Gli Ellenofoni dell’ Italia del Sud

Particolare interesse, per il visitatore del paese vicino, presentano le isole linguistiche elleniche di Puglia di Calabria con le venti circa colonizzazioni che dal 6o secolo a.c. Fin’ oggi si parla la lingua greca.

L’ origine degli Ellenofoni dell’ Italia del Sud per molti anni, é stata argomento di ricerca e tema di discussioni scientifiche.

Per primo il Linguista tedesco Gerhard Rohlfs dopo una ricerca stenuante, ha dimostrato che l’ idioma linguistico che si parla in queste regioni (griko, grekaniko) ha le radici doriche e comprende degli elementi arcaici e bizantini come pure parole – prestiti dalla lingua italiana.

Questi dati insieme ai ritrovamenti archeologi, non completari ancora, dimostrano che gli Ellenofoni d’ oggi discendono dai graeci della Magna Grecia e dai greci che dopo la caduta di Constantinopole hanno cercato rifugio in queste aree ellenofone.

Con il passare degli anni, le condizioni storiche non hanno favorito la lingua greca : I’ intervento turco del 15o secolo, le operazzioni belliche nelle regioni, la sostituzione del rito ortodosso con quello cattolico, lo staccarsi di queste popolazioni dal centro dell’ Ellenismo durante il dominio turco in Graecia, come pure la difusione dei Media hanno limitato i dialeti parlati avendo come risultato il predominio della lingua italiana. Oggi, il « grico » contro le difficoltà che ha da affrontare, continua a respirare attraverso il suo passato storico.

Il vocalario minimo che offerta nel conservare la nostra memoria storica.

Στην περιοχή της Απουλίας και της Καλαβρίας σε περίπου 20 οικισμούς, οι κάτοικοι μιλούν από τον 6^ο αι. μέχρι σήμερα ένα γλωσσικό ιδίωμα που έχει μεγάλη ομοιότητα με την ελληνική γλώσσα. Η καταγωγή των ελληνοφώνων της Κ. Ιταλίας έχει γίνει αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και έχει προξενήσει πολλές διαμάχες.

Ο Γερμανός γλωσσολόγος Gerhard Rohlfs ύστερα από έρευνα απέδειξε ότι το γλωσσικό ιδίωμα (greko, grekaniko) των περιοχών αυτών έχει δωρικές ρίζες και περιέχει στοιχεία αρχαϊκά, βυζαντινά και ιταλικά.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής τεκμηριώνουν την πεποίθηση ότι οι κάτοικοι της περιοχής είναι απόγονοι των Ελλήνων της Μ. Ελλάδας και αυτών που μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αναζήτησαν καταφύγιο στην περιοχή αυτή.

Τα χρόνια που πέρασαν αλλά και οι αντίξοες συνθήκες δεν ευνόησαν την επιβίωση αυτής της διαλέκτου. Η τουρκική επέλαση, η αντικατάσταση της ορθόδοξης πίστης από τον καθολικισμό, η διακοπή των σχέσεων με την Ελλάδα που ήταν τουρκοκρατούμενη, όπως και η κυριαρχία των ΜΜΕ, περιόρισαν την διάλεκτο αυτή.

Σήμερα η διάλεκτος αυτή συνεχίζει παρά τις δυσκολίες να αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα κοινού παρελθόντος. Το λεξιλόγιο που ακολουθεί είναι μια μικρή προσφορά στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

Πηγή: Νέλα Γιαννακοδήμου, Ελληνο-Ιταλικοί Διάλογοι, εκδ. Μιχ. Σιδέρη.

Λεξιλόγιο Ελληνόφωνων Κάτω Ιταλίας