|
|
ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
..
Επ .. = Επίγραμμα ..
ΕΑ = Ελληνική Ανθολογία (έκδοση
Jacob’s Λιψία 1814) (το 6ο
βιβλίο είναι τμήμα της Ανθολογίας Πλανούδη).
Robert
HLS = History of the Language Scienses
Πολυδ. = Ιούλιος
Πολυδεύκης έκδοση Daubner,
Λειψία 1900.
ΟΕ =
The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome.
Oxford University Press
PL = Migne, Patrologia Latina
RÉA
= Révue
des Études Anciennes 70
(1968).
Smith D
= William Smith. A Dictionary of Greek and Roman biography ,,, London.
Paton =Greek
Anthology. with an English Translation by. W. R. Paton. London.
William Heinemann Ltd.1916. 1.
Barnard 1978 = Sylvia Barnard, 1978.
“Hellenistic Women Poets.” CJ 73:204–13.
Barnard 1991 = Sylvia Barnard 1991.
“Anyte: Poet of Children and Animals.” In De Martino, 163–76
Betroyd;akhw
= Β. Π. Βερτουδάκης, Σύντομη Ιστορία του Αρχαίου Ελλ.
Επιγράμματος, ‘Aruro
sto Academia.edu,
σελ. 7-8, υποσ. 13.
Cuypers, =
Dr. Martine Cuypers, A Hellenistic Bibliography, Version 10
(2007) –
Anyte,
all titles
Έκδοση
der Letteren Leiden University
Ολλανδία
Cameron
=
Alan Cameron,
The
Greek Anthology from Meleager to Planudes.
Oxford,
Clarenton Press,1999
Charles
Neaves (1884)
= Lord Charles Neaves The Greek Anthology, Lippincott’s
monthly magazine. University of Callifornia
(1884),
Narrative
and miscellaneous199
Charles
Neaves (1875).
Neaves.
The Greek Anthology by Lord Neaves, Philadelphia 1875,
Douglas. =
Norman Douglas
Birds and Beasts of the Greek Anthology. 1927Angels House University,
Australia. Kenneth Rexroth. Translations from Greek and Latin.
Foley,
=
Helen P.
Foley,
1994.“The Homeric Hymn to Demeter: Translation, Commentary, and
Interpretive Essays.
Princeton, N.J.:
Princeton University Press..
Geffcken = J. Geffcken,
"Studien zum griechischen Epigramm," NJA 39 (1917) 102-05.
Geoghegan
= Anyte The Epigrams - a Critical Edition with Commentary
By D. Geoghegan
1979
Greene,
= Ellen Greene, Women Poets in Ancient
Greece and
Rome.
Norman, OK: University of Oklahoma Press, 2005.
Gutzwiller: =
K. J. Gutzwiller: Anyte's Epigram Book.
Syllecta Classica Volume 4
(1993) σελ.
71-89
Hecker
= Hecker Commentatio Critica de Anthologia Graeca, Lugduni, Batavorum,
1843, p. 29
Hansen, De Leonida Tarentino, Diss, Leipzig, 1914
Hugo-Heine
=
V.
Hugo,
H.
Heine
Μάρκος
Αργεντάριος Ποιήματα προς μετάφρασιν, Δελτίον Εστίας τόμ. 13,
αριθ.636(18890
Hutton =
James Hutton, The Greek Anthology in France and Latin
Writers of the Netherlands to the year 1800. Ithaca, NY Cornell
University Press, 1935.
Jacobs
(ΕΑ
1814), =
Frederic Jacobs
,
Anthologia
Graeca,
ad
fidem codicim olim Palatini nunc Parisini
..
adiecit Fridericus Jacobs Tomus Secundus,
Lipsiae Libraria Dyciana
(Λιψία
1814).
Kersters,
= Willem Kersters, Quatre épigrammes d'Anyte de Tegée opus 100 – 1996.
Chant (Soprano ou Tenor) at piano. Traduites par Paul – Louis Couchoud
et Rene Maublanc
Kranz = Walther Kranz, Ιστορία
Αρχ Ελλ Λογοτ,
μετ
Θρασύβουλου Σταύρου,
εκδοτικός οίκος Παπαδημητρίου, 1953,
τόμος Β΄ σελ. 45
Lattimore
= R.
Lattimore,
Themes in Greek and
Latin Epigraphs,
Illinois Studies in
language and Literature,
XXVII,
Urbana,
1942
Levi,
=P. Levi, Pausanias, 270 . J. Mcl.
Snyder,
The Woman and the
Lyre: Women Writers in Classical Greece and Rome. Carbondale, Southern
Illinois University Press, 1989, 68.
Lord
Neaves,
=
Lord Neaves, The Greek
Anthology.
Edinburg and
London, 1874.
Luck,
= G. Luck, Die Dichterinnen der griechischen Anthologie, Museum
Helveticum II (1954),170-187 (181).
Her work may be compared
with the earlier poets (6 c) as well as with the Hellenistic poets
Callimahus Asclepiades
Martino,
=F. De Martino, Anyte Poet of Children and Animals
Μενάρδος
= («Στέφανος»-Εκλογαί Αρχαίων Ποιημάτων κατά μετάφρασιν Σίμου Μενάρδου
εν Αθήναις 1925
Peek,
= Peek, Die letzten Worte der Sterbenden zu den
Angehorigen
Plant = I M Plant, Women Writers of Ancient Greece and Rome.
University of
Oklahoma Press Norman
Reitzenstein
(1893) = Richard Reitzenstein (1893) Epigramm und Skolion, ein Beitrag
zur geschichte der Alexandrinischen Dichtung
Robarts - University of Toronto
Rodd =
Rennell Rodd. Love,
Worship and Death: from the Greek Anthology. University of California
Library (1919) .
Skinner, (1991).=Δρ
Marilyn
Skinner,
Entries on
“Anyte”in
Katharina M. Wilson, ed.
An
Encyclopedia of Continental Women Writers, 2 vols, (New York: Garland,
Skinner,
(2000)=Δρ
Marilyn Skinner, Epigrams by Women from the G A Translation and notes
Princeton University Press
Skinner,(2001)
= Δρ.
Marilyn B. Skinner, "Ladies' Day at the Art Institute: Theocritus,
Herodas and the Gendered Gaze." In Women's Voices in Ancient Greek
Literature and Society. Princeton University Press, March 2001
Serra Fabrizio
=An
Epigram by Anyte D. Geoghegan Quaderni Urbinati di Cultura
Classica No. 28 (1978), pp. 159-162 Published by:
Fabrizio Serra Editore
DOI: 10.2307/20537868
Smith's
Dictionary = William Smith's Dictionary
of Greek and Roman Biography and Mythology (1867), v. 3, pp. 384–390;
includes a detailed "Literary History of the Greek Anthology"
Στέφανος Βυζάντιος = Στέφανος
Γραμματικός ο Βυζάντιος, έκδοση
Reimer,Akademische Druck- und Verlagsanstalt,
Βερολίνο, 1849
Snyder,
=
Jane McIntosh Snyder,
Woman
and Lyre Women Writers in Classical Greece and Rome:
South
Illinois Univ Press
1989-91
Τατιανού
Προς Έλληνας
33.1.5
Wolfius
= J.C.
Wolfius(Poetriarum
octo:
Hamburgi,
Apud A.
M.
Vandenhoeck,
1733-1734)
R. Weisshaupl,
Die Grabgedichre der Griechischen Anthologie Abhahdlungen des Arch.
Epigr. Seminares der Universitat Wien, 1889.p.
ΕΠΑΝΩ
|
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Α.
ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ
1. Εκδόσεις Ποιημάτων της Ανύτης μέχρι τον 13ο
αιώνα μ.Χ.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι το ποιητικό έργο της Ανύτης
εκδόθηκε πρώτη φορά από την ίδια.
Την πρώτη εκείνη έκδοση και μεταγενέστερες – από μαθητές ή θαυμαστές
της–είχε
υπ όψιν ο Μελέαγρος(το 80 πΧ
παρομοιάζει τα ποιήματα της Ανύτης με κρίνα).
Από τις ίδιες ἠ από άλλες χαμένες πηγές ο Πολδεύκης
και το λεξικό Σουίδα
άντλησαν στίχους. Την Ανύτη γνώριζαν και λεξικογράφοι τους οποίους
αντέγραψε ο Στέφανος Βυζάντιος,
Το
917
από αντίγραφο του Μελεάγρου ο μοναχός Κων. Κεφαλάς
επέλεξε επιγράμματα της Ανύτης για τη συλλογή του («Στέφανος Κεφαλά»).
Δεν γνωρίζουμε αν ο Μιχαήλ Χαρτοφύλαξ το
980
στη χαμένη συλλογή του
περιέλαβε και ποιήματα της Ανύτης ομως από αντίγαφο της συλλογής
Κεφαλά και από παράλληλες πηγές που σώζονταν μέχρι τον 13ο
αι.ο μοναχός Μάξιμος Πλανούδης και ο μαθητής του Τρικλίνιος
αντέγραψαν 15 επιγράμματα της Ανύτης.
2. Από την «Πλανούδεια Ανθολογία» μέχρι τα μεγάλα Πανεπιστήμια
Στη Δύση για πολλά χρόνια ήταν γνωστά μόνο 15 Επιγράμματα της Ανύτης
από την Ανθολογία του Πλανούδη
αφού το ἔργο του Κεφαλά και οι άλλες πηγές ήταν για αιώνες χαμένα.
Το 1606 με τα σπαράγματα κώδικα
της Ελληνικής Ανθολογίας(ΕΑ)
ήλθαν στο φως άλλα 8 επιγράμματα της Ανύτης. Σήμερα είναι γνωστά 25
επιγράμματά τηςπου
μελετώνται
σε όλη την Ευρώπη
Καναδά Αυστραλία και Αμερική.Συνθέτες
εμπνεύστηκαν από αυτά.
Ο
W
Kersters
τα μελοποίησε ενώ μεγάλοι ερμηνευτές τα απέδωσαν σε συναυλίες.
3. Η Παρούσα Έκδοση
Για τα Επιγράμματα 1-21 ακολουθείται πιστά το πρωτότυπο κείμενο της Ελλ Aνθολογίας (ΕΑ, (Anthologia Graeca όπως την ονομάζει το Λεξικό
της Οξφόρδης). Προτιμήθηκε η Έκδοση Jacob’s (αποφεύγονται όμως και
σκόπιμα αγνοούνται διορθώσεις που επέφερε ο Jacobs σε κάποια
επιγράμματα). Για το Επ 8 ακολουθείται το «Ονομαστικόν» του Ιουλίου
Πολυδεύκη, έκδοσηTeubner (Λειψία, 1900).
