(Άγγελος Λιβαθινός, Καρδαμάς-Kardamas)Τίς Αγορεύειν βούλεται;

Στην Αρχαία Αθήνα ο Πολίτης έχει την δυνατότητα, αλλά καί υποχρεούται, νά λαμβάνει μέρος στις αποφάσεις γιά τα δημόσια ζητήματα.

Η Εκκλησία τού Δήμου (η Συνέλευση τών Πολιτών, δηλαδή) είναι η πηγή όλων τών εξουσιών: τής νομοθετικής, τής εκτελεστικής καί τής δικαστικής.

Στην “άμεση” δημοκρατία τής Αθήνας οι αποφάσεις λαμβάνονται στήν Εκκλησία τού Δήμου από τούς ίδιους τούς Πολίτες καί όχι “δι’ αντιπροσώπων”. Οι ψήφοι είναι ισότιμοι γιά όλους τους Πολίτες.

Φαίνεται, πως οι Αρχαίοι Έλληνες δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει το “πλειοψηφικό”, που με “μαγικό” τρόπο μπορεί νά μετατρέπει το 32% ή το 35% τών ψήφων σε 60% !

Έχουν καί Άρχοντες οι Αθηναίοι. Καί Βουλευτές (μέλη τής Βουλής τών Πεντακοσίων). Που, όμως, δεν βγαίνουν με εκλογές, αλλά με κλήρωση μεταξύ τών Πολιτών, οι οποίοι θέτουν υποψηφιότητα. Και κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθή, ότι τις θέσεις αυτές τις επιδιώκουν για οικονομικούς λόγους. Άλλωστε, η ανταμοιβή κάθε Βουλευτή είναι μόλις 5 οβολοί την ημέρα (μία δραχμή = 6 οβολοί). Ενώ, τού Πρύτανη (Προέδρου τής Βουλής) η αποζημίωση είναι μία δραχμή την ημέρα, όταν ένας καλός εργάτης γής λαμβάνει για ημερομίσθιο δύο δραχμές!

Ο νόμος απαγορεύει να γίνει κάποιος Βουλευτής περισσότερο από δύο φορές σε όλη του την ζωή. Μόλις τελειώσει η θητεία του, επιστρέφει στήν εργασία του, καί βεβαίως δέν νομιμοποιείται νά ζητήσει Σύνταξη (!) γιά τό έργο του αυτό στά δημόσια πράγματα!

Γιά κάθε θέμα τής Πόλης η Βουλή συντάσσει ένα Προσχέδιο (Προβούλευμα), τό οποίο υποβάλλει στήν Εκκλησία τού Δήμου με τό ερώτημα, αν γίνεται αποδεκτό ως έχει ή αν πρέπει νά συζητηθή. Στήν δεύτερη περίπτωση ( “να συζητηθή”) ο Κήρυκας ερωτά την Συνέλευση:

“ Τίς αγορεύειν βούλεται; ” (ποιός θέλει να αγορεύσει, να μιλήσει ;).

Ο Πολίτης, που παίρνει τον λόγο ανεβαίνει στο βήμα, όπου του βάζουν πάνω στο κεφάλι ένα στεφάνι από μυρτιά, σημάδι ότι τον τιμούν γι’ αυτήν την συμμετοχή του στα δημόσια πράγματα !

Η φροντίδα γιά τις υποθέσεις τής Πόλης είναι βασικό χαρακτηριστικό τής καθημερινής ζωής τού Αθηναίου Πολίτη. Και η κοινή γνώμη είναι πολύ αυστηρή για εκείνον, που αδιαφορεί για τα κοινά!

Στα χρόνια τών “Μαραθωνομάχων” καί τής έγνοιας για την ανεξαρτησία τής Πατρίδας, είναι αδιανόητη για τον Πολίτη η ατομική του ευτυχία έξω ή ξεχωριστά από τήν ευτυχία τού συνόλου. Αλλά, όταν η Αθήνα χάνει την ανεξαρτησία της από τους Μακεδόνες στην μάχη τής Χαιρωνείας(338), έρχεται μαζί και η υγροποίηση τής κοινωνικής συνείδησης. Ο Επίκουρος, και η φιλοσοφική Σχολή του, διδάσκουν στον Πολίτη, να ασχολείται πλέον αποκλειστικά με τον εαυτό του, με τις προσωπικές υποθέσεις του και με την ατομική του ευτυχία ( " Λάθε βιώσας" !)!

Στην Ελλάδα τού σήμερα βρισκόμαστε, άραγε, στό “Εμείς” τής Εκκλησίας τού Δήμου ή στό “ Εγώ ” τού Επίκουρου;

Υπάρχει, άραγε η ελπίδα, έχουμε τήν δύναμη, νά διακρίνουμε τόν Κήρυκα, πού επιμένει μέσ’ στό πλήθος να ρωτά: “τίς αγορεύειν βούλεται” ; Ή, βιώνοντας την δική μας “Χαιρώνεια”, θα περιορισθούμε στην απλή ρίψη τών “κυάμων” εντός τής κάλπης, σαν δήθεν έκφραση τού “εμείς”, για να μην χάσουμε την κατά τον Επίκουρον “ατομική μας ευτυχία”, ό,τι πιό εξυπηρετικό γιά τους επίδοξους Πεισιστρατίδες ;-

Άγγελος Λιβαθινός

Καθηγ. Μαθηματικών-Λυκειάρχης

-----------------------------------------------------------------------------------

^(*)Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε, με αφορμή τις επερχόμενες Δημοτικές Εκλογές ( Οκτώβριος 2002), στις Εφημερίδες: 1) "Καρδαμάς" ( Φ.4, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2002), 2) "Το Ελεύθερο Βήμα τής Ηλείας" ( 30-9-2002), 3) "Επικοινωνία" Πατρών (28.09.2002)