Κατεβάστε τις ενότητες 6-10 σε αρχείο 
Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗ ΡΩΜΗ
Τον 6ο αιώνα π.Χ. η Ρώμη περιέρχεται στην ετρουσκική κυριαρχία. Οι τελευταίοι βασιλιάδες της, οι Ταρκύνιοι, είναι Ετρούσκοι. Γύρω στα 510 π.Χ. όμως ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος (Tarquinius Superbus) εκδιώκεται από τη Ρώμη και εγκαθιδρύεται η «δημοκρατία» ή, όπως έλεγαν οι Ρωμαίοι, η ελεύθερη πολιτεία (liberares publica). Οι Ρωμαίοι δε διατήρησαν την ανάμνηση του ξένου ζυγού, μόνο την ανάμνηση της βασιλείας. Την εκδίωξη του Ταρκυνίου τη συνέδεσαν με την προσβολή που έκανε ο γιος του Σέξτος (Sextus) στη γυναίκα τουΤαρκύνιου Κολλατίνου (Tarquinius Collatīnus) Λουκρητία, με αποτέλεσμα ο Ιούνιος Βρούτος (Iunius Brutus) να καλέσει τον λαό σε εξέγερση. Η στάση της Λουκρητίας προβαλλόταν στη Ρώμη ως υπόδειγμα γυναικείας αρετής (pudicitia)· επισημαίνουμε ακόμη ότι στην περίοδο της δημοκρατίας οι λέξεις rex (βασιλιάς) και regnum (βασίλειο) είχαν έντονα αρνητικό περιεχόμενο.
Διάβασε για τη Λουκρητία
Κεφάλι του «Βρούτου» (3ος αι. π.Χ.).
Το κείμενο
Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hocmodo imperium perdit. Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucrētiae,uxōris Collatīni laedit. Marītus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Brutus ex vulnere dolōre magno cultrum extrahit et delictum punīre parat. Populum concitat et Tarquinio imperium adimit. Liber iam populus Rōmānus duo consules, Iunium Brutum et Tarquinium Collatīnum, deligere constituit*.
Λεξιλόγιο
atque (σύνδ.) και
rex, rēgis βασιλιάς(2)
modus -i τρόπος(3)· hoc modo (αφαιρ.του τρόπου) με αυτό τον τρόπο
imperium -ii (i) εξουσία(4)
perdo, 3 χάνω
pudicitia -ae «τιμή», αιδημοσύνη, αγνότητα
uxor -ōris (θ.) σύζυγος (η)
laedo, 3 βλάπτω, προσβάλλω
marītus -i σύζυγος (ο)
pater -tris (αρσ.) ≃ πατέρας
maestus -a -um περίλυπος
invenio, 4 (+ 2 αιτ.) βρίσκω
illis δοτ. πληθ. του ille, illa, illud εκείνος
fēmina -ae γυναίκα(5)
lacrima -ae = δάκρυ(6)
aperio, 4 ( + αιτ. και δοτ.) αποκαλύπτω (βλ. το μάθ. XIV)
culter -tri μαχαίρι
interficio, 3* σκοτώνω (βλ. το μάθ. XIV )
vulnus -eris (ουδ.) τραύμα(7)
ex vulnere από το τραύμα
dolor -ōris (αρσ.) πόνος, οδύνη
dolōre αφ. του τρόπου
extraho, 3 βγάζω (τραβώντας)
delictum -i έγκλημα
punio, 4 τιμωρώ(8)
paro, 1 (+απαρ.) ετοιμάζομαι να
concito, 1 ξεσηκώνω
adimo, 3 (+ αιτ. και δοτ. του προσώπου) αφαιρώ
iam (επίρρ.) πια
duo, duae, duo = δύο
consul -is ύπατος
deligo, 3 εκλέγω
constituo, 3 (+ απαρ.) αποφασίζω να
Ετυμολογικά: 1. < septem ≃ ἑπτά 2.> ρήγας· πρβ. rēgīna, rēgius 3. πρβ. μόδα, μοντέλο << ιτ. 4. impero· ιμπεριαλισμός << γαλλ. 5. θη-λυκός, θη-λάζω, fi-lius 6. < δάκρυ-μα 7. ουλή 8. ποινή ≥ poena
Κείμενο και μετάφραση
Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο μ
ή εμφάνισε - απόκρυψε όλη τη μετάφραση πατώντας εδώ
ΡΗΜΑΤΑ
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ΕΠΙΘΕΤΑ
Δες τα παραθετικά των επιθέτων πατώντας στο β ή εμφάνισε - απόκρυψέ τα όλα πατώντας εδώ
Β΄ ΚΛΙΣΗΣ
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
hic, haec, hoc (δεικτική)
is, ea, id (οριστική)
ille, ilia, illud (δεικτική)
se (προσωπική)
ipse, ipsa, ipsum (οριστική)
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
iam (χρονικό)
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
atque (συμπλεκτικός)
et (συμπλεκτικός)
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ
cum (+ αφαιρ.)
