1775-1783: Αμερικανική Επανάσταση
Με τον όρο Αμερικανική Επανάσταση ή Πόλεμος της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ ορίζεται ο πόλεμος μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και των 13 αποικιών της στην αμερικανική ήπειρο (1775-1783).Ο ένοπλος αγώνας των αποικιών εναντίον της καταπιεστικής μητρόπολης ήταν η κορύφωση των πολιτικών διεργασιών του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα. Οι Άγγλοι φορολογούσαν βαριά τις αποικίες τους, γεγονός που προκαλούσε την δυσφορία των κατοίκων, ιδιαίτερα των πλουσιότερων οι οποίοι ήθελαν να ξεφύγουν από την οικονομική κηδεμονία της Μεγάλης Βρετανίας. Η δυσφορία για τα φορολογικά μέτρα αλλά κυρίως για τον φόρο του τσαγιού, οδήγησε τους Αμερικανούς όχι μόνο να σταματήσουν να αγοράζουν τσάι αλλά να καταστρέψουν και μεγάλα φορτίου τσαγιού, πετώντας τα στην θάλασσα, στο λιμάνι της Βοστόνης στις 16 Δεκεμβρίου 1773.
Οι Άγγλοι αντέδρασαν στέλνοντας 4.000 στρατιώτες να καταλάβουν την Βοστόνη. Όταν αγγλικές δυνάμεις στάλθηκαν για να πάρουν στρατιωτικό υλικό από την πόλη Κόνκορντ της Μασαχουσέτης στις 19 Απριλίου 1775, συνάντησαν αντίσταση από την πολιτοφυλακή της Μασαχουσέτης στο Λέξινγκτον και έπειτα στο Κόνκορντ. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να σταματήσουν τους Άγγλους και να τους αναγκάσουν να γυρίσουν πίσω στη Βοστόνη έχοντας βαριές απώλειες. Η σύγκρουση είχε αρχίσει.
Στη συνέχεια, όλες οι αποικίες συγκέντρωσαν τις πολιτοφυλακές τους και τις έστειλαν στη Βοστόνη. Οι Αμερικανικές δυνάμεις περικύκλωσαν την Βοστόνη από Βορρά, Νότο και Δύση, όμως άφησαν το λιμάνι υπό αγγλικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να έρθουν ενισχύσεις και πολεμοφόδια. Ακολούθησαν πολλές μάχες μεταξύ του Ηπειρωτικού στρατού των επαναστατημένων αποικιών, του οποίου αρχιστράτηγος ορίστηκε ο Τζώρτζ Ουάσινγκτον, και των Αγγλικών δυνάμεων. Η πολιορκία έληξε στις 17 Μαρτίου 1776 με νίκη των αποικιακών δυνάμεων και εκκένωση της πόλης από τους Άγγλους.
Στις 4 Ιουλίου 1776 συγκαλείται συνέλευση των Αμερικανών στη Φιλαδέλφεια, όπου ψηφίζεται η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, η οποία στηρίζεται στις πολιτικές ιδέες του Διαφωτισμού. Πρωταγωνιστές στη σύνταξη της Διακήρυξης υπήρξαν ο Βενιαμίν Φραγκλίνος και ο Τόμας Τζέφερσον.
Στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν ο πόλεμος γενικεύθηκε. Οι Άγγλοι έστελναν συνεχώς ενισχύσεις και οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να κρατήσουν την επανάσταση ζωντανή. Η Γαλλία έστειλε οικονομική ενίσχυση στους επαναστατημένους Αμερικανούς καθώς και στρατεύματα. Ο αγγλικός στρατός, υπό την ηγεσία του στρατηγού Κορνουάλις, τελικά παραδόθηκε στο Γιόρκταουν της Βιρτζίνια στις 19 Οκτωβρίου 1781. Ο πόλεμος έληξε επίσημα με την συνθήκη του Παρισιού στις 3 Σεπτεμβρίου 1783, με την οποία η Αγγλία παραχωρούσε τα εδάφη της στις ΗΠΑ. Τα τελευταία αγγλικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την ήπειρο στις 25 Νοεμβρίου 1783.
