ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λατινικά Β' Λυκείου, 8ο μάθημα

© Νατάσα Αγγελίδου

ΜΑΘΗΜΑ VIII
LECTIO OCTAVA

 

Κατεβάστε τις ενότητες 6-10 σε αρχείο

 


ΟΤΑΝ ΒΓΕΙΣ ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ,
ΠΑΡΕ ΜΑΖΙ ΣΟΥ ΜΟΛΥΒΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΙ

 

Την παρακάτω επιστολή την απευθύνει ο Πλίνιος ο νεότερος στον φίλο του τον ιστορικό ΚορνήλιοΤάκιτο. Και οι δυο τους γεννήθηκαν γύρω στο 60 μ.Χ. και πέθαναν μετά το 113 μ.Χ.Ο Πλίνιος διηγείται πώς πιάστηκαν στα δίχτυα του τρία αγριογούρουνα την ώρα που ο ίδιος, αντί να νοιάζεται για το κυνήγι, χάραζε τις σκέψεις του στις πλάκες (cerae, pugillāres) με τη γραφίδα (stilus). Η επιστολή ανοίγει με τη στερεότυπη φράση Gaius Plinius Cornēlio Tacito suo salūtem (ενν. dicit λέγει) = Ο ΓάιοςΠλίνιος στέλνει τις ευχές του στον φίλο του Κορνήλιο Τάκιτο· και τελειώνει με τον επίσης στερεότυπο χαρετισμό vale=«ὑγίαινε», γεια σου!

 

Διάβασε για τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, για την Άρτεμη Άρτεμη

 

Άρτεμη
Ψηφιδωτό με παράσταση της Άρτεμης που κυνηγάει
(από την Υτίκη της Αφρικής· 3ος αι. π.Χ.).

 

 

Το κείμενο

Gaius Plinius Cornēlio Tacito suo salūtem. Ridēbis. Ego tres apros ferōces cēpi. «Ipse?» interrogābis. Ipse. Ad retia sedēbam; erat in proximo non venabulum sed stilus et pugillāres; cogitābam aliquid enotabamque; etsi retia vacua, plēnas tamen cēras habēbam. Silvae et solitudo sunt magna incitamenta cogitatiōnis. Cum in venatiōnibus eris, licēbit tibi quoque pugillāres adportāre: vidēbis non Diānam in montibus sed Minervam errāre. Vale!

 

Λεξιλόγιο

rideo, 2 γελώ
aper, apri κάπρος, αγριογούρουνο
ferox -ōcis άγριος, φοβερός(1)
cēpi (πρκ. του capio) έπιασα
ipse, ipsa, ipsum (αντ. δεικτ. - οριστ.) ο ίδιος
interrogo, 1 ρωτώ
ad (προθ. + αιτ.) δίπλα, κοντά σε
rete -is (ουδ.) δίχτυ
sedeo, 2 κάθομαι(2)
in proximo πλάι μου(3)
venabulum -i κυνηγετική λόγχη
stilus -i γραφίδα(4)
pugillāres -ium (αρσ., πληθ.) πλάκες αλειμμένες με κερί
cogito, 1 σκέπτομαι
aliquis, aliquid (αόρ. αντ.) κάποιος, κάτι
enoto, 1 κρατάω σημειώσεις
etsi (σύνδ. εναντ.) αν και
vacuus -a -um άδειος (μετά το vacua ενν. το habēbam)
tamen (επίρρ. ή σύνδ. αντιθ.) όμως
cēra -ae = κερί(5)· cērae = pugillāres
silva -ae δάσος
solitūdo -inis (θ.) ερημιά· μοναξιά
incitamentum -i ερέθισμα
cogitatio -ōnis (θ.) σκέψη, λογισμός(6)
cum (χρον. σύνδ.) όταν
venatio -ōnis (θ.) κυνήγι(7)· in venationibus στο κυνήγι
licet, 2 (απροσ., + δοτ. προσ. και υποκ. απαρέμφατο) επιτρέπεται, είναι δυνατό· licet tibi μπορείς
quoque ( επίρρ.) επίσης· tibi quoque κι εσύ
adporto, 1 (ad + porto) φέρνω (κάπου)(8)
Diāna -ae η Άρτεμη (η θεά του κυνηγιού)
Minerva -ae η Αθηνά (η θεά της σοφίας)
mons, montis (αρσ.) βουνό
erro, 1 περιπλανιέμαι
valeo, 2 είμαι υγιής, γερός(9).

