων τής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να τό διαχειρισθούν ορθολογικώς καί προς το συμφέρον τής κοινωνίας!

Είναι γεγονός, ότι σε ορισμένες περιοχές τής χώρας μας έγιναν, έστω καί με αρκετή καθυστέρηση, κάποιες σοβαρές προσπάθειες αντιμετώπισης τού οξύτατου προβλήματος διαχείρισης τών απορριμμάτων! Αλλά, οι προσπάθειες αυτές έμειναν ημιτελείς καί τελικώς ατελέσφορες, αφού τα δεδομένα στην "παραγωγή" σκουπιδιών άλλαξαν δραματικά κατά τα τελευταία χρόνια καί οι λύσεις που προωθήθηκαν ( ΧΥΤΑ) απεδείχθησαν αναποτελεσματικές για την θεραπεία τού προβλήματος.

Στον Νομό Ηλείας, δυστυχώς, η Τοπική Αυτοδιοίκηση απεδείχθη κυριολεκτικώς ανεπαρκής, γιά να προωθήσει έστω καί κάποια στοιχειώδη μέτρα διαχείρισης τών απορριμμάτων, με αποτέλεσμα σήμερα να μήν διαθέτει ούτε έναν (!) ΧΥΤΑ, αλλά και να μήν υπάρχει ούτε ένα απλό μέτρο στην κατεύθυνση τής ανακύκλωσης, για τον περιορισμό τών σκουπιδιών τού Νομού, τα οποία καταλήγουν όλα σε 25 ανά τον νομό ανεξέλεγκτους σκουπιδότοπους-χωματερές (ΧΑΔΑ) !

Αναφέρουμε μόνον, ότι ο σκουπιδότοπος τής Αμαλιάδος λειτουργεί ανεξέλεγκτα εδώ καί 33 ολόκληρα χρόνια (!), μολύνοντας, υποβαθμίζοντας καί επιβαρύνοντας μονίμως την περιοχή τής Αμαλιάδος καί τού Καρδαμαίϊκου ποταμού!

Στα πρώτα χρόνια τής δεκαετίας τού 1990, ο Δήμος τού Πύργου, αρνούμενος να διαχειρισθεί στον χώρον του τα σκουπίδια, που παράγει ο ίδιος, επεχείρησε με "γκακστερικές" μεθόδους να μεταφέρει τα σκουπίδια του "στην αυλή τού γείτονα"! Καί επέλεξε, σάν δήθεν κατάλληλον χώρο απόθεσης τών σκουπιδιών του, την "Τριανταφυλλιά", δηλαδή έναν χώρο, που ευρίσκεται εκτός τών διοικητικών ορίων του, καί δίπλα στην κοίτη τού Καρδαμαίϊκου ποταμού!

Η αντίδραση, βεβαίως, τών κατοίκων τής Αμαλιάδος, τού Καρδαμά καί τής Κορυφής, στην επιχειρηθείσα από τον Δήμο Πύργου περιβαλλοντική ασέβεια εις βάρος τής περιοχής τής Αμαλιάδος ήτανε αναμενόμενη καί δυναμική! Καί τα σχέδια τού Πύργου εναυάγησαν!

Παρ' όλα αυτά, ο Πύργος ποτέ δεν εγκατέλειψε τα αρχικά σχέδιά του, να μεταφέρει τα σκουπίδια του "έξω από την αυλήν του"! Καί συνέχισε όλα αυτά τα 15 χρόνια να εποφθαλμιά την "Τριανταφυλλιά"!

Στα 12 χρόνια, που μεσολάβησαν από το 1994, θέλεις η παραδοσιακή αντιπαλότητα Πύργου-Αμαλιάδος, θέλεις τό γεγονός, ότι η Δημοτική Αρχή τού Πύργου ήτανε πάντοτε "συντηρητική", ενώ η τής Αμαλιάδος "προοδευτική", δεν "επέτρεψαν" στις δύο Δημοτικές Αρχές να "μιλήσουν" την ίδια γλώσσα για την διαχείριση τών σκουπιδιών, καί η "Τριανταφυλλιά" σώθηκε προσωρινά από τον περιβαλλοντικό βανδαλισμό, που εσχεδίαζε ο Πύργος.