Αν και ο Geoghegan θα μπορούσε να ήταν η αναμφισβήτητη
πηγή για τα επιγράμματα της Ανύτης, όμως αποφεύγει να δημσιεύσει 4
αμφισβητούμενα Επιτύμβια (επηρεάστηκε από τον Peek και όσους τον
αντιγράφουν). Η παρούσα έκδοση ακολουθώντας τον Page και άλλους
εκδότες δέχεται και τα 25 επιγράμματα που δημοσιεύονται στις πηγές
ως γνήσια ποιήματα της Ανύτης της Τεγεάτιδος αφού και ο ίδιος ο
Πλανούδης τα θεωρεί γνήσια
Β. ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΥΤΗ;
1. Υπήρξε άραγε και Ανύτη Μυτιληναία;
Το
[Επ. 14]
έχει παραδοθεί
με τίτλο «Ανύτης ΜΙΤΥΛΙΝΑΙΑΣ».
Αν αυτός ο τίτλος είχε παραδοθεί από τον συλλογή Μελεάγρου, θα ήταν
ήδη από τον 1ο αι. πΧ γνωστή η υποτιθέμενη Ανύτη
Μυτιληναία, η ποίησή της θα παραβαλλόταν και αυτή με άνθος όπως έγινε
με τις άλλες ποιήτριες του Μελεάγρου. Όμως είναι γνωστή και υμνείται
μόνο μία Ανύτη.
Άλλωστε μαθητές και θαυμαστές της δε γνωρίζουν άλλη εκτός από την Τεγεάτιδα.
Πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα ποιος έβαλε τίτλο
Μιτυλιναίας στο [Επ. 14].
Πιθανό κατά λάθος να γράφτηκε στο χειρόγράφο. Πάντως ο Μελέαγρος
πουθενά (EA
4.1).
Η παρούσα έκδοση ακολουθόντας τον
Beckby
θέτει τη λέξη [[ΜΙΤΥΛΙΝΑΙΑΣ]] σε
διπλή αγκύλη.
2. Η «Θεόγλωσσος Ανύτη» από την Τεγέα
Για το πρόσωπο και τη ζωή
της Ανύτης δυστυχώς δε γνωρίζουμε πολλά. Άγνωστη η οικογένειά της και
ο χρόνος γέννησης ή θανάτου.
Μαθητές
και θαυμαστές
την κατατάσσουν μεταξύ των εννέα μεγαλυτέρων ποιητριών της αρχαιότητος
και την ονομάζουν «θήλυ Όμηρο»
λόγω του αρχαιοπρεπούς ύφους της. Σήμερα όλοι σχεδόν συμφωνούν
ότι υπήρξε μία Ανύτη από την Τεγέα, «ποιήτρια των επών»,
«μελοποιος»,
«λυρική», «επιγραμματοποιός». Ο τρόπος διδασκαλίας της και οι
συζητήσεις με μαθητές της («θεογλώσσου … Ανύτης στόμα»)
[32]
την έκαναν ονομαστή δασκάλα.
Η επιρροή της στα κοινά ήταν μεγάλη αφού οι Τεγεάτες
την τιμούσαν και μιλούσαν γι’ αυτή με ευλάβεια. Χάλκινες προτομές
σε περίοπτη θέση κοσμούσαν το Ναό της Αλαίας Αθηνάς –πολιούχου Τεγέας–τουλάχιστον
μέχρι το 2ο αι μ.Χ.
Το λεξικό Σουΐδα παραθέτει στίχους από επιγράμματά της χωρίς να
αναφέρει πουθενά το όνομά της. Και ο Άγιος Ιερώνυμος αντλεί ιστορικές
πληροφορίες από ποίημά της χωρίς να την κατονομάζει.
3. Η Ανύτη και η «Πελοποννησιακή Σχολή
Επιγράμματος»
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ανύτη
ήταν μεγάλη
προσωπικότητα των γραμμάτων.
Θεωρείται η ιδρύτρια της «Πελοποννησιακής Σχολής Επιγράμματος»
– από τους πρώτους που έδωσε νέα μορφή και περιεχόμενο στο Επίγραμμα.
Βρίσκεται
στο μεταίχμιο: χειρίζεται με θαυμαστή ευκολία την Αυστηρή Δωρίδα
, οι στίχοι της διατηρούν το σοβαρό ύφος του επιτύμβιου,
αποβάλλει όμως το δακτυλικό εξάμετρο και
«εισάγει
καινοτόμες προσεγγίσεις σε συμβατικά λογοτεχνικά είδη... »[40]
Μεταφέρει το ομηρικό λεξιλόγιο σε μη-ηρωική σφαίρα. Οι Θρήνοι και οι
Επιτάφιοί της για κατοικίδια ζώα μιμούνται τον θρήνο των γυναικών που
συναντάμε στο έπος. Απλές καθημερινές γυναίκες μιλούν, θρηνούν και
τελούν ταφικά έθιμα όπως ακριβώς και οι ηρωίδες των Ομηρικών επών.
Σε τάφους μικρών κοριτσιών τα τετράστιχα δεν κρύβουν το συναίσθημα.
Ο θρήνος και ο ανθρώπινος πόνος δηλώνεται με συγκινητικές εκφράσεις.
Για πρώτη φορά η Ανύτη εισάγει τον
επιτάφιο σε ζώα.
«Ο ανθρωπομορφισμός στην ποίηση της Μοιρούς έχει ρίζες στα μαθήματα
που έλαβε από την Ανύτη».Πρώτη
έβαλε σε επίγραμμα θέματα με μικρά παιδιά, γυναίκες και απλοϊκούς
ποιμένες. Εισήγαγε την περιγραφή αφιερωμάτων σε Ναούς, όχι πια ανάκτων
ή ηρώων, αλλά απλών πιστών.
Σε τετράστιχα περιγράφει πίνακες ζωγραφικής και αγάλματα που είδε ή
που διάβασε σε «Εκφράσεις» που κυκλοφορούσαν.
Θεωρείται πρόδρομος του Βιργίλιου ενώ πολλοί ψάχνουν στα ποιμενικά
θέματά της πιθανή σχέση με την ποίηση του Θεοκρίτου.
Με την πολιτική σάτιρα δεν ασχολείται (όπως θα κάνει αργότερα ο
Αλκαίος απ τη Μεσσηνία).
Λέγεται ότι πρώτη αυτή
εξέδωσε δικά της επιγράμματα σε συλλογή εγκαινιάζοντας την εποχή που
το επίγραμμα δεν είναι πια «Steinepigramme
aus dem griechischen Osten»
(=όπως τα παλαιότερα που ήταν χαραγμένα στην πέτρα)
αλλά εξελίσσεται σε «Buchepigramme»
(=το Επίγραμμα που διαβάζεται σε βιβλίο).
Γ. Η ΑΝΥΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ p;
1. Ανθρώπινος Πόνος στην Ποίηση της Ανύτης
Η Ανύτη έκανε πολλά ταξίδια εκτός Αρκαδίας,
απέκτησε φιλίες στην Επίδαυρο και στα λιμάνια της Λοκρίδος (σε μνημείο
στη Ναύπακτο σκάλισε τετράστιχο για το βίαιο θάνατο σκυλίτσας).
Ταξίδεψε σε Ελληνικές πόλεις
όπου είδε από κοντά τα κοινωνικά προβλήματα του κόσμου.
Στην εποχή της, η δύναμη της «μοίρας» καταπίεζε τη ζωή
του μέσου «υπηκόπου»
[52].
Σε Επιτύμβια Επιγράμματα η Ανύτη αποτυπώνει το θρήνο για τον ‘μοιραίο’
χαμό νέων ανθρώπων. Τραγικές φιγούρες η άτυχη Φιλαινίς που νεόνυμφη τη
βρήκε ο θάνατος
[Επ 1],
η όμορφη «παρθένος Αντιβία»
περιζήτητη νύμφη, που η μοίρα την πρόδωσε
[Επ 2], η μικρούλα Ερατώ που αγκαλιάζει
τον πατέρα της και θρηνεί διότι «το βλέμμα της θα το σβήσει ο θάνατος»
[Επ 3].Τέλος ο πόνος της χαροκαμένης μητέρας που θρηνεί στο μνήμα
της πρόωρα χαμένης Θερσίδος
[Επ 4),
θυμίζει το θρήνο της Δήμητρας όταν μαθαίνει για το χαμό της Κόρης. Η
τραγική όμως ειρωνία: η Κλείνα γνωρίζει ότι η δική της κόρη δεν
πρόκεται ποτέ πια να γυρίσει κοντά της.
2. Θρήνος και Νοσταλγία γι’ αυτά που δεν θα ξανάρθουν
πια
Το βουβό θρήνο δεν τον προκαλεί μόνο ο θάνατος. Αν
προσέξουμε θα δούμε ότι η Ανύτη εκφράζει μία νοσταλγία –μια βαθιά
θλίψη– γι’ αυτά που έφυγαν ανεπιστρεπτί. Η θλιβερή μοιραία λέξη «οὐκέτι»
(ποτέ πια)
αντηχεί πένθιμα: Το όμορφο δελφίνι ποτέ πια δεν θα φανεί να παίζει
χαρούμενο με το κύμα
[Επ 5]. Ο πετεινός ποτέ πια δεν θα την
ξυπνήσει τινάζοντας χαρούμενα τα πλούσια φτερά (Επ 6) και το αηδόνι
στο αρχοντικό του Άκιδος «ποτέ πια δεν θα το δει ο ήλιος να ψάλλει»
Το μόνο που μένει στον ξεχασμένο πολίτη είναι η νοσταλγία για
παλιές ηρωικές μέρες όταν ακόμη και οι δούλοι όπως ο Μάνης θυσιάζονταν
για την πατρίδα(Επ 7). Δεν λείπουν παραδείγματα αυτοθυσίας που
συγκινούν την Ανύτη, όμως πνίγονται στο αίμα, όπως ο ηρωισμός των
τριών γυναικών στη Μίλητο [Επ 8] και η ανδρεία του Πρόαρχου που
γεμίζει υπερηφάνεια την ποιήτρια, αφού πέθανε υπέρ της «φίλης
πατρίδος» βυθίζντας όμως στο πένθος το πατρικό του σπίτι [Επ 9].
