Χρονικό, Λευτέρης Ξανθόπουλος, Λογοτεχνία, Β' Γυμνασίου

Είσοδος Βιογραφίες Λογοτεχνία Λογοτεχνία Β' Γυμν.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

• Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΗ - ΠΟΛΗ – ΥΠΑΙΘΡΟΣ: Εισαγωγή
Οδυσσέας Ελύτης, «Πίνοντας ήλιο κορινθιακό»
Γιώργος Σαραντάρης, «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας»
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Αθήνα»
Κοσμάς I. Χαρπαντίδης, «Χαλασμένες γειτονιές»
Ινδιάνος Σιάτλ, «Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο»
• ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ: Εισαγωγή
Μιλτιάδης Μαλακάσης, «O Τάκη-Πλούμας»
Διαμαντής Αξιώτης, «Η Άννα του Κλήδονα»
Γιώργος Ιωάννου, «Να 'σαι καλά, δάσκαλε!»
Νίκος Εγγονόπουλος, «O Καραγκιόζης...»
• ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Εισαγωγή
Περλ Μπακ, «Η μάνα»
Άννα Φρανκ, «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ»
Μαργαρίτα Λυμπεράκη, «Οι Κυριακές στη θάλασσα»
Ναζίμ Χικμέτ, «Νανούρισμα στο γιο μου»
• ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΗ: Εισαγωγή
Κ.Π. Καβάφης, «Στην εκκλησία»
Γιάννης Ρίτσος, «Τ' άσπρο ξωκλήσι»
Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Κάποια Χριστούγεννα»
Γκότχολτ Έφραϊμ Λέσινγκ , «Η ιστορία του δαχτυλιδιού»
• ΕΘΝΙΚΗ ΖΩΗ: Εισαγωγή
Ακριτικό, «O Διγενής»
Κλέφτικο, «Του Βασίλη»
Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σάμον»
Διονύσιος Σολωμός, «Η καταστροφή των Ψαρών»
Γιάννης Ρίτσος, «Ερημωμένα χωριά»
Μέλπω Αξιώτη, «Από δόξα και θάνατο»
Γιώργος Χειμωνάς, «Έξι χιλιάδες νέοι»
Χριστόφορος Μηλιώνης, «Το συρματόπλεγμα του αίσχους»
• ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΖΩΗΣ: Εισαγωγή
Διδώ Σωτηρίου, «Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη»
Σωτήρης Δημητρίου, «Πάσχα τ' Απρίλη»
Λευτέρης Ξανθόπουλος, «Χρονικό»
Άντον Τσέχωφ, «Ένας αριθμός»
• ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Εισαγωγή
Ζακ Πρεβέρ, «Βγαίνοντας από το σχολειό»
Νίκος Καζαντζάκης, «Μια Κυριακή στην Κνωσό»
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Η εξοχική Λευκάδα»
Νίκος Κάσδαγλης, «Τόκιο»
• Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ - Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ...: Εισαγωγή
Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς...»
Δημήτρης Χατζής, «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα
Ηλίας Βενέζης, «H επιστροφή του Αντρέα»
Μπ. Μπρεχτ, «Για τον όρο «μετανάστες»
Κυριάκος Χαραλαμπίδης, «Γλυκό του κουταλιού»
Θανάσης Βαλτινός, «Δύο γράμματα της Χαράς»
Άλκη Ζέη, «Αναμνήσεις της Κωνσταντίνας...»
• ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Εισαγωγή
Λορέντζος Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα»
Δημήτρης Μίγγας, «Η τρίπλα των ονείρων»
Νίκος Χουλιαράς, «Η εσχάτη των ποινών»
• Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΑΣ...: Εισαγωγή
Νίκος Καρούζος, «Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού»
Γιάννης Μαγκλής, «Γιατί;»
Μ. Καραγάτσης, «Η κυρία Νίτσα»
Ζωρζ Σαρή, «Και πάλι στο σχολείο...»
Αντουαν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, «Ο μικρός πρίγκιπας»
Ιβαν Γκολ, «Μαλαισιακά τραγούδια»
• Η ΒΙΟΠΑΛΗ - ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠOY: Εισαγωγή
Κ.Π. Καβάφης, «Θερμοπύλες»
Έλλη Αλεξίου, «Όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν»
Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται»
Ανώνυμος, «Το τραγούδι του Γιανγκ»
• ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΖΩΗΣ: Εισαγωγή
Διονύσης Σαββόπουλος, «Τι έπαιξα στο Λαύριο»
Μαρία Ιορδανίδου, «Στην εποχή του τσιμέντου...»
Μένης Κουμανταρέας, «Γραφείον ευρέσεως εργάσιας»
Τάσος Καλούτσας, «Με το λεωφορείο»
Τίτος Πατρίκιος, «Ιστορία του λαβύρινθου»
Εντίτα Μόρρις, «Τα λουλούδια της Χιροσίμα»
Τόλης Νικηφόρου, «Όταν πεθαίνει ένα παιδί»
Μιχάλης Γκανάς, «Στα καμένα»
• ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΤΑ ΖΩΑ: Εισαγωγή
Νίκος Καββαδίας, «Οι γάτες των φορτηγών»
Έρμαν 'Εσε , «Ο λύκος»
Αντώνης Σουρούνης, «Άνθρωποι και δελφίνια»
Μίλος Ματσόουρεκ, «O μεταξοσκώληκας»
Ε.Χ. Γονατάς, «O σκαντζόχερος»

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ

Χρονικό

Το ποίημα περιλαμβάνεται στη συλλογή του Λ. Ξανθόπουλου Αντίψυχα (1982). Μέσα από τις ατομικές ζωές των προσώπων μιας οικογένειας παρακολουθούμε από τη μια τη συνύπαρξη των μελών της οικογένειας (πατέρας, μητέρα) και από την άλλη τη μετάβαση από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής σε νέες αναζητήσεις τις οποίες εκφράζουν οι αβέβαιες τύχες των δυο γιων.