Νά, όμως, που καί ο Πύργος, μετά από κάποιες δεκαετίες, απέκτησε κι αυτός πρόσφατα "προοδευτική" Δημοτική Αρχή!

Οπότε, τα "δεδομένα" άλλαξαν καί η "προοδευτική συνακρόαση" Πύργου-Αμαλιάδος άρχισε να σφίγγει τον κλοιό γύρω από την δύσμοιρη "Τριανταφυλλιά"!

Καί, εκεί που ο νύν Δήμαρχος Αμαλιάδος έλεγε, ότι "μόνον άν θά περάσουν πάνω από το πτώμα μου, θα κατορθώσουν να φέρουν τα σκουπίδια τους στην Τριανταφυλλιά"(!), τώρα ο ίδιος πρωτοστατεί γιά να μεταφέρονται στην Τριανταφυλλιά όχι μόνον τα σκουπίδια τού Πύργου, αλλά τα σκουπίδια όλου τού Νομού Ηλείας!

Η "μηχανή", λοιπόν, για την δημιουργία σκουπιδότοπου στην "Τριανταφυλλιά" έχει μπεί για τα καλά στο "φούλ", με "μηχανοδηγόν" τον ίδιον τον Δήμαρχο Αμαλιάδος, ο οποίος ανενδοιάστως αποκαλεί "φαντάσματα τού παρελθόντος" όσους, από τους παλαιούς συναγωνιστές του κατά τής "Τριανταφυλλιάς", επιμένουν να αρνούνται την μετατροπήν τής Τριανταφυλλιάς καί τού Καρδαμαίϊκου ποταμού σε έναν απέραντο βόθρο όλου τού Νομού Ηλείας!

Η οβιδιακή μεταμόρφωση τού Δημάρχου Αμαλιάδος δέν μάς απασχολεί, καί είναι δικό του καί προσωπικό του πρόβλημα να διαχειρισθεί αυτήν την μεταστροφήν του έναντι τής κοινωνίας, την οποίαν διεβεβαίωνε μέχρι προσφάτως, ότι "δεν τίθεται ζήτημα Τριανταφυλλιάς"! Μάς απασχολούν, όμως σοβαρά, η αμετροέπειά του καί οι ύβρεις του εναντίον ανθρώπων, που παλεύουν ανιδιοτελώς για το κοινό συμφέρον, για την προστασία τού Περιβάλλοντος, για την προστασία τής υγείας τών κατοίκων τής περιοχής, καί για να μήν γίνει Βόθρος όλης τής Ηλείας η περιοχή τού ιστορικού Καρδα-μαίϊκου ποταμού ( Ελισσών, κατά τον Όμηρο!).

Όλοι αυτοί οι ανιδιοτελείς άνθρωποι ούτε "φαντάσματα τού παρελθόντος", ούτε "κάτι περίεργοι, που αντιδρούν" είναι, όπως αμετροεπώς καί υβριστικώς εξεφράσθη ο κ. Δήμαρχος! Άν καί τέτοιοι, δηλαδή “φαντάσματα τού παρελθόντος” είναι βέβαιον ότι κυκλοφορούν αρκετοί σε άλλο, ξένο πρός ημάς, περιβάλλον, δεν θα υποκύψουμε στην αγωνιώδη προσπάθεια τού Δημάρχου, να μάς παρασύρει σε ένα τόσο χαμηλό καί ευτελές επίπεδο συζητήσεως! Γνωρίζουν, άλλωστε, όλοι, ότι η προσπάθεια ευτελισμού τού επιπέδου συζητήσεως εξυπηρετεί μόνον όσους, καί καταβάλλεται μόνον από όσους, χαρακτηρίζονται από ένδεια επιχειρημάτων!