3. Ο όμορφος κόσμος της Ανύτης – στα Αρκαδικά Όρη
Αν και η Ανύτη ταξίδεψε και γνώρισε τα ελληνικά κέντρα
της εποχής της, όμως φυσικός χώρος της είναι η Αρκαδία. Ως πρώιμη
βουκολική ποιήτρια επηρέασε τον Οβίδιο
που είναι βέβαιο ότι αναζήτησε στην Αρκαδία τον κόσμο της Ανύτης,
μυήθηκε σ’ αυτόν, τον αγάπησε και τον τραγούδησε. Με γλαφυρές εικόνες
περιγράφει τον κόσμο της στα ψηλά βουνά. Σε κρίνες και πηγές χαράσσει
τετράστιχα καλώντας τους «ξένους» να απολαύσουν τη δροσιά και να
αναπαυθούν δίπλα στην πηγή, στη σκιά «ὑπό τάν πτελέαν»
στη δροσερή «πνοή του Ζεφύρου» πίνοντας «ὕδωρ» [Επ
10]. Το «ὕδωρ» στα ποιήματά της είναι «ψυχρόν ἀχραές» [Επ 11],
δροσίζει και αναπαύει, είναι «μελιχρόν», πηγάζει «ἐκ παγᾶς ψυχρόν», «ὡραίον
νάματος ἁδύ πόμα» [10]. Μια κρήνη στη σκιά πλατύφυλλου δένδρου
περιμένει τον «ξένο», «ὁδίτη» «κεκμηώτα» (κουρασμένο) να τον δροσίσει
και να τον ξεκουράσει. από τους «πόνους θέρεος» ,από
«θερμόν καῦμα» ή από το «ἀζαλέον θέρος».
Καλεί τον «κεκμηώτα» «ὁδίτη» να αντλήσει «ὡραίου
νάματος ἁδύ πόμα...ὑπό καλά δάφνας εὐθαλέα φύλλα»
[10]. Το «ὕδωρ» στα ποιήματά της είναι «ψυχρόν
ἀχραές» είναι «μελιχρόν» πηγάζει «ἐκ παγᾶς ψυχρόν» καιδροσίζει, είναι
«ὡραίον νάματος ἁδύ πόμα».
Ο ξένος θα ξεχάσει το «ἀζαλέον
θέρος»
το «θερμόν καῦμα» και τους «πόνους θέρεος».
4. Ο όμορφος κόσμος της Ανύτης – Οι ποιμένες και τα παιδιά
Στον όμορφο κόσμο της Ανύτης ανήκουν
φίλοι που ζουν σε βοσκότοπους της Μαντινείας και Γορτυνίας, μέλη της
κοινωνίας που αρέσει στην ποιήτρια. «Ειρηνικός κόσμος με το λαμπερό
ήλιο και τις δροσερές πηγές, με γιδοβοσκούς, ποιμνιοστάσια και –
κυρλιως – παιδιά που χαίρεται την παρουσία του Πάνα, του Ερμή και
άλλων αγροτικών θεοτήτων»,
μακριά από τη μιζέρια που πλήτει τις χώρες της Μεσογείου, τον πόλεμο
και το θάνατο. Οι άνθρωποι που αγαπά,
ξυπνούν με το λάλημα του πετεινού, γιορτάζουν, χαίρονται τη ζωή,
χορεύουν στην «εὑρύχορον»
Τεγέα, τραγουδούν, βόσκουν δαμάλια στα λιβάδια και γίδια σε πλαγιές
του Πάρνωνα, του Μαινάλου, του Ερύμανθου ή του Αρτεμισίου.
Στον ίδιο κόσμο εντάσσονται και μαθητές της ποιήτριας
που χάρι σ αυτήν γνώρισαν τις πλαγιές των Αρκαδικών ορέων με τον
αγρονόμο Πάνα και τις Αυλιάδες Νύμφες. Ζηλεύουν τους βοσκούς που
προσφέρουν θυσία στους θεούς«πολύχρωμα άνθη από οπωροφόρα δένδρα» και
«κόκκινα ροδοπέταλα».
Τα παιδιά παίζουν ιπποδρομίες βάζοντας ἡνία και φίμωτρο
στο άγαλμα του τράγου (Επ 12). Η μικρή Ναΐς καμαρώνει το
άγαλμα «κεραιού τράγο», με το αγέρωχο βλέμμα(Επ
13). Πασίγνωστη έγινε για την
παιδική της αφέλεια η «μικρή Μυρώ» (Επ 14)
που αγαπά την «σοβαρή γλαύκα», την «χαρωπή χήνα»,
την «ζωηρή και γρήγορη στο τρέξιμο σκυλίτσα»
και χαίρεται με τα έντομα του λιβαδιού και του δάσους (τον «τέττιγα»
και την «ακρίδα»), παίζει μαζί τους και λυπάται όταν αυτά πεθαίνουν.
Με τον ίδιο τρόπο και η Ανύτη λυπάται όταν πέθανε η σκυλίτσα που τόσο
αγαπούσε (Επ 15).
Δ. Η ΑΝΥΤΗ ΩΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ –
ΠΟΙΗΤΡΙΑ
1. Οι Θεοί στην ποίηση της Ανύτης
Η Ανύτη είναι βέβαιο ότι υπηρέτησε στο Ασκληπιείο της
Επιδαύρου ή συνεργαζόταν με τους Ιερείς - Ιατρούς του Ιερού. Αυτοί την
έστειλαν «ἐς τήν Ναύπακτον»για τη θεραπεία των οφθαλμών του πλούσιου Φαλήσιου.
Δεν διευκρινίζεται πουθενά αν ήταν Ιέρειακαι
η ίδια αποφεύγει να μιλά για τον Ασκληπιό
.
Απουσιάζουν επίσης από την ποίησή της ο Δίας, ο Απόλλων, η Δήμητρα,
ο Ποσειδών. Λείπουν όμως και τα ανατολίτικα Ιερά, που έχουν γεμίσει
τις πόλεις όπου ταξίδευε. Σε κανένα σωζόμενο επίγραμμά της δεν δείχνει
να τα τιμά ούτε συμφωνεί
με το Θρησκευτικό Συγκρητισμό της εποχής.
Σεληνιακές θεότητες που οι σύγχρονοί της επικαλούνταν
την ώρα του θανάτου της είναι άγνωστες. Η ‘Μοίρα’στα επιτύμβιά της δεν
έχει καμιά σχέση με την ‘Τύχη’ που αγαλματά της σναντούσε σε κάθε
βήμα. Αντίθετα, έχει στοιχεία Ομηρικά (είναι όχι η «κρατεή» των
νικητών αλλά η «ουλομένα» – η χωρίς οίκτο Ομηρική «δυσώνυμος μοίρα»).
Οι νεκροί στον πόλεμο νικήθηκαν από αυτή την αδυσώπητη μοίρα
και οδηγήθηκαν στον «Άδη» που όμως δεν είναι ο «νεκρῶν σωτήρ» του Αισχύλου, αλλά θυμίζει τον Άδη του Σοφοκλή σκοτεινό, γεμάτο
θρήνους.
Παρ’ όλ’ αυτά οι ηρωίδες της Μιλήτου προτιμούν την «κηδαιμονία του
Άδη» από την ένωση με «αίμα το δυσσεβές» «αθεμίστων Γαλατών».
Δεν ξεχνά η Ανύτη ότι τη θλίψη, την ανασφάλεια, τις
συγκρούσεις και τη μεγάλη βία στη Μεσόγειο τα προκάλεσε ο Άρης. Είναι
φοβερός θεός και μόνο τρόμο μπορεί να εμπνεύσει. Αν και η ποιήτρια
απευθύνεται με σεβασμό στη Θεότητά του, όμως στους στίχους πλανάται
μια πικρία. Βλέπουμε μια φραστική επίθεση εναντίον του Θεού (Επ
18). Στο (Επ 8)
αν και
για το θάνατο των ηρωίδων υπεύθυνη ήταν η «ύβρις των αθέμιστων Γαλατῶν»,
όμως η Ανύτη ρίχνει την ευθύνη της συμφοράς στον «Κελτικό Άρη» –
αρνητική στάση της ποιήτριας σε ξενόφερτες λατρείες του Βορά.
2. Ευλάβεια στους Πολιούχους της Τεγέας
Η ψυχρή αντιμετώπιση του Άρη και η απουσία μεγάλων
Θεών οδήγησε κάποιους ερευνητές να υποθέσουν – λανθασμένα
– ότι από το έργο της Ανύτης λείπει το θρησκευτικό στοιχείο. Δεν
διέκριναν ότι, η Ανύτη ενδιαφέρεται για το ναό της Αλέας Αθηνάς,
ενημερώνεται για λατρευτικές εκδηλώσεις των Τεγεατών, γνωρίζει
τελετουργικά σκεύη – πρόσφορές πιστών – όπως το
«βουχανδή λέβητα»
(για θυσίες στο μεγάλο βωμό).
Το (Επ.
22) υπαινίσσεται πλούσιες θυσίες που προσέφεραν βοσκοί και έβρισκαν
έτσι αφορμή να χορέψουν και να χαρούν στην «ευρύχορο Τεγέα» τιμώντας
την Αλέα Αθηνά. (Η Ανύτη σε πολλούς από αυτούς τους χορούς βρέθηκε
ισως στη θέση των Επισήμων δίπλα στο Ιερατείο).
Περιεργάζεται επίσης αφιερωμένα όπλα
που κάποτε σκορπούσαν το θάνατο (χαίρεται να τα βλέπει – άχρηστα πια –
να στέκουν σκουριασμένα σε περίοπτη θέση του ναού (Επ 21).
Τιμά τους δημοφιλείς θεούς της Αρκαδίας, κατά προτίμηση
τον Πάνα Αγρότη (Επ 19) που δε χτυπά θανατηφόρα κτυπήματα όπως ο Άρης
αλλά «τίπτει» τον «ἁδυβόα αὐλό» (γλυκόφωνη φλογέρα) για να βόσκουν οι
δαμάλεις στα δροσερά λιβάδια. Τη συγκινεί το δῶρο του Θεύδοτου και
άλλων «οἰονόμων» (βοσκών) στον Πάνα και στις Νύμφες (Επ 20) που
χαρίζουν στους Αρκάδες το πολύτιμο προνόμιο να χαίρονται την ελεύθερη
φύση (δεν μπόρεσε κανείς κατακτητής να τους το αφαιρέσει).
Στο ναό του Διονύσου
η Ανύτη θυμάται παιδιά που έπαιζαν με άγαλμα τράγου..
3. Η Κύπρις και ο Ερμής:
«Σωτήρες Θεοί»
Από την εποχή ου Ομήρου μιλούσαν με ευλάβεια για τη «φιλομμειδή
Αφροδίτη»
που με το σκήπτρο της(«σκηπτρούχος»)
είχε εξουσία στη θάλασσα. Τον 3ο αι
οι ποιητές την τιμούν ως «φιλική στους θαλασσοπόρους».
Την προστασία και σωτηρία προσέφερε η «Κύπρις»
μέσω ναών, ξοάνων και αγαλμάτων της. Ένα επιβλητικό ξόανο της «Κύπριδος»
στο προαύλιο ναού σε ακροθαλασσιά είχε υπ’ όψιν η Ανύτη όταν έγραφε το
(Επ 16).
Ορατό από διερχόμενα πλοία ευλογούσε τους ναυτιλλομένους και υποσχόταν
ευχάριστο ταξίδι (φίλον ναυτῆσι τελῇ πλόον).