ex(+ αφαιρ.)
Γραμματικές παρατηρήσεις
Κλίση των κυριότερων ουσιαστικών του κειμένου
| Ενικός αριθμός | |||
| rex | uxor | pater | culter |
| regis | uxoris | patris | cultri |
| regi | uxori | patri | cultro |
| regem | uxorem | patrem | cultrum |
| rex | uxor | pater | culter |
| rege | uxore | patre | cultro |
| Πληθυντικός αριθμός | |||
| reges | uxores | patres | cultri |
| regum | uxorum | patrum | cultrorum |
| regibus | uxoribus | patribus | cultris |
| reges | uxores | patres | cultros |
| reges | uxores | patres | cultri |
| regibus | uxoribus | patribus | cultris |
Χρονικές αντικαταστάσεις
| εν. | perdit | laedit | inveniunt | aperit | interficit | extrahit |
| πρτ. | perdebat | laedibat | inveniebant | aperiebat | interficiebat | extrahebat |
| μελ. | perdet | laedet | invenient | aperiet | interficiet | extrahet |
| πρκ. | perdidit | laesit | invenerunt/ -ere | aperuit | interfecit | extraxit |
| υπρ. | perdiderat | laeserat | invenerant | aperuerat | interfecerat | extraxerat |
| σ.μ. | perdiderit | laeserit | invenerint | aperuerit | interfecerit | extraxerit |
| εν. | punire | parat | concitat | adimit | deligere | constituit |
| πρτ. | - | parabat | concitabat | adimebat | - | constituebat |
| μελ. | puniturum esse | parabit | concitabit | adimet | delicturum esse | constituet |
| πρκ. | punivisse | paravit | concitavit | ademit | delegisse | constituit |
| υπρ. | - | paraverat | concitaverat | ademerat | - | constituerat |
| σ.μ. | - | paraverit | concitaverit | ademerit | - | constituerit |
Συντακτικές παρατηρήσεις
Συντακτικές εφαρμογές
Απαρεμφατική σύνταξη
| Ευθύς λόγος | Πλάγιος λόγος |
| Τarquinius Superbus imperium perdit | Ille dixit Tarquinium Superbum imperium perdere |
| Brutus populum concitat | Scriptor narrat Brutum populum concitare. Brutus dicitur populum concitare. |
Μετατροπή σύνταξης
| Από ενεργητική | Σε παθητική σύνταξη |
| Illis femina cum lacrimis iniuriam aperiet. | Illis a femina cum lacrimis iniuria aperietur. |
| Tarquinius hoc modo imperium perdit. | A Tarquinio hoc modo imperium perditur. |
| Brutus cultrum ex vulnere magno dolore extraxit. | Culter ex vulnere a Bruto magno dolore extractus est. |