Καταλαβαίνει, βέβαια, κι ο ίδιος, ότι για να "περάσει" αυτή η επιχειρούμενη “άλωση” τής "Τριανταφυλλιάς", χρειάζεται καί η "βοήθεια" τών άλλων αιρετών τής Ηλείας, οι οποίοι επικαλούνται "εμπειρίες", που δήθεν απέκτησαν σε μία ολιγόωρη πρόσφατη επίσκεψη σε μονάδες ενεργειακής διαχείρισης απορριμμάτων σε άλλες χώρες τής Ευρώπης (Γερμανία, Αυστρία)!

Όλοι αυτοί έχουν εξαπολυθεί ( διότι λύνουν ανεξόδως γιά τον τόπον τους το πρόβλημα τών σκουπιδιών τους!), και ισχυρίζονται, ότι "θα κατασκευάσουμε σύγχρονο εργοστάσιο διαχείρισης τών σκουπιδιών στην Τριανταφυλλιά, όμοιο με εκείνα που υπάρχουν στην Ευρώπη", ή ότι "στην Γερμανία καί στην Αυστρία τα εργοστάσια αυτά είναι μέσα σε πόλεις", καί εν ολίγοις, ότι η τέτοιου είδους εγκατάσταση σκουπιδότοπου στην "Τριανταφυλλιά" θα είναι "αβλαβής" για το περιβάλλον καί γιά την υγεία τών κατοίκων!

Κάτι τέτοια ανέκδοτα μάς είπανε, καί μάλιστα με "επιτιμητικό" ύφος, κάποιοι "σοφοί" αιρετοί στην σύσκεψη τής Γαστούνης, την Δευτέρα, 7 Απριλίου 2008, οι οποίοι επεκαλούντο τήν "σοφία" που απέκτησαν με την ολιγόωρη επίσκεψήν τους σε Γερμανία καί Αυστρία! Καί μάς εκάκισαν κι όλας, επιτιμώντας μας (!), ότι "έχετε έλλειμμα ενημέρωσης"! Θού Κύριε!

Εάν δεν πρόκειται περί συγγνωστού ασύστολου ψεύδους, τότε όλοι αυτοί οι κύριοι, που επισκέφθηκαν "Γερμανία καί Αυστρία", μάλλον δεν κατάλαβαν τί επισκέφθηκαν! Καί κυρίως τί δεν επισκέφθηκαν!

Όσοι έχουμε ζήσει μετανάστες στην Γερμανία, ακόμη καί πρίν από 20 περίπου χρόνια, γνωρίζουμε πολύ καλά περί τίνος πρόκειται!

Όλες αυτές οι μονάδες ενεργεακής αξιοποίησης τών απορριμμάτων είναι μονάδες, που αξιοποιούν με θερμικήν επεξεργασία τό πολύ τού 20% τών απορριμμάτων για παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ενέργειας, την οποίαν διαθέτουν μέσα στην πόλη! Αλλά, για να μπείς μέσα σε αυτές τις μονάδες, πρέπει να φορέσεις ειδική στολή, λές καί είσαι «αστροναύτης», για την αποφυγή τής μόλυνσης!

Μιλούν για την Αυστρία ή την Γερμανία οι κύριοι αιρετοί, αγνοώντας επί πλέον, ότι :

1) αυτό το αίσχος τών "κάδων" στους δρόμους τής Ελλάδος είναι εκεί ανύπαρκτο, αφού η κάθε οικογένεια έχει τον δικόν της μικρόν "οικογενειακόν κάδο", 25-100 λίτρων, αναλόγως τών μελών τής οικογενείας! Γιατί εκεί η οικογένεια πληρώνει για τα σκουπίδια με βάση τον όγκο τους καί όχι με βάση τα τετραγωνικά τού σπιτιού! Ενώ, εδώ στην Ελλάδα , η οικογένεια πληρώνει με βάση τα τετραγωνικά τού σπιτιού , καί κάθε γειτονιά έχει τον δικόν της "μόνιμον σκουπιδότοπον" με τους κάδους στους δρόμους!