Σε 4 στίχους η ποιήτρια εικονίζει ό,τι ένας κριτικός
τέχνης θα περιέγραφε σε πολυσέλιδη πραγματεία. Η
επιβλητική μορφή της Κύπριδος δεσπόζει στο χώρο «που της ανήκει». Το
«λαμπρό ξόανο» ίσταται στη θέση του να εποπτεύει το «λαμπρό πέλαγος».
Το αυστηρό βλέμμα έδειχνε ότι η θεά είχε τη δύναμη να προστατεύσει,
ενώ το χαμόγελο έδειχνε τη θέληση να ελεήσει γι’ αυτό έδιωχνε το φόβο
και ενέπνεε εμπιστοσύνη.
Αν στην εποχή της Ανύτης η Κύπρις είχε αναλάβει την
προστασία και σωτηρία των ναυτών όμως στην ξηρά προστάτης των
οδοιπόρων και εμπόρων ήταν ο Ερμής. Η Ανύτη γνωρίζει μια προτομή του
θεού «στο τρίστρατο δίπλα στην κατάλευκη από τα κύματα ακτή»
(Επ 17) που περιμένει τους «κεκμηώτας» να
τους χαρίσει λίγη ανάπαυση στη δύσκολη πορεία και να τους δροσίσει με
το νερό της παρακείμενης κρήνης. Είναι σαφής και ο άλλος συμβολισμός
που η Ανύτη θέλει να περάσει: Υπάρχει ελπίδα. Τον θεό του εμπορίου δεν
τον νοιάζει ο άγριος (μήπως και πολεμικός;;) άνεμος που κτυπά το
άγαλμά του στο «ἠνεμόεντα» (ανεμοδαρμένο) χώρο. Μέσα στη θύελλα των
γεγονότων υπάρχει μια «κράνα» (κρήνη) με δροσερό νερό που πάντα
περιμένει δίπλα στο ήρεμο άγαλμα του Ερμή να ξεκουράσει και να
ξεδιψάσει τον ταλαίπωρο οδοιπόρο.
ΕΠΑΝΩ
|
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[7]
«Ἥν δέ καί μελοποιός Ἀνύτη Τεγεάτις» Στεφανου Βυζαντίου ,
610.15-16
[11]
αιγυπτ πάπυρος του 1301 (αυτόγρ Πλανούδη) Cod
Marc gr.481 (του 1299) δύο «απόγραφα Τρικλινίου (του 1320):
Βρετ Μουσείο Add.16409 και
Paris Cod gr. 2744. (βλ. έκδ
Sébastien Des Guidi,
1531, Ψηφιοθήκη ΑΠΘ).
[25]
M. Baale (σ
14-16). Τέτοια λάθη έκανε ο Τατιανός (Προς Έλληνας 33,1,10,
ονομάζει Μυτιληναία την Ήριννα την Τηλία). Κατά τους
Gow–Page ο
τίτλος «Μιτυληναίας», «προέρχεται από γραφέα που θεωρούσε την
Ανύτη συμπατριώτισσα της Σαπφούς». (βλ D.
Geoghegan. 7), Ο
Beckby σωστά τοποθετεί τη λέξη σε διπλή αγκύλη ως απόβλητη.
Ο Plant (σελ 56). αποδίδει το Επ 14 στην
Ανύτη από Τεγέα.
[37]
Ο Reitzenstein(1893) διακρίνει 2 σχολές:
Πελοποννησιακή - Αυστηρά Δωρίς - και Ιωνική Αλεξανδρινή.
-
[38]
Ανάλυση της αυστηρής Δωρίδος και κάνει κριτική στις θέσεις των
Gow και Page
στο ίδιο θέμα Geoghegan, σ.20
Τον 4ο- 3οαι πΧ γνώριζαν τη διάλεκτο αυτή μόνο Ιερείς. Πιθανόν
οι δεξιότητες τηςΑνύτης στη δύσκολη διάλεκτο να σχετίζονται με
τις στενές σχέσεις που είχε με το Ιερατείο του Ασκληπιού.
Παυσανίας, Φωκικά 10.38.13.1 – 15.
-
[39]
Γι αυτό ο Wilamowitz (H.
D. II, σ.
107) υποστήριξε ότι η Ανύτη προσκολλημένη στην αρχαία παράδοση
δεν προσέφερε τίποτε στο Επίγραμμα.Η άποψη του
Wilamowitz σήμερα έχει ξεπεραστεί. Βλ.
σχετική βιβλιογραφία στη Gutzwiller σ.
72-73
-
[41]
Ενώ μέχρι 5οαι πΧ επικρατούν αυστηροί επιτάφιοι που «κρύβουν το
συναίσθημα», στα επιγράμματα Ελληνιστικής εποχής «η καρδιά του
θλιμμένου ανοίγει, η αγάπη στον νεκρό ξεχειλίζει ελεύθερα, τα
λόγια αναβρύζουν πλούσια» Kranz 1953, τ Β΄ σ. 45
-
[42]
Ο μαθητής της Λεωνίδας Ταραντίνος μεταγλώττισε στην Ιωνική
Διάλεκτο 2 τετράστιχα δίνοντάς τους διθυραμβική μορφή.
-
[43]
Επίγραμμα Μοιρούς (ΕΑ 6.119):το αμπέλι πενθεί ως χαροκαμένη
μητέρα Snyder, 1989, σελ 54. (βλ. Paton,
1916, τ. 1, σελ. 364)
«Κεῖσαι δή χρυσέαν ὑπό παστάδα τάν Ἀφροδίτας /
βότρυ, Διωνύσου πληθόμενος σταγόνι. /
οὐδ’ ἔτι τοι μάτηρ ἐρατόν περί κλῆμα βαλοῦσα
/ φύσει ὑπέρ κρατός νεκτάρεον πέταλον»
-
[45]
Σε Επιγράμματα του Θεοκρίτου διακρίνεται παράλληλο περιεχόμενο
και δομή – ακόμη και ίδιες εκφράσεις(ιδίως Ανύτη Επ 11 – Θεόκρ.
επίγρ 4). Όμως στο Θεόκριτο επικρατεί ερωτικό στοιχείο, σκόλιο,
οινοποσία – που δεν τα βλέπουμε στην Ανύτη, τα βλέπουμε όμως σε
άλλα μέλη της πελοποννησιακής σχολής(Ασκληπιάδης, ο Καλλίμαχο κ
ά ) Giangrande, in L’
Epigramme grecque M.
Gabathuler, Hell.
Ep. Auf Dichter,
1937. R Coleman, Vergil
Eclogues. Cambridge University Press,
σελ. 2
-
[46]
Την μιμήθηκε και η σύγχρονή της, ποιήτρια Νοσίς –
R. Reitzenstein,
134-135. J. Geffcken,
102-105.
-
[47]
Leo Weber, Steinepigramm
und Buchepigramm. ;Aruro sthn Efhmer;ida
Hermes 52.
Bd., H. 4 (Okt..,
1917), pp. 536-557
-
[48]
Το παράδειγμά της ακολούθησαν Καλλίμαχος, Λεωνίδας κ.ά.Ο
Ασκληπιάδης ο Ποσείδιππος και ο Ηδύλος εξέδωσαν τη «Σωρό»
R. Reitzenstein,
Epigramm und Skolion,
Gießen 1893,
96-102, Cameron (1993) 369-376.
Αντίθετη άποψη Gutzwiller 89 Περισσότερα βλ. Βερτουδάκης. 7-8,
υποσ. 13. Ο 3ος αι πΧ χαρακτηρίζεται ο αιών του μη επιγραφικού
επιγράμματος Oxf Class Dict, 4τη
edition, 516 .
-
[49]
Παυσανίας, 10.38.13.4 Ιούλιος Πολυδεύκης (Ονομαστικόν.ε, 48, 5 ,
σελ. 274)
-
[50]
Ιούλιος Πολυδεύκης (Ονομαστικόν.ε, 48, 5 , σελ. 274).
-
[51]
Η φήμη της έφθασε στη Ρόδο, στην Κάτω Ιταλία και στο Βυζάντιο
Αριστ. Δ. Σκιαδάς, Ανύτη η Τεγεάτις < www.arcadians.>
-
[52]
Skinner, (2001), 7. Ραγδαίες πολιτικές
ανατροπές ευνοούσαν κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας στη
Μεσόγειο Οι Έλληνες που πριν περνούσαν τον καιρό τους στην αγορά
και στα θέατρα τώρα ζουν στην αγωνία ατέλειωτωνεπιδρομών και
πολέμων. Γ Κορδάτος, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας,
5η έκ., Αθήνα 1972, σ.373-374. Τη «Θεά Τύχη»(«αοίδιμος
ανθρώποισιν»), την επικαλούντο και έτρεχαν στο ναό «να έχουν
καλή τύχη». Αυτή την ερχόμενη ανασφάλεια την είχαν προβλέψει από
τον 5ο αι. Το Ιερατείο την απέδιδε στην οργή του Θεού:
Αριστοφάνης, Ειρήνη, 121 - 122
-
[53]
Για τα Επιγράμματα με θέμα το θάνατο κοριτσιών βλ.
Lattimore, 1942. σελ. 192f
-
[54]
Η μητέρα κλαίει βουβά, χωρίς κραυγές μπρος στο άγαλμα της
νεκρής κόρης. Η άκρα απόγνωση δεν αρέσουν στην Ανύτη.
-
[55]
Greene,142 Foley (1994, 123)
-
[56]
Στο πικρό «οὐκέτι» κρύβεται η νοσταλγία για χαρούμενες μέρες
ελευθερίας που χάθηκαν. Βαριά σύννεφα είχαν πια αρχίσει να
φαίνονται, εμφύλιος μεταξύ ελληνικών πόλεων προετοίμαζε τον
περιορισμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Άρχισε να λείπει
στην Ανύτη και στους μαθητές της το ξένοιαστο πρωινό ξύπνημα και
γνώριζαν πως δεν τους περίμενε πια η Εκκλησία του Δήμου. Όμως
την περισσότερη θλίψη προκαλούσε ο αφοπλισμός των πολιτών.
Άοπλοι και νικημένοι είναι αναγκασμένοι να παρακολουθούν τα
γεγονότα χωρίς να μετέχουν στις αποφάσεις και χωρίς να μπορούν
να ασκήσουν έλεγχο.
-
[57]
C.A. Trypanis Ovid and Anyte. Chicago
Jurnals
(Ph) 65, 1970, 52
-
[58]
Ο Θεόκριτος (Ειδήλ ζ΄ 65) και ο Όμηρος (Z
419) γνωρίζουν τις φτελιές και «τον Πτελεατικόν οἰνον». στην
Αρκαδία και Θήβα.