Η αμερικανική επανάσταση (1775-1783) κατά των Άγγλων είχε αρχίσει πριν από την «ομόφωνη διακήρυξη των 13 Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής» της 4ης Ιουλίου 1776, που γιορτάζεται από τότε κάθε χρόνο ως η μέρα της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Κατ' αρχήν ήταν ένας αγώνας μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και των δεκατριών αποικιών της στην Αμερική, που αντετίθεντο στη βρετανική νομοθεσία και επιζητούσαν την ανεξαρτησία τους. Ήταν όμως και ένας αγώνας μεταξύ των αποίκων καθώς αρκετοί Αμερικανοί, καταγόμενοι κυρίως από την Αγγλία, που αποκαλούνταν Loyalists (Νομιμόφρονες) ή Τόρις (από το όνομα των Άγγλων Συντηρητικών), τάσσονταν στο πλευρό της Μεγάλης Βρετανίας εναντίον των αποίκων επαναστατών. Η αμερικανική επανάσταση αποτελούσε ακόμα συνέχεια των αποικιοκρατικών πολέμων μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας. Οι Γάλλοι υποστήριξαν, αρχικά μυστικά και στη συνέχεια ανοιχτά, τους Αμερικανούς πατριώτες. Ο Γάλλος υπουργός των Εξωτερικών της μοναρχικής κυβέρνησης, κόμης Βερζέν, φρόντισε να στείλει πολεμοφόδια στους Αμερικανούς επαναστάτες, που είχαν ιδιαίτερη σημασία καθώς οι εξεγερθέντες δεν είχαν πυροβολικό και κυρίως στερούνταν το μπαρούτι. Όταν οι αποικίες απέδειξαν τη μαχητική τους ικανότητα, η Γαλλία αναγνώρισε την ανεξαρτησία τους, υπέγραψε μια συνθήκη συμμαχίας μαζί τους και μπήκε το 1778 στον πόλεμο, στο πλευρό των Αμερικανών.
Ένας από τους Αμερικανούς πατριώτες, ο δημοσιολόγος Τόμας Πέιν, που το βιβλίο του συνεπήρε τους επαναστάτες της Βόρειας Αμερικής, διατύπωνε απόψεις που έμοιαζαν πολύ μ' εκείνες του Ρήγα Φεραίου και των Γάλλων επαναστατών ή των φιλοσόφων. Ο Πέιν έγραφε ότι «η κοινωνία είναι ένα μεγάλο αγαθό, η εξουσία όμως, όποια μορφή και να έχει, είναι κακό. Ένας μονάχα τίμιος άνθρωπος είναι πιο πολύτιμος από όλους τους εστεμμένους κατεργάρηδες του κόσμου. Εξ άλλου είναι παράλογο να ισχυριστεί κάποιος ότι ένα νησί (σ.σ. η Βρετανία) μπορεί να εξουσιάζει επ' άπειρον μια ολόκληρη ήπειρο».
Η γαλλική και η αμερικανική επανάσταση αποτέλεσαν ένα θετικό προηγούμενο για τη σκλαβωμένη Ελλάδα. Και φυσικά τα πολιτικά δικαιώματα και οι ελευθερίες που προβλέπονται στο Πολίτευμα του Ρήγα Φεραίου, όπως και στα πρώτα ελληνικά συντάγματα, είναι δανεισμένα από τη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης».
Αίτια-συνθήκες
- Πολιτική εξάρτηση από Αγγλία (Διοικητική εξάρτηση).
- Οικονομική εξάρτηση από Αγγλία (Ήταν υποχρεωμένες να έχουν εμπορικές σχέσεις μόνο με τη μητρόπολη δηλαδή την Αγγλία, επιβολή φόρων και άλλων περιορισμών. Η αγγλική κυβέρνηση απαγόρευσε στους αποίκους να εκμεταλλευτούν οικονομικά τις καινούργιες περιοχές που κέρδισε η Αγγλία από τη Γαλλία και την Ισπανία δηλαδή τον Καναδά και τη Λουιζιάνα. ..Η πρόσθετη φορολογία σε μια σειρά από προϊόντα).