2) τα απορριμματοφόρα τού Δήμου, εκεί, περνούν για αποκομιδή τών απορριμμάτων μόνον μία φορά τήν εβδομάδα, καθώς οι οικογένειες διαχειρίζονται μόνες τους τα σκουπίδια τους, καί τοποθετούν τούς "οικογενειακούς" κάδους στην γωνία τού δρόμου μόνον το βράδυ τής παραμονής τής αποκομιδής!

3) πάνω από το 30% τών οικιακών απορριμμάτων προωθούνται στην ανακύκλωση από την πηγή ( από το σπίτι), ενώ εδώ στην Ελλάδα, καί ειδικώς στην Ηλεία, η ανακύκλωση είναι στα όρια τού μηδενικού!

Άς αφήσουν, λοιπόν, τις χώρες αυτές καί άς κοιτάξουν δίπλα τους! Εκεί, όπου οι ίδιοι δεν έχουν κάνει τίποτα γιά την άμβλυνση τού προβλήματος τών σκουπιδιών! Η συστηματική καί διατεταγμένη "ανακύκλωση" ίσως κάτι να τούς θυμίζει! Καλόν είναι να την προωθήσουν, πρίν προβούν σε μεγαλοστομίες περί δήθεν "αβλαβούς" διαχείρισης τών απορριμμάτων με έναν ΧΥΤΑ στην Τριανταφυλλιά, που ουσιαστικώς σχεδιάζουν!

Γιατί, όλοι γνωρίζουν, ότι "αβλαβής" διαχείριση απορριμμάτων δεν υπάρχει! Υπάρχει , μόνον, ολιγώτερον ή περισσότερον επιβλαβής διαχείριση! Η δήθεν "αβλαβής" διαχείριση τών απορριμμάτων είναι μία παραμυθία γιά τους αφελείς, καί τουλάχιστον αδικεί όσους την προβάλλουν!

Αλλά, πέραν αυτών, εκείνο, που κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει σε κάθε σοβαρό και αξιόπιστο σχεδιασμό, είναι η βασική αρχή, πως για να κατασκευάσεις μία μονάδα "ενεργειακής αξιοποίησης" τών απορριμμάτων, πρέπει να έχεις εξασφαλίσει καί την οικονομικήν βιωσιμότητά της! Γιατί, εάν είναι να κατασκευάσεις μία τέτοια μονάδα καί να εξαντλήσεις οικονομικά τήν κοινωνία ( με τα εξοντωτικά τέλη) για να την διατηρήσεις, τότε ενδιαφέρεσαι γιά άλλα πράγματα καί όχι γιά το καλό τής κοινωνίας!

Σύμφωνα με τις πρόσφατες στατιστικές και κυρίως με τις επικαιροποιημένες επιστημονικές μελέτες, διαπιστώνεται, ότι:

- στον Νομό Ηλείας παράγονται περίπου 57.000 τόνοι σκουπιδιών κάθε χρόνο ( περίπου 0,850 κιλά ημερησίως ανά κάτοικο), ήτοι περίπου 156 τόνοι ημερησίως, χωρίς ουδεμία ανακύκλωση!

- η κατασκευή ενός εργοστασίου διαχείρισης αυτού τού όγκου τών απορριμμάτων θα είναι οικονομικώς ασύμφορη, εκτός εάν οι "άρχοντες" έχουν υπ' όψη τους να εξουθενώσουν οικονομικά τον κόσμο!