-
[59]
Η λέξη της Δωρικής διαλέκτου «αξαλέον» (ξηρό) ακούγεται
παρεφθαρμένη μέχρι σήμερα σε χωριά της ορεινής Γορτυνίας . («αξιάλιστο
δένδρο» = ακλάδευτο, με πολλά ξερά κλαδιά)
-
[60]
Η λέξη της Δωρικής διαλέκτου «αξαλέον» (ξηρό) ακούγεται
παρεφθαρμένη μέχρι σήμερα σε χωριά της ορεινής Γορτυνίας . («αξιάλιστο
δένδρο» = ακλάδευτο, με πολλά ξερά κλαδιά)
-
[61]
Snyder (1991).σελ 8.
-
[62]
Η Τεγέα είναι «ευρύχορος» (Επίγραμμα ΠΑ 6.153). Την ίδια
ονομασία συναντούμε και στο επίγραμμα – αφιέρωση – στο Πέπλο
της Αθηνάς Αλαίας, σε «κοινή διάλεκτο» Παυσανίας 8.5.3.5.
-
[63]
Λεωνίδα Ταραντίνου Επίγραμμα (ΠΑ 6.154)
-
[64]
Ο Μάρκος Αργενταρίος (ΕΑ 7. 364), τον 1ο αι. μ.Χ. μεταφέρει το
Επ 8 στην «Κοινή» διάλεκτο
«Ἀκρίδι καί τέττιγι Μυρώ τόδε
θήκατο σῆμα, / λιτήν ἀμφοτέροις χερσί βαλοῦσα κόνιν,
ἵμερα δακρύσασα πυρῆς ἔπι.
τόν γάρ ἀοιδόν / Ἅδης,τήν δ’ ἑτέρην ἥρπασε Περσεφόνη.»
-
[65]
Παυσανίας, 10, 38.13.4-15
-
[66]
Δεν ήταν η μόνη λογία της εποχής με ιερατικό αξίωμα. Λίγα χρόνια
πριν υπηρετούσαν λόγιες γυναίκες σε Ιερά. (το 429 π.Χ. η
Πυθαγόρεια Διοτίμα δασκάλα του Σωκράτη καταγόταν από την
Μαντινεία). Marilyn (1991) σ, 8.
Skinner, (2000) σελ 10.
-
[67]
Στην οδό Τεγέας-Άργους το Ιερό του Ασκληπιού ήταν σε ακμή
τουλάχιστον μέχρι τον 2ο αι. μ.Χ
-
[68]
περίφημο Ιερό της Δήμητρας, στον πλακόστρωτο δρόμο με τις δρυς.
-
[69]
ΣτηνΤραγωδία ο θάνατος ήταν λύτρωση: «τοῦ κατά χθονός, / Ἄιδου,
νεκρῶν σωτῆρος, εὐκταίαν χάριν» . Αισχ, Αγαμέμν, 1386-7
-
[70]
«Μέλας δ’ / Ἄιδης στεναγμοῖς και γόοις πλουτίζεται» Σοφοκλή,
Οιδίπους Τύραννος, 29-30
-
[71]
(πικρή διαπίστωση της Ανύτης ότι η κακή μοίρα των γνωστών της
οφείλεται στις αλλαγές που έφεραν οι βαρβαρικές λατρείες).
-
[72]
Για τα αφιερώματα H.
Kuhn, Topica
epigrammatum Dedicatoriorum Graecorum,
Diss, Breslau, 1906. Ανασκαφές
της Γαλλικής Σχολής (1880-1910) αποκάλυψαν το βωμό της Αλέας
Αθηνάς(47,50mx19,16m),έργο
του Μελάμποδος. Γύρω από αυτόν βρέθηκαν αγάλματα απ αυτά που
περιγράφει ο Παυσανίας(Αρκαδικά, 47. 3.3 – 10)
-
[73]
όπως αυτό του στρατώτη Εχεκρατίδα.
Παράλληλα δύο Επιγραμματα (Σιμωνίδη, ΕΑ 6.52 και Νικίου ΕΑ
6.122). Για τα αφιερώματα σε ναούς βλ. M.
Launey σ. 901, Offrandes
de guerre.Φιλολογική ανάλυση στο «δόρυ του Εχεκρατίδα στο
ναό της Αθηνάς» βλ: Geoghegan, σελ.
19 – 28
-
[74]
Παράλληλα (Σιμωνίδη, ΕΑ 6.52 και Νικίου ΕΑ 6.122). Για τα
αφιερώματα σε ναούς βλ. M.
Launey σ. 901, Offrandes
de guerre.Φιλολογική ανάλυση στο «δόρυ του Εχεκρατίδα στο
ναό της Αθηνάς» βλ: Geoghegan, σελ.
19 – 28
-
[75]
Ιερά του Διονύσου στους πρόποδες του όρους Παρθένι Παυσαν,
8.54.5.1- 8. και σε όλες τις πόλεις της Αρκαδίας (π.χ. Παυσαν.
8.21.1.6)
-
[76]
G. Luck, σ 91 Ο
Διόνυσος ως παιδί πολλές φορές εικονιζόταν ως τράγος.
Dat. Sagio
448.Σχετ.ΕA6.314. Βλ και
Beckby (I,
p 22) και
Wilamowitz (H.
D. II,
p. 107)Παρόμοια βλ.
Keller, 306
-
[77]
Αντίθετα από τον βλοσυρό – αγέλαστο Ποσειδώνα (Οδύσσεια θ. 344),
η Αφροδίτη ήταν η χαμογελαστή θεά της θάλασσας. Για τη
φιλομμειδή Αφροδίτη βλ.Ιλιάδα Ε.375. Οδύσσεια,θ. 362. Ομηρ.
Ύμνος 5.17, 5.49. 5.56, 5.65, 5.155, Ορφικός Ύμνος 55.1
-
[78]
Για την σκηπτρούχο Κύπρι βλ. Ορφικός Ύμνος 55, 1 και 55, 20-23
-
[79]
– την εποχή αυτή όλοι αναζητούσαν ή πρόσμεναν ένα σωτήρα και ένα
προστάτη. Η ιδέα του «Σωτήρος» που επεμβαίνει θαυματουργικά είχε
επηρεάσει τους καλλιτέχνες 4ου-3ου αι που έστηναν ξόανα ή
χάλκινα αγάλματα αφιερωμένα σε πολιούχους θεούς ζητώντας
προστασία (η επίκληση άρχιζε συνήθως με την ευχή «σώζοιτε…»)
Τέτοια ξόανα ήταν αφιερωμένα στις Ανιγρίδες Νύμφες Τα περιγράφει
στο επίγραμμά της η Μυρώ Βυζαντία μαθήτρια της Ανύτης ΕΑ 6. 189.
Τις ιαματικές ιδιότητες των Ανιγρίδων και του ποταμού Ανίγρου
τις γνώριζε ο Παυσανίας 5.5.10.4 κ.ε.
-
[80]
Βλ. «Αδέσποτο» Επίγραμμα Ε Α, 5, 11, 1-2. Η Αφροδίτη έφθανε ως
άγγελος παρηγορίας (ήδη στη Σαπφώ,fragm.1.7,
35.1, 44.3)
-
[81]
Το όνομα «Κύπρις» από το Ιερό της Αφροδίτης στην Πάφο (ήδη στον
Όμηρο και στους Ομηρικούς Ύμνους (του 8ου αι πΧ).
-
[82]
Ο Αντίπατρος Θεσσαλονικεύς (1οςαι.) μεταφέρει στίχους του από
την Δωρική στην «κοινή» διάλεκτο όμως δεν κατορθώνει ούτε καν
να πλησιάσει την δύναμη του λόγου της Ανύτης. Αντιπάτρου,
Επίγραμμα Παλατινή Ανθολογία, 9,143,1-6.
-
[83]
Η Δρ Marilyn B.
Skinner, (2000), σελ.34) επιχειρεί μια αξιοπρόσεκτη
ανάλυση του Επιγράμματος
ΕΠΑΝΩ
|
ΚΕΙΜΕΝΟ – ΑΠΟΔΟΣΗ – ΣΧΟΛΙΑ
Επ. 1
(ΕΑ 7.486 = Πλαν 186v
=
Geo 5 =
G/P
V 680-3_
P
II/264
|
[Πλαν.] Ἀνύτης [C]Ἀνύτης
Μελοποιοῦ
[J]εἰς
κόρην Ἐρατώ καλουμένην παρθένον τελευτήσασαν
|
ΜΠΡΟΣ
ΣΤΟ ΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΙΝΙΔΟΣ |
Πολλάκι τῷδ᾿ ὀλοφυδνὰ κόρας ἐπὶ σάματι
Κλεινώ
μάτηρ ὠκύμορον παῖδ᾿
ἐβόασε φίλαν,
ψυχὰν ἀγκαλέουσα
Φιλαινίδος, ἅ πρὸ γάμοιο
χλωρὸν ὑπὲρ ποταμοῦ χεῦμ᾿
Ἀχέροντος ἔβα
|
Πολλές φορές με οδύνη η Κλείνα θρηνούσε
στο μνήμα της κόρης της,
της Φιλαινίδος που
πέθανε πολύ μικρή,
Καλούσε την ψυχή της Διότι πριν το γάμο
διάβηκε το θολό ρέμα του
Αχέροντα. |
____________________
Το
επίγραμμα έχει Ιονικό (σήματι), επικό (γάμοι), και
δορικό (κόρας, μάτηρ, ἐβόασε, φίλαν, ψυχάν, ἄ, ἔβα).
Συναντώνται σκηνές Ομηρικές (ὁλοφυδνᾶ και χλωρόν)
Για το
repetition
of the epigram in P see Baale p
67-68. |
Επ.
2
(__
ΕΑ 7.490 =
Plan 170v =
Geo
6 = G/P V 684-7__)_
Patton II/266
|
[Πλαν.]
Ἀνύτης [C]Ἀνύτης
Μελοποιοῦ
[J]εἰς
κόρην Ἐρατώ καλουμένην παρθένον τελευτήσασαν
|
ΘΡΗΝΟΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΗ ΑΝΤΙΒΙΑ |
Παρθένον Ἀντιβίαν κατοδύρομαι, ἇς ἐπὶ πολλοί
νυμφίοι ἱέμενοι
πατρὸς ἵκοντο δόμον
κάλλευς καὶ πινυτᾶτος
ἀνὰ κλέος· ἀλλ᾿ ἐπὶ πάντων
ἐλπίδας οὐλομένα Μοῖρ'
ἐκύλισε πρόσω
|
Θρηνώ με λυγμούς την μικρούλα την Αντιβία.
Πολλοί ήρθαν στο πατρικό
της και την ζήτησαν
σε γάμο για την
ομορφιά και την σύνεσή της.
Τους πρόλαβε όμως η ολέθρια
Μοίρα. |
____________________
Φαίνεται ως επιτύμβιο επίγραμμα (Weisshaupl,
σελ. 90) |
Επ.
3
(ΕΑ
7.646 = Plan 186v =
Geo
7 = G/P VΙΙ
688-91)
Patton II/344
|
[Πλαν.]