- Η αστική τάξη των αποίκων ενισχύετα
- Διαφωτισμός (Ελευθερία σκέψης, έκφρασης, οικονομικός φιλελευθερισμός
- Ανταγωνισμός Γαλλίας, Αγγλίας (οι Γάλλοι βοηθούν τους επαναστάτες).
Τα γεγονότα
- 1773: Ταραχές στη Βοστώνη
- 1774: Οι αντιπρόσωποι των δεκατριών αποικιών συγκεντρώθηκαν στη Φιλαδέλφεια και έστειλαν στο βασιλιά της Αγγλίας μια διακήρυξη δικαιωμάτων.
- 4 Ιουλίου 1776: Η συνέλευση της Φιλαδέλφειας ψηφίζει τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας που στηρίζεται στις πολιτικές ιδέες του Διαφωτισμού. Πρωταγωνιστές στη σύνταξη της Διακήρυξης υπήρξαν ο Βενιαμίν Φραγκλίνος και ο Θωμάς Τζέφερσον.
Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας κράτησε επτά χρόνια και ήταν αρχικά πολύ δύσκολος για τον ανοργάνωτο στρατό των αποίκων. Τελικά οι Αμερικανοί νίκησαν χάρις:- Τις ικανότητες του αρχιστρατήγου Γεωργίου Ουάσινγκτον.
- Τη στάση της Γαλλίας που κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Αγγλίας.
- Την κήρυξη πολέμου της Ολλανδίας και της Ισπανίας εναντίον της Αγγλίας.
- Τη στάση της Ρωσίας, Δανίας και Σουηδίας οι οποίες αρνήθηκαν στην Αγγλία το δικαίωμα να ελέγχει τα πλοία των ουδέτερων χωρών για εχθρικό φορτίο.
- Σεπτέμβριος 1783: Συνθήκη των Βερσαλλιών: πλήρης ανεξαρτησία των 13 αποικιών.
- 1787: Το Συντακτικό Κογκρέσο κατορθώνει να συγκεράσει τις δύο αντίθετες τάσεις στη συνέλευση (ισχυρή κεντρική εξουσία- αυτονομία κάθε πολιτείας) και να ψηφίσει το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι συνέπειες της Αμερικάνικης επανάστασης
Α. Σύνταγμα - Προεδρική Δημοκρατία
- Μια ομοσπονδιακή κεντρική κυβέρνηση υπεύθυνη για την εξωτερική πολιτική, την άμυνα και τα οικονομικά.
- Κάθε πολιτεία διατηρεί τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία σε θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης, αστυνομίας, δικαιοσύνης και εκπαίδευσης.
- Η νομοθετική εξουσία ανήκει στο Κογκρέσο που αποτελείται από τη Βουλή και τη Γερουσία.
- Κάθε πολιτεία εκπροσωπείται στη Βουλή από αριθμό αντιπροσώπων ανάλογο με τον πληθυσμό της.
- Κάθε πολιτεία αντιπροσωπεύεται στη Γερουσία από δύο αντιπροσώπους ανεξάρτητα από τον πληθυσμό της.
- Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο που εκλέγεται από εκλέκτορες για τέσσερα χρόνια και έχει δικαίωμα να επανεκλεγεί μία ακόμη φορά. Πρώτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών εξελέγη ο Γεώργιος Ουάσινγκτον.
- Η Δικαστική εξουσία με επικεφαλής το Ανώτατο Δικαστήριο είναι ανεξάρτητη.
Β. Οι εθνικές ιδιαιτερότητες των αποίκων παραμερίστηκαν και έτσι δημιουργήθηκε όχι μόνο ένα νέο κράτος αλλά και ένα νέο έθνος.
Γ. Η Αμερικανική επανάσταση ήταν το πρώτο παράδειγμα επιτυχημένης έκβασης μιας επανάστασης που ακολούθησαν οι Ισπανικές αποικίες στη Λατινική Αμερική αλλά και κράτη στην Ευρώπη όπως η Ελβετία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και φυσικά η Γαλλία.
Δ. Το νέο κράτος αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα σε όλους τους τομείς και εξελίχθηκε σε μεγάλη δύναμη.