- μία ορθολογική αντιμετώπιση τής διαχείρισης τών απορριμμάτων είναι η δημιουργία ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ( Ο.Ε.Δ.Α.) κατά Περιφέρειες, όπως έχει εισηγηθεί από το 2004 ο Καθηγητής τού Πολυτεχνείου τής Κρήτης, κ. Αλέξανδρος Οικονομόπουλος, σε μελέτη που έχει συντάξει, την οποίαν έχει αποδεχθεί το Τ.Ε.Ε. ως βέλτιστη οικονομικά καί περιβαλλοντικά!

- Ο κ. Οικονομόπουλος προτείνει την δημιουργία το πολύ 10 ΟΕΔΑ ανά την χώρα, με αρκετούς σταθμούς μεταφόρτωσης απορριμμάτων

- Αλλά καί σύμφωνα καί με Οδηγία τής Ευρωπαϊκής Ενώσεως (Οδηγία 2000/76/ΕΚ), το θέμα τής διαχειρίσεως τών απορριμμάτων πρέπει να αντιμετωπισθεί ( από το 2010) με Ολοκληρωμένες Εγκαταστάσεις Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ), με ταυτόχρονη κατάργηση τών ΧΥΤΑ από 01.01.2009. Δηλαδή, εγκαταστάσεις, που θα αποτελούνται από τα παρακάτω τμήματα:

* Χώρο υποδοχής στερεών αποβλήτων

* Μηχανική διαλογή και χειροδιαλογή

* Μονάδα λιπασματοποίησης ή/και θερμικής επεξεργασίας

* Χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), όπου θα οδηγούνται τα μη ανακυκλώσιμα υλικά και τα υπολείμματα της επεξεργασίας.

Για να είναι, όμως, οικονομικά βιώσιμη μία τέτοια διαχείριση, σύμφωνα με την μελέτη τού κ. Οικονομόπουλου, θα πρέπει:

α) οι ΟΕΔΑ να εξυπηρετούν μεγάλες γεωγραφικές περιφέρειες, ουσιαστικά τις υφιστάμενες Περιφέρειες ( εν προκειμένω ένας ΟΕΔΑ Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδος, όπως ένας ΟΕΔΑ στην Μεγαλόπολη γιά την Περιφέρεια Πελοποννήσου που απεφασίσθη στις 29 Μαρτίου 2008),

β) να δημιουργηθούν Μονάδες Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΜΜΑ), στις οποίες θα συγκεντρώνονται τα συλλεγόμενα από τα απορριμματοφόρα στερεά απόβλητα, θα συμπιέζονται και στη συνέχεια θα μεταφέρονται με μεγάλα αυτοκίνητα (Κοντέινερς) στους ΟΕΔΑ.

Προφανείς θέσεις για δημιουργία των ΟΕΔΑ αποτελούν οι υφιστάμενοι μεγάλοι ΧΥΤΑ, καθώς και τα λιγνιτωρυχεία, οι βιομηχανικές περιοχές ή τα λατομεία, τα οποία παρέχουν τεράστια χωρητικότητα. Έτσι θα έχουμε άμεση χρήση του παραγόμενου λιπάσματος για την αποκατάσταση των εδαφών, ενώ το παραγόμενο καύσιμο (RDF) θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στους λιγνιτικούς σταθμούς, κλπ.

Τέτοιοι υφιστάμενοι ΧΥΤΑ υπάρχουν αυτήν την στιγμή, για την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος, στην Αχαΐα, που είναι εγγύς τής Ηλείας!

Από όλα τά ανωτέρω καθίσταται σαφές, ότι οικονομικά βιώσιμη καί κοινωνικά αποτελεσματική αντιμετώπιση τής διαχείρισης τών σκουπιδιών τής Ηλείας δεν είναι δυνατή με την κατασκευή ενός τοπικού Εργοστασίου διαχείρισης απορριμμάτων, όπου καί άν αυτό γίνει στην Ηλεία! Διότι, σε μία μικρή βιομηχανική μονάδα το οικονομικό κόστος λειτουργίας θα είναι δυσβάσταχτο, σε αντίθεση με μία μεγάλη Περιφερειακή Βιομηχανική μονάδα, στην οποίαν το κόστος λειτουργίας μειώνεται εντυπωσιακά ( οικονο-μία κλίμακος). Εκτός καί άν σκέπτονται οι "άρχοντες" τής Ηλείας να μάς φέρουν σκουπίδια καί από άλλους Νομούς! Να μάς το ειπούν, όμως, για να ετοιμάσουμε την μετακόμισή μας από τον τόπον μας!