Ἀνύτης [C]Ἀνύτης
Μελοποιοῦ
[J]εἰς
κόρην Ἐρατώ καλουμένην παρθένον τελευτήσασαν
|
ΘΡΗΝΟΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΗ ΕΡΑΤΩ |
Λοίσθια δὴ τάδε πατρὶ φίλῳ περὶ χεῖρε βαλοῦσα
εἶπ᾿ Ἐρατὼ χλωροῖς
δάκρυσι λειβομένα,
Ὦ πάτερ, οὔ τοι
ἔτ᾿εἰμί, μέλας δ᾿ἐμὸν ὄμμα καλύπτει
ἤδη ἀποφθιμένης
κυάνεον θάνατος
|
Η Ερατώ ξεψυχόντας αγκάλιασε τον αγαπημένο της
πατέρα
κι' αυτά του είπε με θερμά
δάκρυα και λυγμούς:
«Πατέρα μου, πεθαίνω. Τα
μελανά μάτια μου
ήδη τα καλύπτει ο ζοφερός
θάνατος». |
____________________
Σχετικά: Λεωνίδας ΕΑ 7.648 (Hecker
σ. 29). Σιμωνίδης ΕΑ 7. 513, Δαμάγητος
ΕΑ7.735, Αντίπατρος9.23 (Peek,
25). |
Επ.
4
(__ ΕΑ 7.649 = Plan
---- =
Geo 8
= G/P VΙΙΙ 692-5__)
Patton II/346_
|
[Πλαν.] Ἀνύτης [C]
Ἀνύτης Μελοποιοῦ
[J]
εἰς κόρην τινά παρθένον τελευτήσασαν
|
ΣΤΟ ΜΝΗΜΑ ΤΗΣ
ΜΙΚΡΗΣ ΘΕΡΣΙΔΟΣ |
Ἀντί τοι εὐλεχέος θαλάμου σεμνῶν θ᾿ ὐμεναίων
μάτηρ στῆσε τάφῳ τῷδ᾿
ἔπί μαρμαρίνῳ
παρθενικὰν μέτρον τε
τεὸν καὶ κάλλος ἔχοισαν,
Θερσί, ποτιφθεγκτὰ δ᾿
ἔπλεο καὶ φθιμένα.
|
Αντί νυμφικού θαλάμου και ασμάτων,
η μητέρα, στον τάφο σου
έστησε μαρμάρινο άγαλμα
με το ανάστημα και την ομορφιά
σου, Θερσί.
Ώστε μπορούμε τώρα -
αν και νεκρή - να σε χαιρετούμε. |
____________________
Ο Λεωνίδας Ταραντίνος μιμείται αυτό το Επίγραμμα
αυτό στο μέτρο και στη μορφή (Hansen,
25.
Weisshaupl,
420f
|
Επ.
5
(__ ΕΑ 7.215 =
Plan ---- =
Geo 12
= G/P ΧΙΙ 708-13__)
Patton II/122
|
ΑΝΥΤΗΣ ΜΕΛΟΠΟΙΟΥ |
ΤΟ ΝΕΚΡΟ ΔΕΛΦΙΝΙ ΣΤΗΝ
ΑΚΤΗ |
Οὐκέτι δὴ πλωτοῖσιν ἀγαλλόμενος πελάγεσσιν
αὐχέν᾿ ἀναρρίψω
βυσσόθεν ὀρνύμενος,
οὐδὲ παρ' εὐσκάλμοιο
νεὼς περικαλλέα χείλη
ποιφύξῶ τἀμᾷ
τερπόμενος προτομᾷ,
ἀλλὰ με πορφυρέα
πόντου νοτὶς ὦσ᾿ ἐπὶ χέρσον,
κεῖμαι δὲ ῥαδινὰν
τάνδε παρ' ἠιόνα.
|
Ποτέ πια δεν θα προβάλω ορμώντας καμαρωτό απ το βυθό
κάνοντας χαρές με τους
ταξιδιώτες στα πελάγη.
Ούτε θα χορεύω με χάρη
δίπλα σε όμορφη πλώρη πλοίων
βλέποντας το [ανάγλυφο]
ομοίωμά μου. Ο δυνατός νοτιάς
με έριξε στην στεριά Με
έθαψαν σ’ αυτή τη λεπτή αμουδιά. |
____________________
Mικτή
διάλεκτος: δωρική (Ταἀμᾶ… περιτομᾶ, ραδινάν τάνδε),
Επική (πελάγεσσιν, ἡμένα), Ατική (νεώς).
Τους στίχους 3, 4 ο Σουίδας, ποιφύσσω |
Επ.
6
(__ ΕΑ 7.202 =
Plan 172v =
Geo 11
= G/P ΧΙ 704-7__)
Patton II/114
|
[Πλαν.]
Ἀνύτης εἰς Ἀλέκτορα
[C]Ἀνύτης
Μελοποιοῦ
[J]εἰς
κόρην Ἐρατώ καλουμένην παρθένον τελευτήσασαν |
Ο ΒΙΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ
ΠΕΤΕΙΝΟΥ |
Οὐκέτι μ᾿ ὡς τὸ πάρος πυκιναῖς πτερύγεσσιν ἐρέσσων
ὄρσεις ἐξ εὐνῆς
ὄρθριος ἐγρόμενος,
ἦ γάρ σ᾿ ὑπνώοντα
σίνις λαθρηδὸν ἐπελθών
ἔκτεινεν λαιμῷ ῥίμφα
καθεὶς ὄνυχα.
|
Δεν θα τινάξεις πια τα πυκνά φτερά σου ,
να με σηκώσει απ' την κλίνη
όπως πάντα πρωί - πρωί .
Ήρθε στον ύπνο σου κρυφά ο
κλέπτης και σ’ έπνιξε
βάζοντας απαλά τα νύχια στο
λαιμό σου |
_____________________
«Εἰς τόν αὐτόν τέττιγα» σχετ. Με «ἠχέτα τέττιξ» του
προηγουμένου επιγρ. 7.201. Είναι ίδιο με το 7.200 |
Επ.
7
(__ ΕΑ
7.202 = Plan 172v
= G/P
ΧΙ 704-7__)
|
[Πλαν.]
εἰς ὄρνεις/τῆς
αὐτῆς
|
Ο ΒΙΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ
ΑΗΔΟΝΙΟΥ |
Οὐκέτι λίγειά σε κατ’ ἀφνεόν
ἄκιδος οἶκον
ἄκρα μελιζομέναν
ὄψεται ἠέλιος,
ἤδη δε, λειμῶνας ἐπί
κλειμένου πεπέτησαι,
και δροσερά χρυσέας
ἄνθεα Περσεφόνας
|
Ποτέ πια δεν θα σε δει ο ήλιος να ψάλλεις γλυκά
στο αρχοντικό του Άκιδος.
Έχεις πετάξει πια και
βρίσκεσαι στα λειβάδια
και στα δροσερά άνθη της
χρυσής Περσεφόνης. |
____________________
Σχετικά: Λεωνίδας ΕΑ 7.648 (Hecker
σ. 29). Σιμωνίδης ΕΑ 7. 513, Δαμάγητος
ΕΑ7.735, Αντίπατρος9.23 (Peek,
25). |
Επ.
8
(__ ΠΟΛ
5.48
[Πλαν.]
- - -
= Geo 10 =
G/P
Χ
700 – 3 =
Geogh.
10 __)
|
[Πολυδεύκης]
Τεγεάτις Ανύτη.. επέγραψεν
|
Η ΣΚΥΛΙΤΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΟΚΡΙΔΑ |
Ὤλεο δή ποτε καὶ σὺ πολύρριζον παρὰ
θάμνον,
Λόκρι, φιλοφθόγγων
ὠκυτάτη σκυλάκων,
τοῖον ἐλαφρίζοντι τεῷ
ἐγκάτθετο κώλῳ
ἰὸν ἀμείλικτον
ποικιλόδειρος ἔχις
|
Σε χάσαμε - στο θάμνο δίπλα έπεσες.
Ήσουν το πιο γρήγορο σκυλάκι απ
τη Λοκρίδα.
Φώναζες χαρούμενα. Όμως σου
έριξε θανατηφόρο
δηλητήριο στο πόδι μια
Έχιδνα με πλουμιστό δέρμα. |
____________________
Επιγραφή
G Herrlinger, Totenklage um Tiere in der Antiken
Dichrung, Tubinger Beitrage zur Altertumswissenschaft,
VIII, Stuttgart, 1930. |
Επ. 9
(__ ΕΑ 7.190 =
[Πλαν.] 172r
=
Geo
20 =
G/P
ΧX
742 – 5 __)
Paton II108
|
[Πλαν.] Ἀνύτης, οἱ δέ Λεωνίδου εἰς Ἀκρίδα
|
ΤΑ ΕΝΤΟΜΑ ΣΥΓΚΙΝΟΥΝ ΤΗ
ΜΥΡΩ |
Ἀκρίδι, τᾶ κατ᾿ ἄρουραν ἀηδόνι,
καὶ δρυοκοίτᾳ
τέττιγι ξυνὸν τύμβον
ἔτευξε Μυρώ,
παρθένιον στάξασα
κόρα δάκρυ, δισσὰ γὰρ αὐτᾶς
παίγνι' ὁ δυσπειθὴς
ᾤχετ᾿ ἔχων Ἀίδας.
|
Η μικρούλα Μυρώ έφτιαξε
κοινό μνήμα
στην ακρίδα των χωραφιών
και στο τζιτζίκι της δρυός
χύνοντας παιδικό δάκρυ, Τα
δυο της αυτά παιχνίδια
τα πήρε ο φοβερός Άδης μαζί
του κι' έφυγε μακριά |
____________________
Σχετικό
7.364, 7.198 Δωρική Διάλ. Δεν το περιλαμβάνει ο
Peek,
Ο
Plant
(σελ. 60, υποσημ. 13) ταυτίζει την μικρή Μυρώ με τη
Μυρώ / Μοιρώ τη Βυζαντία |
Επ. 10
(__ ΕΑ 7.538
= Πλαν.] ---
= G/P
VI [-] __)
Patton II/288
|
[Πλαν.] Ἀνύτης
|
Ο ΑΝΔΡΕΙΟΣ ΜΑΝΗΣ |
Μάνης οὗτος ἀνήρ ἧν ζῶν ποτε. νῦν δέ τεθνηκώς
ἷσον Δαρείῳ τῶ μεγάλῳ
δύναται.
|
Ο Μάνης αυτός
ήταν κάποτε μεγάλο παλικάρι.Tώρα
νεκρός
είναι ίσος στη δύναμη
με το Μεγάλο Δαρείο. |
____________________
Φαίνεται ως επιτύμβιο επίγραμμα (Weisshaupl,
σελ. 90) |
Επ. 11
(__ ΕΑ 7.492 = [Πλαν.] ---
=
G/P
VΙ
[-]__Patton
II/266
|
Ἀνύτης, [[ΜΙΤΥΛΗΝΑΙΑΣ]]
|
ΗΡΩΙΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ
ΜΙΛΗΤΟΥ |
Οἰχόμεθ',
ὧ Μίλητε,
φίλη πατρί,
τῶν ἀθεμίστων
τάν ἄνομον Γαλατᾶν
ὕβριν ἀναινόμεναι,
παρθενικαί τρισσαί
πολιήτιδες,
ἅς ὁ
βιατάς
Κελτῶν εἰς ταύτην
μοῖραν ἔτρεψεν Ἄρης.