Φυσικοί της εποχής
Coulomb Charles Augustin (1736-1806)
Το 1774 ο Coulomb έγινε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών του Παρισιού. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία για μία εργασία του σχετικά με τις μαγνητικές πυξίδες. Το 1779 δημοσίευσε την ανάλυσή του για την τριβή στη λειτουργία των μηχανών και συγκεκριμένα τον τρόπο της μεταβολής της τριβής με την πίεση. Βραβεύθηκε εκ νέου για αυτήν την μελέτη του, μία εργασία που έμεινε αξεπέραστη για 150 χρόνια. Τα επόμενα 25 χρόνια παρουσίασε στην Ακαδημία άλλες 25 μελέτες πάνω σε θέματα του ηλεκτρισμού, μαγνητισμού, της στρέψης και των εφαρμογών της. Συνέγραψε επίσης εκατοντάδες μελέτες για κατασκευές δημοσίων έργων.
Watt James (1736-1819)
Ο Watt ίδρυσε μαζί με τον επιχειρηματία Boulton το εργοστάσιο κατασκευής ατμομηχανών «Boulton & Watt» στο Μπέρμινχαμ και το 1778 άρχισε να τελειοποιεί την ατμομηχανή του χαμηλής πιέσεως, της οποίας την ευρεσιτεχνία είχε από το 1769. Ανέπτυξε την ατμομηχανή διπλής δράσης, στην οποία ο ατμός επενεργεί εναλλάξ και στις δύο κατευθύνσεις της κίνησης του εμβόλου. Η ατμομηχανή είχε γίνει μία σημαντική δασκάλα των φυσικών. Ήταν φανερό ότι η ανθρωπότητα είχε μπει στον αιώνα του ατμού.
Volta Alessandro (1745-1827)
Ο Βόλτα εφηύρε τη βολταϊκή στήλη (ηλεκτρική μπαταρία) και το ηλεκτρόμετρο, καθώς επίσης ανακάλυψε και το μεθάνιο. Το καινούριο που έφερνε η ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ VOLTA ήταν η δυνατότητά της να προσφέρει ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ, όπως και η φιάλη Leyden, κάθε φορά που ενώνονταν με σύρμα τα δύο άκρα της. Η νέα συσκευή προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα της αυγής του 19ου αιώνα. Τον Νοέμβριο του 1800 προσκεκλημένος στο Παρίσι εποχής εκτελεί πειράματα με την ηλεκτρική στήλη παρουσία του Αυτοκράτορα. Λίγο αργότερα ο Ναπολέων παραγγέλνει να κατασκευαστεί μια μεγάλη συστοιχία (γαλλλικά BATTERIE, ελληνικά μπαταρία) από 600 στήλες την οποία προσφέρει στην Ecole Polytechnique του Παρισιού. Μια ακόμα ισχυρότερη μπαταρία κατασκευάζεται στο Λονδίνο από την Royal Society.
Charles Jacques Alexandre Cesar (1746-1823)
Έχοντας μελετήσει το έργο του Robert Boyle, ο Charles σκέφτηκε πως το υδρογόνο θα μπορούσε να είναι ένα κατάλληλο μέσο ανύψωσης για μπαλόνια. Αφού σχεδίασε το σκάφος, εργάστηκε μαζί με τα αδέρφια Anne-Jean και Nicholas-Luis Robert για να το κατασκευάσει στο εργαστήριό του στο Παρίσι. Έτσι, στις 27 Αυγούστου του 1783, ανυψώθηκε το πρώτο μπαλόνι που ήταν γεμάτο με υδρογόνο από τη σημερινή περιοχή του Πύργου του Άιφελ. Το μπαλόνι ταξίδεψε για 45 λεπτά προς τα βόρεια και προσγειώθηκε στο χωριό Gonesse. Το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου ένα μπαλόνι γεμάτο με υδρογόνο με επιβάτες τον Charles και τον Nicholas-Luis Robert έφτασε σε ύψος 1600μ. από το έδαφος. Ο ίδιος επανέλαβε το εγχείρημα αρκετές φορές, όλες με υδρογόνο και όλες με επιτυχία. Την ίδια περίοδο σχεδίασε τον εξοπλισμό που είναι εγκατεστημένος στα μπαλόνια αερίου: τη γραμμή βαλβίδας, το προσάρτημα και το ατρακτίδιο.