Κύπρος Χρυσάνθης
17 του Νοέμβρη 1973
(Χαράματα)
Το ποίημα δημοσιεύτηκε στον τόμο Αντιφασιστικά ’67-’74 (1984) και αναφέρεται στην εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, στις 17 Νοεμβρίου 1973, και στην καταστολή της από το δικτατορικό καθεστώς. Μεταφέρει την εικόνα που εμφανίζει ο χώρος γύρω από το Πολυτεχνείο λίγες ώρες ύστερα από την είσοδο των τανκς και την καταστολή της εξέγερσης, αλλά και τα συναισθήματα που γέννησε στους πολίτες η θυσία των νέων παιδιών.
Πέρα στην πλατιά λεωφόρο |
Το μελάνι φωνάζει. Η 17η Νοέμβρη 1973 στη λογοτεχνία,
εισαγωγή-ανθολόγηση Η. Γκρης, Μεταίχμιο
Παράλληλα Κείμενα
Θαν. Ε. Μαρκόπουλος, [Συλλέγω...]
Δ. Ραβάνης-Ρεντής, «Ένα παιδί αφηγείται»
Λεξιλόγιο
*αγιάζι:
υγρασία που συνοδεύεται από διαπεραστικό κρύο *τυραγνοπατημένη:
καταπιεσμένη από την τυραννία *αλυχτούνε: γαβγίζουν
Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό
Θεματικά κέντρα
Νεολαία και αγώνες για την ελευθερία.
Δικτατορίες και καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Απότιση φόρου τιμής σε ανθρώπους και γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία.
Ενδεικτική ερμηνευτική προσέγγιση
Γραμμένο με αφορμή την εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο και την καταστολή της από τις δυνάμεις των συνταγματαρχών, το ποίημα του Κύπριου Κύπρου Χρυσάνθη αναφέρεται στην «επόμενη ημέρα», δηλαδή στην ημέρα που ακολουθεί ύστερα από την εισβολή των τανκς και τη δολοφονία των φοιτητών. Το μεγαλύτερο μέρος του περιγράφει την εικόνα που εμφανίζουν οι γύρω από το Πολυτεχνείο δρόμοι αλλά και γενικότερα η Αθήνα, μετά τις συμπλοκές και την καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης. Μέσα από αυτή την περιγραφή και με εμφανείς τις επιρροές από τις τεχνικές του συμβολισμού, ο ποιητής αφήνει να διαφανούν η διάθεση και τα συναισθήματα των πολιτών τις πρώτες αυτές ώρες: η γύμνια του τοπίου και η τρομακτική ησυχία («ξέπνοοι οι λογής ήχοι, / αραιοί», «με τα γυμνά δέντρα, / τα φυλλώματα, / προβάλλουν τώρα, οι χώροι αδειανοί») αντικατοπτρίζουν τη στενόχωρη διάθεση και την αγωνία του κόσμου. Η υγρασία και το τσουχτερό κρύο («Στάζει τ' αγιάζι μέσα μας») επιτείνουν το αίσθημα του φόβου· το ίδιο και ο ήχος από τα άγρια γαβγίσματα των σκύλων («Αλυχτούνε, οι θεριεμένοι σκύλοι»). Ωστόσο, στην τελευταία στροφή το κλίμα αλλάζει με την ευχή να μην πάει χαμένη η θυσία των παιδιών, αλλά να γίνει αφετηρία για την απελευθέρωση της Αθήνας και της Ελλάδας από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Στόχος που τελικά έγινε πραγματικότητα, γι' αυτό και τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αποτελούν σταθμό στη μεταπολεμική ελληνική ιστορία.
Στην εξέγερση του Πολυτεχνείου και στη θυσία των φοιτητών αναφέρεται το ποίημα της Λένας Παππά «Στους σκοτωμένους σπουδαστές του Νοεμβρίου»;
Μάπα κλειδωμένα, χέρια παγωμένα
κείτεται
―δεκαοχτώ χρονώ ήτανε δεν ήτανε―
για να έχω εγώ πουλιά - φτερά στα χέρια μου,
και συ το σπιτάκι σου,
μια γλάστρα με βασιλικό στο πεζουλάκι
και τα παιδιά μας ξένοιαστα να χτίζουνε το μέλλον.
Η μάνα του τον περιμένει και δεν έρχεται,
η άνοιξη του παίζει και δεν τηνε ξέρει πια.
Στις φλέβες του αίμα σταματημένο και πικρό,
γυαλί σπασμένο ο κόσμος, σωριασμένο πάνω του.
Για να έχω εγώ τον άσπρο μου ύπνο
και συ γαρίφαλο χαμόγελο στο στόμα σου,
για να 'χουν τα παιδιά μας το δικό τους ήλιο...
Για τα λογοτεχνικά ρεύματα - κινήματα δείτε εδώ
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)
Η ομοιοκαταληξία είναι....
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...