οὐ γάρ ἐμείναμεν αἷμα
τό δυσσεβές οὐδ' Ὑμέναιον
νυμφίον ἀλλ' Ἀίδην
κηδεμόν' εὑρόμεθα
|
Φεύγουμε, πατρίδα αγαπημένη Μίλητε. Δεν ανεχόμαστε
την Ύβρη των άθεων Γαλατών
Εμείς, τρεις δημότισσες
νεανίδες, που ο Κελτικός βίαιος
Άρης μας επιφύλαξε τέτοια
μοίρα
διότι δεν υποφέραμε να
ενωθούμε με τους ασεβείς Γαλάτες
αλλά τον Άδη βρήκαμε νυμφίο
και κηδεμόνα |
____________________
Το
επίγραμμα έχει Ιονικό (σήματι), επικό (γάμοι), και
δορικό (κόρας, μάτηρ, ἐβόασε, φίλαν, ψυχάν, ἄ, ἔβα).
Συναντώνται σκηνές Ομηρικές (ὁλοφυδνᾶ και χλωρόν)
Για το
repetition
of the epigram in P see Baale p
67-68. |
Επ. 12
(__ ΕΑ 7.232 = [Πλαν.]
132r
=
Geo
21 =
G/P
746-7 =
Peek
554 __)
|
[Πλαν.] εἰς Ἀνδρείους / Ἀνύτης [C]
Ἀντιπάτρου
|
ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΑΜΥΝΤΟΡΑ |
Λύδιον οὖδας ἔχει τόδ’ Ἀμύντορα παῖδα Φιλίππου
πολλά σιδηρέοις χερσί θιγότα μάχης.
Οὐδέ μιν ἀλγινόεσσα νόσος δόμου ἤγαγε νυκτός,
ἀλλ’ ὄλετ’ ἀμφοτέραν σχών κυκλόεσσαν ἴτυν.
|
Στη Λυδία τάφηκε ο Αμύντωρ γιος του Φιλίππου
που με χέρια σαν σίδερα έμπαινε στη μάχη.
Δεν τον κατέβαλε οδυνηρή νόσος στο κρεβάτι
αλλά πέθανε ζωσμένος την πανοπλία του. |
____________________
Η Λυδία απ’το θάνατο Αλεξάνδροτ μέχρι 281 πόλεμοι.
Όμηρος οὗδας Λ748, Τ61, Ω738 |
Επ.
13
(__ EA 7.724 = [Plan.]
133v
=
Geo
22 = G/P XI 704-7__)
|
[Πλαν
]
εἰς Ἀνδρείους
/
Της Αυτῆς
|
ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ |
Οὐχί
Θεμιστοκλέους μάγνης τάφος,ἀλλά
κέχωσμαι
Ἑλλήνων φθονερῆς σῆμα κακοτροπίης.
|
Είμαι τάφος στη Μαγνησία, που θυμίζω
όχι το Θεμιστοκλή αλλά του φθόνο των Ελλήνων
|
Επ.
14
(__
ΕΑ
7.724 = [Πλαν.]
-- = Geo 4 =
G/P
ΧΙ
704-7__) Patton II/384
|
ΕΙΣ ΑΝΔΡΕΙΟΥΣ
|
Ο ΑΝΔΡΕΙΟΣ ΠΡΟΑΡΧΟΣ |
Ἥβα μέν σε, Πρόαρχ' ἔνεσαν, πάι, δῶμά τε
πατρός,
Φειδία, ἐν δνοφερῷ πένθει ἔθου φθίμενος,
ἀλλὰ καλόν τοι ὕπερθεν ἔπος τόδε πέτρος ἀείδει
ὡς ἔθανες πρὸ φίλας μαρνάμενος πατρίδος
|
Πρόαρχε η νεανική σου ανδρεία σε σκότωσε στη
μάχη.
Βύθισες το του Φειδία του πατέρα σου σε πένθος.
Όμως αυτή η επιγραφή ψάλλει επικήδειο
ότι έπεσες μαχόμενος για την αγαπημένη πατρίδα |
____________________
Ήβα μεν (όπως στο 21 η Ανύτη τιμά τους θυσιασθέντες)
Αναγωγή στον Όμηρο στ 1 Αισχύλο στ 2 Θέογνη στ 3
Τυρταίος στ4 (Geoghehan
58) Ο στίχ 1 ενέπνευσε πολλούς
conjectures
(see
Stadtmuller,
Beckby,
Lumb and Gow
-
Page)
|
Επ.
15
(__
ΕΑ
6.312 = [Πλαν.]
32v = Geo 13 =
G/P
ΧΙΙΙ
714 – 7=
Geogh.
13 __)
Paton I/468
|
[Πλαν.]
Ἀνύτης [C]Ἀνύτης
Μελοποιοῦ
[J]εἰς
κόρην Ἐρατώ καλουμένην παρθένον τελευτήσασαν
|
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΙΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΑΓΟ |
Ἡνία δή τοι παῖδες ἐνί, τράγε, φοινικόεντα
θέντες καὶ λασίῳ φιμὰ περὶ στόματι
ἵππια παιδεύουσι θεοῦ περὶ ναὸν ἄεθλα,
ὄφρ' αὐτοὺς φορέῃς ἤπια τερπομένους
|
τα παιδιά ώ τράγε αφού έβαλαν Κόκκινα ηνία
και φίμωτρο γύρω από το στόμα σου .
προπονούνται για ιππικούς αγώνες γύρω από τον ναό
να βλέπεις να διασκεδάζουν κάνοντας τον
ιπέα |
____________________
Σε πίνακα ζωγραφικής ή γλυπτό.
G.
Luck,
σ 91 Ο Διόνυσος ως παιδί πολλές φορές εικονιζόταν ως
τράγος.
Dat.
Sagio
448.Σχετ.ΕA6.314.
Βλ και
Beckby
(I,
p
22) και
Wilamowitz
(H.
D.
II,
p.
107)Παρόμοια βλ.
Keller,
306. |
Επ.
16
(__
ΕΑ
9.745 = Plan --- =
Geo 14
= G/P
ΧΙV
718 – 21 = Geogh. 14 __)
Paton III/404
|
[C]
Ἀνύτης Λυρικῆς
[J]
εἰς ἵππον πολεμιστήριον Δάμιδος
|
Ο ΩΡΑΙΟΣ ΤΡΑΓΟΣ ΤΟΥ ΒΡΟΜΙΟΥ |
Θάεο τὸν Βρομίου κεραὸν τράγον, ὡς ἀγερώχως
ὄμμα κατὰ λασιᾶν γαῦρον ἔχει γενύων
κυδιόων ὅτι οὗ θάμ᾿ ἐν οὔρεσιν ἀμφὶ παρῇδα
βόστρυχον εἰς ῥοδέαν Ναῒς ἔδεκτο χέρα.
|
Για δες τον τράγο του Βρομίου με τα μεγάλα κέρατα
πως κοιτά καμαρωτά κουνώντας το γένι
όπως τότε που η Ναΐς συχνά χάιδευε με
τριανταφυλλένιο χέρι
τους σγουρούς του βοστρύχους. |
____________________
(σε πίνακα ή γλυπτό) «εἰς τό αὐτό» (όπως Λεωνίσας,
9.744.4 ο τράγος είναι ανάγλυφος χάλκινος). Είναι «ἐν
οὔρεσι», δείχνει ότι ήταν πίνακας ζωγραφικής. Ο
Dubner
μιλά για ζωντανό τράγο όμως είναι κάτι απίθανο. Το
θέμα σχετικό με το 13. |
Επ.
17
(__
ΕΑ
9.313 = [Πλαν.]
--- = Geo 16 =
G/P
ΧVΙ
726-9 = Georh.
16 =
LΙΡ8ΙΑΕ
1829 313 __)
Paton III/168
|
Ἀνύτης Μελοποιοῦ
|
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟ ΔΙΑΒΑΤΗ |
Ἵζευ τᾶσδ' ὑπὸ καλὰ δάφνας εὐθαλέα φύλλα
ὡραίου τ᾿ ἄρυσαι νάματος ἁδὺ πόμα,
ὄφρα τοι ἀσθμαίνοντα πόνοις θέρεος φίλα γυῖα
ἀμπαύσῃς πνοιᾶ τυπτόμενα Ζεφύρου
|
Όποιος και να είσαι, διαβάτη, κάθισε στον ίσκιο
της φουντωτής δάφνης. Άντλησε δροσερό νερό απ'
την πηγή,
να ξεκουράσεις το ταλαιπωρημένο απ' το θέρος
σώμα σου
ενώ ο ζέφυρος θα σε φυσάει.. |
____________________
«προσκαλεί ο Παν ή Ερμής» (Geoghegan.152).
Ο τόπος στον Όμηρο η112, ε59, Ησίοδ Έργα 582-96.
Schonbeck,
28
Πρώιμη περιγραφή φύσης σε επιγραφή 6ο αιπΧ
Friendlander
–
Hoffleit p
108 Πολλοί το μιμήθηκαν
Geffcken,
Leonidas,
p.
83
Luck p.
94 |
Επ.
18
(__
ΕΑ
16.228 = [Πλαν.]
220v = Geo 18 =
G/P
ΧVΙΙΙ
734-7 = Georh. 18__) Patton IV/294
|
[Πλαν.]
Ανύτης
Εις άγαλμα Πανός ισάμενον επί ολκώ ύδατος αωοφητί
ρέοντος
|
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΣ ΑΡΚΑΔΕΣ |
Ξεῖν᾿,
ὑπὸ τὰν πέτραν τετρυμένα γυῖ' ἀνάπαυσον·
ἁδύ τοι ἐν χλωροῖς πνεῦμα θροεῖ πετάλοις·
πίδακά τ᾿ ἐκ παγᾶς ψυχρὸν πίε· δὴ γὰρ ὁδίταις
ἄμπαυμ᾿ ἐν θερμῷ καύματι τοῦτο φίλον.
|
Ξένε, ανάπαυσε τα κουρασμένα σου μέλη στη σκιά
του βράχου. Φυσά δροσερό αεράκι
κάνοντας τα φύλλα να θροΐζουν. Πιες απ' την πηγή
ψυχρό ύδωρ.