Αυτήν, λοιπόν, την λύση τής περιφερειακής διαχειρίσεως τών απορριμμάτων πρέπει να προωθήσουν οι «άρχοντες» τής Ηλείας! Αυτό έχουν κάνει καί στην βόρεια Ελλάδα, την οποίαν μπορούν να επισκεφθούν, αντί να περιπλανώνται ανά τις χώρες τής Ευρώπης!

Κάθε άλλη τοπική «λύση», όπως εκείνη τής σχεδιαζόμενης στην Τριανταφυλλιά, πέραν τού ότι είναι οικονομικά ασύμφορη, μόνον υποψίες μπορεί να κινήσει για τους λόγους τής επιμονής!

Αδυνατούμε να πιστέψουμε, ότι εκείνο που μόνον ενδιαφέρει τούς «άρχοντες» τής Ηλείας είναι η «διαχείριση τών κονδυλίων»! Μία τέτοια επιμονή, μπορεί να είναι «προσοδοφόρα» γιά κάποιους, αλλά θα αποβεί καταστροφική για την Ηλεία !

Αλλά, εάν οι κύριοι τής τοπικής αυτοδιοίκησης τής Ηλείας επιμένουν στην τοπική λύση, άς επιλέξουν άλλον τόπον στην Ηλεία, καί τέτοιοι κατάλληλοι τόποι υπάρχουν στην Ηλεία αρκετοί! Η Τριανταφυλλιά, η περιοχή της, καί το Καρδαμαίϊκο ποτάμι είναι επιβαρυμένες μέχρι κορεσμού εδώ και 33 χρόνια καί δεν αντέχουν άλλο!

Πέραν αυτού, βασικός απαγορευτικός κανόνας είναι : δεν δημιουργούμε «σκουπιδότοπο» οιασδήποτε μορφής δίπλα ή πάνω σε ποτάμι! Και η Τριανταφυλλιά είναι δίπλα στην κοίτη τού ιστορικού Καρδαμαίϊκου ποταμού( Ελισσών , κατά τον Όμηρο!), που εκβάλλει στο Παλούκι.

Εάν, παρ’ όλα αυτά, επιμένουν, ότι «με τις σύγχρονες μεθόδους ένα τέτοιο εργοστάσιο μπορεί να γίνει καί μέσα σε πόλη»(!), τότε ο Δήμαρχος τού Πύργου άς διαλέξει γιά όλη την Ηλεία την δικήν του «Αγκινάρα», ή ο Δήμαρχος τής Γαστούνης τον δικόν του «Στρεμενό», ή ο Δήμαρχος Πηνείας τον δικόν του «Κορωνόβραχο», ή οι άλλοι τον δικόν τους «κατάλληλον» τόπο, μιά καί, όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται, είναι τόσον «αβλαβής» η λειτουργία τού «σύγχρονου» σκουπιδότοπου, που σχεδιάζουν! -

----------------------------------------

(*) Ο Άγγελος Λιβαθινός

είναι Καθηγ. τών Μαθηματικών-Λυκειάρχης,

καί Πρόεδρος τού Μορφωτικού Συλλόγου

Καρδαμά «Κωστής Παλαμάς»

( kardamas.blogspot.com, www.kardamas.gr)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

^(*)Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε: 1) στην τριμηνιαία εφημερίδα "Καρδαμάς" ( Φύλλο 26, Ιανουάριος- Μάρτιος 2008), και 2) στην Ημερησία Εφημερίδα τής Ηλείας "ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ" ( 23.04.2008)