Anty's Site

Με τον όρο τοπική ιστορία εννοούμε την ιστορία που ξεκινά από τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες μιας τοπικής κοινωνίας, συνδέεται με τους τοπικούς θεσμούς και ανατροφοδοτεί την τοπική ταυτότητα και αυτογνωσία.

Στην τοπική ιστορία εξετάζονται στη μικρή κλίμακα θέματα που σε μια άλλη κλίμακα, αποτελούν αντικείμενο της γενικής ιστορίας ή των ειδικότερων θεματικών ιστοριών, όπως είναι η ιστορία της βιομηχανίας, η ιστορία της καθημερινής ζωής, της τεχνολογίας κλπ. Η τοπική ιστορία συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες, ιδιαίτερα με τη λαογραφία και την εθνογραφία, αλλά και με τις επιστήμες που ασχολούνται με το χώρο.

Σε πολλές περιπτώσεις οι αναζητήσεις της τοπικής ιστορίας παρουσιάζονται ως παράλληλες πορείες που εμπνέονται από τα ίδια γενικά πρότυπα, όπως συμβαίνει   με τις ιστορίες των χωριών που έχουν επηρεαστεί και αναπαράγουν εν πολλοίς τη δομή των ερωτηματολογίων του Κέντρου Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.  Άλλοτε οι τοπικές ιδιαιτερότητες αλλάζουν τη γενική οπτική για κάποια ζητήματα.

Η τοπική ιστορία διατηρεί το χαρακτήρα της μικροϊστορίας, γιατί μέσα από ειδικές και περιορισμένες σε χρόνο και σε τόπο περιπτώσεις μπορεί να δώσει δείγματα για  ευρύτερες ιστορικές εξελίξεις· για παράδειγμα, το κλείσιμο των υφαντουργικών εργοστασίων της Νέας Ιωνίας συνδέεται με τη γενικότερη διαδικασία της αποβιομηχάνισης που μπορεί να παρουσιάζεται με την ίδια ένταση στην τοπική ιστορία της Νάουσας ή της Πάτρας.

Η τοπική ιστορία παράλληλα μπορεί ευκολότερα, λόγω έκτασης, να παρακολουθήσει μια τοπική εξέλιξη κάθετα μέσα στη διάρκεια του ιστορικού χρόνου αναδεικνύοντας τις αλλαγές που βίωσε η τοπική κοινωνία στη μακρά, τη μέση ή τη βραχεία διάρκεια.

Μόνιμο ζήτημα για την τοπική ιστορία είναι η χάραξη των ορίων σε σχέση με τη γενική ή τις θεματικές ιστορίες. Κατά κανόνα η τοπική ιστορία προσπαθεί να προσεγγίσει περισσότερο την καθολική ιστορία, εξετάζοντας διάφορα ζητήματα από ποικίλες πλευρές και θεματικές. Ένα δεύτερο μεγάλο ζήτημα είναι το πώς προσδιορίζουμε κάθε φορά το τοπικό, ξεικινώντας από το επίπεδο του οικισμού ή της συνοικίας και φτάνοντας μέχρι μια μεγάλη γεωγραφική ή διοικητική περιφέρεια, όπως για παράδειγμα μια τοπική ιστορία της Κρήτης.

Για πολλούς λόγους η τοπική ιστορία είναι συνήθως πιο κοντά στα ενδιαφέροντα του κοινού και γράφεται όχι μόνο από επαγγελματίες ή ακαδημαϊκούς αλλά και από ερασιτέχνες τοπικούς ιστορικούς που ξεκινούν από τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα ή το στενό συναισθηματικό τους δεσμό με τον τόπο. Παρά το γεγονός αυτό, η προσφορά της τοπικής ιστορίας στη γενικότερη ιστορική παιδεία είναι πολύ σημαντική, ιδιαίτερα όπου συνδέεται με την ανάδειξη πηγών και πληροφοριών που δύσκολα προσεγγίζονται από τη “μεγάλη ιστορία”, όπως υλικό ιδιωτικών συλλογών, προφορικές μαρτυρίες, υλικό επιτόπιας έρευνας και προσωπικές γνώσεις, αναμνήσεις και εμπειρίες των κατοίκων.