Δημήτρης Γιολδάσης, Καπνοχώραφα
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη

Ο πατέρας είπε
αγαπώ τον ξεραμένο καπνό
έγινε καπνεργάτης

η μητέρα γύρεψε παιδιά
ταίρι και σπιτικό
*

ο μεγάλος
έψαχνε από παιδί
τον κούρασαν οι μάχες

ο μικρός
δε ζήτησε τίποτα
έφυγε σε ξένο τόπο

το σπίτι μπογιατίζεται κάθε χρόνο
ο πατέρας βγήκε στη σύνταξη
η μητέρα χτίστηκε στις *
ο μικρός γίνηκε σιδερόδρομος μακρύς
κι ο μεγάλος σκέφτηκε να πει
αγαπώ τον ξεραμένο καπνό

άργησε * οι μηχανές

Λ. Ξανθόπουλος, Αντίψυχα, Ανδρομέδα

Παράλληλα Κείμενα
Β. Βασιλικός, «Ο εκχριστιανισμός των μωαμεθανών» (απόσπασμα)
Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, «Ο πατέρας»
Κοσμάς Ι. Χαρπαντίδης, «Χαλασμένες γειτονιές» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου]

Λεξιλόγιο
* ζευγάρωσαν: παντρεύτηκαν, έκαναν οικογένεια
* κάμαρες: δωμάτια
* προκόψανε: προόδευσαν

104

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Παρατηρήστε τη δομή του ποιήματος. Τι δηλώνουν τα ενδιάμεσα κενά και πώς συνδέεται ο τίτλος με το περιεχόμενο του ποιήματος;
Αντιστοιχίστε κάθε μέλος της οικογένειας με τη δράση και το ρόλο που ανέλαβε στη ζωή του. Ποιος ανθρώπινος τύπος σάς προκαλεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον και γιατί;
«Ο μεγάλος κουράστηκε από τις μάχες» - «ο μικρός έγινε σιδερόδρομος» - «η μητέρα χτίστηκε στις κάμαρες». Πώς αντιλαμβάνεστε αυτούς τους στίχους για τη ζωή του κάθε προσώπου;
Ποια σημασία έχει η επανάληψη του δεύτερου στίχου στο τέλος του ποιήματος; Πώς συνδέεται ο στίχος αυτός με τη ζωή του μεγάλου γιου;
Βρείτε τα σημεία στα οποία ο αφηγητής αναφέρεται στους Αλβανούς, ως παιδί και ως ενήλικος. Πώς τους αντιμετωπίζει σε κάθε περίσταση και γιατί;
Καταγράψτε τις κοινωνικές μεταβολές που αναφέρονται στο ποίημα, βρείτε σε ποιο χρόνο εκδηλώνονται στη ζωή των προσώπων και εξηγήστε ποια μεταβολή έχει μεγαλύτερη σημασία α) για το κάθε πρόσωπο β) για την οικογένεια.
Η μεταπολεμική Ελλάδα [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Πώς αντιμετώπισαν οι δυο γιοι το θέμα της επαγγελματικής τους αποκατάστασης; Συζητήστε με πρόσωπα του οικογενειακού και κοινωνικού σας περιβάλλοντος τα οποία βρίσκονταν σε νεαρή ηλικία τη δεκαετία του 1980 και ρωτήστε τα ποιες επαγγελματικές επιλογές είχαν, ποια επαγγέλματα είχαν τη μεγαλύτερη ζήτηση και γιατί. Εξετάστε αν αυτά τα επαγγέλματα εξακολουθούν να έχουν ζήτηση στην εποχή μας.
Εγώ κι εμείς. Εργασία (εκπαιδευτική ταινία) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]
Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα [Νεοελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου]
Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός [Γ' Γυμνασίου]
Βρείτε ιστορικές πληροφορίες για το επάγγελμα και την κοινωνική θέση του καπνεργάτη στην Ελλάδα. Ερευνήστε επίσης σε ποιες περιοχές ασχολούνταν με την καλλιέργεια και την επεξεργασία του καπνού στη μεταπολεμική περίοδο. Συγκρίνετε τα παλαιότερα δεδομένα με τη σημερινή εξέλιξη του επαγγέλματος. Ποια συμπεράσματα προκύπτουν από την έρευνά σας για την τύχη αλλά και για τις προοπτικές του επαγγέλματος;
Αμήχανη Βιομηχανία. Ενθύμιον καπνού (επιμορφωτικό ντοκιμαντέρ) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
Γιώργος Πέγιος, η ιστορία ενός καπνεργάτη (Μέρος 1ο) σκηνοθεσία Λευτέρης Ξανθόπουλος [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
Γιώργος Πέγιος, η ιστορία ενός καπνεργάτη (Μέρος 2ο) σκηνοθεσία Λευτέρης Ξανθόπουλος [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]