 

Ετυμολογικά: 1. θηρίο, πάν-θηρας 2. ἕ ζ-ομαι, ἕδ-ρα 3. prope 4. πρβ. στιλέτο << ιτ. στιλό << γαλλ. 5. κηρός 6. < cogito 7. venabulum 8. -im-porto 9 > validus > valde

 

 

 

Κείμενο και μετάφραση

Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ

 

μGaius Plinius salūtem Cornēlio Tacito suo.
μRidēbis.
μEgo cēpi tres apros ferōces.
μ"Ipse?" interrogābis. Ipse.
μsedēbam ad retia;
μerat in proximo non venabulum sed stilus et pugillāres;
μcogitābam aliquid enotabamque;
μetsi retia vacua, habēbam
μtamen cēras plēnas .
μSilvae et solitudo sunt magna incitamenta cogitatiōnis.
μCum eris in venatiōnibus,
μlicēbit tibi adportāre quoque pugillāres;
μvidēbis non Diānam errāre in montibus
μsed Minervam.
μVale!

 


Αναγνώριση δευτερευουσών προτάσεων

etsi(ego) retia vacua (habebam): Δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης. Εκφράζει μια κατάσταση πραγματική παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi· στην κύρια υπάρχει ο αντιθετικός σύνδεσμος tamen. Εκφέρεται με οριστική, γιατί το περιεχόμενο θεωρείται πραγματικό γεγονός. Συγκεκριμένα, με οριστική παρατατικού γιατί αναφέρεται στο παρελθόν.

 

cum (tu) in venationibus eris: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου. Εισάγεται με τον καθαρά χρονικό σύνδεσμο cum, γιατί προσδιορίζεται απλά ο χρόνος. Εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει πραγματικό γεγονός. Συγκεκριμένα, με οριστική μέλλοντα και σε εξάρτηση από ρήμα μέλλοντα δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν και μέλλον.


ΡΗΜΑΤΑ


ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ


 

 

ΕΠΙΘΕΤΑ

Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ

Β΄ ΚΛΙΣΗΣ
Θετικός
Συγκριτικός
Υπερθετικός
βmagnus, -a, -um
βplenus, -a, -um
β(prope)
βvacuus, -a, -um
Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
βtres, tres, tria (απόλυτο αριθμητικό)
βferox, ferox, ferox


ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

suus, sua, suum (κτητική)

ipse, ipsa, ipsum (οριστική)

tu (προσωπική)

ego (προσωπική)

aliquis, (aliqua/aliquae), aliquid (αόριστη ουσιαστική)


ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

quoque


ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

sed (αντιθετικός)

et (συμπλεκτικός)

etsi (εναντιωματικός)

tamen (αντιθετικός)

cum (χρονικός)

quoque (συμπλεκτικός)


ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

ad (+ αιτιατ.)

in (+αφαιρ.)


Γραμματικές παρατηρήσεις

Χρονικές αντικαταστάσεις

 

εν. ridescapiointerrogassedeo estcogitoenoto
πρτ. ridebascapiebaminterrogabas sedebameratcogitabamenotabam
μελ. ridebiscapiaminterrogabissedeboeritcogitaboenotabo
πρκ. risisticepiinterrogavistisedifuitcogitavienotavi
υπρ. riserasceperaminterrogaverassederamfueratcogitaveramenotaveram
σ.μ. riserisceperointerrogaverissederofueritcogitaveroenotavero

 

εν. habeosunteslicet adportarevideserrare
πρτ. habebameranteraslicebat videbas 
μελ. habeboerunterislicebitadportaturum
esse
videbiserraturam esse
erravisse
πρκ. habuifuerunt/ fuerefuistilicuit/
licitum est
adportavissevidisti
υπρ. habueramfuerantfueraslicuerat/
licitum erat
 videras
σ.μ. habuerofuerintfuerislicuerit/
licitum erit
 videris