Ανακουφίζει τους οδοιπόρους απ το θερινό λιοπύρι |
____________________
Διάλεκτος: Επική – Ιωνική ( ξεῖν’). Δορική (τάν
πέτραν, παγᾶς, ἁδύ) |
Επ. 19
(__ ΕΑ 9.144 =
[Πλαν.]
220v = Geo 15 =
G/P
ΧV
722-5 = Georh.
15__)
Paton III/74
|
[Πλαν.] Εἰς ἀγάλματα θεῶν καίθεαινῶν/ Ἀνύτης
[C]Ἀνύτης
Μελοποιοῦ
[J]εἰς
κόρην Ἐρατώ καλουμένην παρθένον τελευτήσασαν
|
ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΔΟΣ |
Κύπριδος οὗτος ὁ χῶρος, ἐπεὶ φίλον ἔπλετο
τήνᾳ
αἰὲν ἀπ᾿ ἠπείρου λαμπρὸν ὁρῆν πέλαγος,
ὄφρα φίλον ναύτῃσι τελῇ πλόον· ἀμφὶ δὲ πόντος
δειμαίνει λιπαρὸν δερκόμενος ξόανον.
|
Ο χώρος ανήκει στην Αφροδίτη. Της αρέσει
να παρατηρεί από εδώ το λαμπρό πέλαγος
ώστε να κάνει ευχάριστο στους ναύτες το ταξίδι
και όλη η θάλασσα να τρέμει βλέποντας το ιερό
της ξόανο |
____________________
Άγαλμα της Θαλασσίας Αφροδίτης στην προκυμαία.
Παράλληλο 9.143 (που ίσως στηρίζεται στην Ανύτη).
Παράλληλο Νοσσίς 9.332, Μνασικλής 9.333, Ανώνυμο 9.601
(σελ. 145 τα υπόλοιπα). |
Επ.
20
(__
ΕΑ
9.314 = [Πλαν.]
224v = Geo 17 =
G/P
ΧVΙΙ
730-3 = Georh.
17=
LΙΡ8ΙΑΕ
1829 314 __)
Paton III/168
|
[Πλαν.] Ἀνύτης εἰς Ἑρμῆν
|
Επιγραφή σε Άγαλμα του Ερμή σε βρύση σε σταυροδρόμι |
Ἑρμᾶς τᾷδ᾿ ἕστακα παρ' ὄρχατον ἠνεμόεντα
ἐν τριόδοις πολιᾶς ἐγγύθεν ἀιόνος,
ἀνδράσι κεκμηῶσιν ἔχων ἄμπαυσιν ὁδοῖο·
ψυχρὸν δ᾿ ἀχραὲς κράνα ὑποπροχει.
|
Είμαι ο Ερμής. Στέκομαι στον ανεμοδαρμένο κήπο,
στο τρίστρατο δίπλα στην κατάλευκη από κύματα
ακτή.
Στους κουρασμένους οδοιπόρους παρέχω ανάπαυση.
Η κρήνη τρέχει ψυχρό καθαρό νερό. |
____________________
Ίδιο με: ΑδέσποτοΕΑ 10.12, Ερμοκράτης ΕΑ 16.11,
Αδέσποτο 16.227. Στον Όμηρο Ερμείας Στον Ξενοκράτη
Ερμής (Geoghegan
σ. 155).Μικτή
διάλεκτος:
Δωρική(Ἑρμᾶς ταδ’ ἔστακα, πολιᾶς, ἀιόνος, κράνα).
Επική-Ιωνική (ἠνεμόεντα, κεκμηῶσιν, ὁδοῖο) |
Επ. 21
(__ ΕΑ 7.208 = [Πλαν.]
133v
=
Geo
9 =
G/P
ΙΧ 696-9__)
Patton II/118
|
[
Πλαν.] Ανυτης εἰς ἀνδρείους
|
ΤΟ ΜΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΔΑΜΗ |
Μνᾶμα τόδε φθιμένου μενεδαΐου εἵσατο Δᾶμις
ἵππου, ἐπεὶ στέρνον τοῦδε δαφοινὸς Ἄρης
τύψε, μέλαν δέ οἱ αἷμα ταλαυρίνου διὰ χρωτός
ζέσσ᾿, ἐπὶ δ᾿ ἀργαλέᾳ βῶλον ἔδευσε φονᾶ.
|
Αυτό το μνήμα το έστησε ο Δάμις για το γενναίο
νεκρό άλογό του,
διότι στον πόλεμο ο Άρης το κτύπησε στο στέρνο
Πηχτό αίμα χύθηκε από το δυνατό του σώμα
και πότισε το στεγνό χώμα. |
____________________
Επιγραφή
G Herrlinger, Totenklage um Tiere in der Antiken
Dichrung, Tubinger Beitrage zur Altertumswissenschaft,
VIII, Stuttgart, 1930.
«Το ποίημα της Ανύτης αναφέρεται σε μάχη που διεξήχθη
στο Άργος το 303 πΧ (Παυσαν 2.7,1, Αθήναιος 41 5a,
επίσης
R.
A.
TOMLINSON,
Argos and the Ar-golid
(London
1972) 15113.)»
Ypsilanti Maria 505 |
Επ.
22
(__
ΕΑ
16.228 = [Πλαν.]
221v
=
Geo
19 = G/P
ΧVΙΙΙ
734-7 =
Georh.
18__)
Patton IV/296
|
[Πλαν.]
Ἀνύτης εἰς ἕτερον Πᾶνα
|
ΥΜΝΟΣ ΣΤΟ ΘΕΟ ΠΑΝΑ |
Τίπτε κατ᾿ οἰόβατον,
Πὰν ἀγρότα,
δάσκιον ὕλαν
ἥμενος ἁδυβόᾳ τῷδε κρέκεις δόνακι;
--
Ὄφρα μοι ἑρσήεντα κατ᾿ οὔρεα ταῦτα νέμοιντο
πόρτιες ἠυκόμων δρεπτόμεναι σταχύων.
|
Πάνα προστάτη του αγρού, γιατί παίζεις
καλαμένιο αυλό
με γλυκό ήχο σ' αυτά τα έρμα σκιερά δάση;
-- Για να βόσκουν στα δροσερά αυτά όρη
οι δαμάλεις δρέποντας τα μεστωμένα στάχυα. |
____________________
Τον Διάλογο με τον Θεό Πάνα βλ.
W. Rasche, 1910
σ.
17 ff Peek p 550 ff, „ Dialog-Gedichte. Wanderer
-
Denkmal” |
Επ. 23
(__ ΕΑ 16.291 = [Πλαν.] 238v/287v
=
Geo
3 =
G/P
ΙΧΧ =
Georh.
__)
Patton IV/334
|
[Πλαν.] Ἀνύτης
|
ΔΩΡΟ ΣΤΟ ΘΕΟ ΠΑΝΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΝΥΜΦΕΣ
|
Φριξοκόμᾳ τόδε Πανὶ καὶ αὐλιάσιν θέτο Νύμφαις
δῶρον ὑπὸ σκοπιᾶς Θεύδοτος οἰονόμος,
αἵ μιν ὑπ᾿ ἀζαλέου θέρεος μέγα κεκμηῶτα
παῦσαν ὀρέξασαι χερσὶ μελιχρὸν ὕδωρ.
|
Στον Πάνα με την άγρια κόμη και στις Νύμφες της
στάνης
ο Θεύδοτος ο βοσκός το προσέφερε
θέτοντάς το κάτω απ' τον βράχο. Τον
ευγνωμονούν
όσοι ξεδίψασαν πίνοντας μεκαι χνοντας στα χέρια
γλυκό νερό |
____________________
(Σε βουκολικά θέματα αναφέρονται και τα Επ. 16-19.
Το παρόν Επίγραμμα θυμίζει και τη Ναίδα του 14 (ως
νύμφη).
Such
shrines were commonly ornamented with statues and
reliefs. Geoghehan 41 |
Επ. 24
(__ ΕΑ 6.123 = [Πλαν.]
---- =
Geo
1 =
G/P
Ι 664 - 7__)
Paton I/365
|
[Πλαν.] Ἀνύτης
|
ΤΟ ΔΟΡΥ ΤΟΥ ΕΧΕΚΡΑΤΙΔΑ |
Έσταθι τᾶδε,
κράνεια βροτοκτόνε,
μηδ᾿ ἔτι λυγρόν
χάλκεον ἀμφ᾿ ὄνυχα στάζε φόνον δαΐων,
ἄλλ᾿ ἀνὰ μαρμάρεον δόμον ἡμένα αἰπὺν ᾿Αθάνας
ἄγγελλ᾿ ἀνορέαν Κρητὸς ᾿Εχεκρατίδα.
|
Μείνε εδώ στημένο ανθρωποκτόνο δόρυ από κρανιά
Δεν στάζει πια η χάλκινη λόγχη σου αίμα εχθρικό .
Απ' το μαρμάρινό σου βάθρο στο Ναό της Αθηνάς
να διαλαλείς τη θερμή πίστη του Κρητικού
Εεκρατίδα |
____________________
Φιλολογική Ανάλυση: βλ. στο
Geoghegan,
σελ. 19 – 28 Παράλληλο: ΕΑ 6.52 (Σίμωνίδης) και 6.122
(Νίκ.).
Par;allhla Q EA 6.52 kai EA 6.122 Afier;vmata
bl. Sto M. Launey s. 901, Offrandes de guerre. |
Επ. 25
(__ ΕΑ 6.153 = [Πλαν.]
---- =
Geo
2 =
G/P
ΙΙ 668 - 71__)
Paton I/377
|
[Πλαν.] Ἀνύτης
|
ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΛΕΒΗΤΑΣ |
Βουχανδὴς ὁ λέβης· ὁ δὲ θεὶς Ἐριασπίδα υἰός
Κλεύβοτος,
ἁ πάτρα δ᾿ εὐρύχορος Τεγέα·
τἀθάνᾳ δὲ τὸ δῶρον,
Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐποίησεν
Κλειτόριος,
γενέτᾳ ταὐτὸ λαχὼν ὄνομα.
παῦσαν ὀρέξασαι χερσὶ μελιχρὸν ὕδωρ.
|
Ο λέβητας είναι για θυσίες μοσχαριών. Και τον
αφιέρωσε
ο Κλεύβοτος γιος του Ερισπίδα Πατρίδα του η
εύθυμη Τεγέα.
Είναι δώρο στην Αθηνά. Το κατασκεύασε ο
Αριστοτέλης
απ' την Κλειτορία (συνονόματος με τον πατέρα
του). |
____________________
Το μέτρο συμβαδίζει με ω 73-5 (Γκεογκηεκαν σελ. 30).
Βλ και Αισχύλου
Fr
1
N
Για τα αφιερώματα
H.
Kuhn,
1906 |
ΕΠΑΝΩ
|
AA
|
| | | |