Είσοδος Λογοτεχνία Λογοτεχνία Β' Γυμν. Απαγγελία Ποίησης Τραγούδια για την 'Αλωση Τραγούδια για την Ξενιτιά Νανουρίσματα Λογοτεχνικά Κείμενα Λογοτεχνικό ιστολόγιο Βιογραφίες

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


• Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΗ - ΠΟΛΗ – ΥΠΑΙΘΡΟΣ: Εισαγωγή
Οδυσσέας Ελύτης, «Πίνοντας ήλιο κορινθιακό»
Γιώργος Σαραντάρης, «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας»
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Αθήνα»
Κοσμάς I. Χαρπαντίδης, «Χαλασμένες γειτονιές»
Ινδιάνος Σιάτλ, «Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο»
• ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ: Εισαγωγή
Μιλτιάδης Μαλακάσης, «O Τάκη-Πλούμας»
Διαμαντής Αξιώτης, «Η Άννα του Κλήδονα»
Γιώργος Ιωάννου, «Να 'σαι καλά, δάσκαλε!»
Νίκος Εγγονόπουλος, «O Καραγκιόζης...»
• ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Εισαγωγή
Περλ Μπακ, «Η μάνα»
Άννα Φρανκ, «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ»
Μαργαρίτα Λυμπεράκη, «Οι Κυριακές στη θάλασσα»
Ναζίμ Χικμέτ, «Νανούρισμα στο γιο μου»
• ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΗ: Εισαγωγή
Κ.Π. Καβάφης, «Στην εκκλησία»
Γιάννης Ρίτσος, «Τ' άσπρο ξωκλήσι»
Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Κάποια Χριστούγεννα»
Γκότχολτ Έφραϊμ Λέσινγκ , «Η ιστορία του δαχτυλιδιού»
• ΕΘΝΙΚΗ ΖΩΗ: Εισαγωγή
Ακριτικό, «O Διγενής»
Κλέφτικο, «Του Βασίλη»
Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σάμον»
Διονύσιος Σολωμός, «Η καταστροφή των Ψαρών»
Γιάννης Ρίτσος, «Ερημωμένα χωριά»
Μέλπω Αξιώτη, «Από δόξα και θάνατο»
Γιώργος Χειμωνάς, «Έξι χιλιάδες νέοι»
Χριστόφορος Μηλιώνης, «Το συρματόπλεγμα του αίσχους»
• ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΖΩΗΣ: Εισαγωγή
Διδώ Σωτηρίου, «Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη»
Σωτήρης Δημητρίου, «Πάσχα τ' Απρίλη»
Λευτέρης Ξανθόπουλος, «Χρονικό»
Άντον Τσέχωφ, «Ένας αριθμός»
• ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: Εισαγωγή
Ζακ Πρεβέρ, «Βγαίνοντας από το σχολειό»
Νίκος Καζαντζάκης, «Μια Κυριακή στην Κνωσό»
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Η εξοχική Λευκάδα»
Νίκος Κάσδαγλης, «Τόκιο»
• Η ΑΠΟΔΗΜΙΑ - Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΗΣ ΞΕΝΙΤΙΑΣ...: Εισαγωγή
Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς...»
Δημήτρης Χατζής, «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα
Ηλίας Βενέζης, «H επιστροφή του Αντρέα»
Μπ. Μπρεχτ, «Για τον όρο «μετανάστες»
Κυριάκος Χαραλαμπίδης, «Γλυκό του κουταλιού»
Θανάσης Βαλτινός, «Δύο γράμματα της Χαράς»
Άλκη Ζέη, «Αναμνήσεις της Κωνσταντίνας...»
• ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Εισαγωγή
Λορέντζος Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα»
Δημήτρης Μίγγας, «Η τρίπλα των ονείρων»
Νίκος Χουλιαράς, «Η εσχάτη των ποινών»
• Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΑΣ...: Εισαγωγή
Νίκος Καρούζος, «Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού»
Γιάννης Μαγκλής, «Γιατί;»
Μ. Καραγάτσης, «Η κυρία Νίτσα»
Ζωρζ Σαρή, «Και πάλι στο σχολείο...»
Αντουαν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, «Ο μικρός πρίγκιπας»
Ιβαν Γκολ, «Μαλαισιακά τραγούδια»
• Η ΒΙΟΠΑΛΗ - ΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠOY: Εισαγωγή
Κ.Π. Καβάφης, «Θερμοπύλες»
Έλλη Αλεξίου, «Όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν»
Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται»
Ανώνυμος, «Το τραγούδι του Γιανγκ»
• ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΖΩΗΣ: Εισαγωγή
Διονύσης Σαββόπουλος, «Τι έπαιξα στο Λαύριο»
Μαρία Ιορδανίδου, «Στην εποχή του τσιμέντου...»
Μένης Κουμανταρέας, «Γραφείον ευρέσεως εργάσιας»
Τάσος Καλούτσας, «Με το λεωφορείο»
Τίτος Πατρίκιος, «Ιστορία του λαβύρινθου»
Εντίτα Μόρρις, «Τα λουλούδια της Χιροσίμα»
Τόλης Νικηφόρου, «Όταν πεθαίνει ένα παιδί»
Μιχάλης Γκανάς, «Στα καμένα»
• ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣ ΤΑ ΖΩΑ: Εισαγωγή
Νίκος Καββαδίας, «Οι γάτες των φορτηγών»
Έρμαν 'Εσε , «Ο λύκος»
Αντώνης Σουρούνης, «Άνθρωποι και δελφίνια»
Μίλος Ματσόουρεκ, «O μεταξοσκώληκας»
Ε.Χ. Γονατάς, «O σκαντζόχερος»


ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ Προσωπική ιστοσελίδα του Διονύση Σαββόπουλου

Τι έπαιξα στο Λαύριο
 Ακούστε το τραγούδι «Τι έπαιξα στο Λαύριο» [πηγή: Εκπαίδευση παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη] Τι έπαιξα στο Λαύριο

Στο παρακάτω τραγούδι του από τον δίσκο Ρεζέρβα (1979) ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν κρύβει την αμηχανία του για τον ρόλο του ως τραγουδοποιού, όταν πρόκειται να απευθυνθεί στα παιδιά που ζουν στην υποβαθμισμένη περιοχή του Λαυρίου.

Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά
στην αγορά στο Λαύριο
είμαι μεγάλος με τιράντες και γυαλιά
κι όλο φοβάμαι το αύριο.
Πώς να κρυφτείς απ' τα παιδιά
έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα
και μας κοιτάζουν με μάτια σαν κι αυτά
όταν ξυπνούν στις δύο η ώρα

Ζούμε μέσα σ' ένα όνειρο που τρίζει
σαν το ξύλινο ποδάρι της γιαγιάς μας
Μα ο χρόνος ο αληθινός
σαν μικρό παιδί είναι εξόριστος
Μα ο χρόνος ο αληθινός
είναι ο γιος μας ο μεγάλος κι ο μικρός

Δεν ξέρω τι να παίξω στα παιδιά
μα ούτε και στους μεγάλους 
πάει καιρός που έχω μάθει ξαφνικά
πως είμαι ασχημοπαπαγάλος.
Πώς να τα κρύψεις όλα αυτά
έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλοι
και σε κοιτάζουν με μάτια σαν κι αυτά
όταν γυρνάς μέσα στην πόλη

Δ. Σαββόπουλος, H σούμα, 1963-2003, Ιανός

Παράλληλα Κείμενα
Μανόλης Αναγνωστάκης, «Στο παιδί μου» Μανόλης Αναγνωστάκης, «Στο παιδί μου» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ' Γυμνασίου]
Μανόλης Αναγνωστάκης, «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.» Μανόλης Αναγνωστάκης, «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου]

204


ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Ποιες λέξεις προσδιορίζουν την εικόνα και τη στάση του τραγουδοποιού; Σε ποιες ενέργειες του πιστεύετε ότι δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα και γιατί;
  • Πώς αντιμετωπίζει το αύριο ο ομιλητής και τι δείχνει η αναφορά του στον «αληθινό χρόνο»;
  • Τι θα θέλατε εσείς να πει ο ομιλητής στα παιδιά και στους μεγάλους; Γράψτε εσείς αυτά που δε λέει ο Σαββόπουλος, δίνοντας μια εξήγηση για την αμήχανη σιωπή του.


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

  • Χωριστείτε σε ομάδες και συγκεντρώστε τραγούδια με κοινωνικό προβληματισμό γύρω από παλαιότερα και σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα. Με βάση το υλικό που θα συγκεντρώσετε, ερευνήστε ποια προβλήματα απασχολούν περισσότερο τους ανθρώπους κάθε εποχής, αναζητώντας παράλληλα τις αιτίες κάθε κοινωνικού φαινομένου. Επιλέξτε αντιπροσωπευτικά τραγούδια, ακούστε τα στην τάξη και συζητήστε με τους συμμαθητές σας τα πορίσματα της έρευνάς σας.
    Εργατικά δημοτικά τραγούδια Εργατικά δημοτικά τραγούδια [πηγή: Ελληνική Μουσική Βιβλιοθήκη www.musicale.gr]
    «Δόξα τω Θεώ», στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης, μουσική: Μίκης Θεοδωράκης" «Δόξα τω Θεώ», στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης, μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
    «Δραπετσώνα», στίχοι: Τάσος Λειβαδίτης, μουσική: Μίκης Θεοδωράκης «Δραπετσώνα», στίχοι: Τάσος Λειβαδίτης, μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
  • O ζωγράφος Κωνσταντίνος Μαλέας απεικόνισε το Λαύριο γύρω στα 1920 (βλ. εικόνα). Ποια σχέση έχει το σύγχρονο Λαύριο, στο οποίο αναφέρεται ο Σαββόπουλος, με το ειδυλλιακό τοπίο του Μαλέα;
    Στο Λαύριο (σειρά εκπομπών με τον τίτλο «Πλανήτης Γη SOS» Στο Λαύριο (σειρά εκπομπών με τον τίτλο «Πλανήτης Γη SOS» [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]

Κωνσταντίνος Μαλέας, Λαύριο

Κωνσταντίνος Μαλέας, Λαύριο
Δείτε τον πίνακα σε μεγάλη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη


Σαββόπουλος Διονύσης (1944-) Ekebi


Διονύσης Σαββόπουλος

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ.


ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Η υποβαθμισμένη περιοχή του Λαυρίου
Η ευθύνη του καλλιτέχνη απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα
Η αμήχανη σιωπή του τραγουδοποιού

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το κείμενο αυτό αναδεικνύει άμεσα τους εκπαιδευτικούς στόχους τόσο της απολαυστικής διδασκαλίας στο μάθημα της λογοτεχνίας όσο και της κοινωνικής ευαισθητοποίησης και συναισθηματικής συμμετοχής των μαθητών. Επιλέγοντας να μην ονομάσει ούτε να αναφερθεί ειδικά στα διάφορα προβλήματα που θίγει, το τραγούδι του Σαββόπουλου προσφέρεται για ελεύθερη πραγμάτευση και ενεργοποίηση των μαθητών, οι οποίοι προσδοκούμε ότι, ξεκινώντας από τη διαθεματική δραστηριότητα, θα εντοπίσουν εύκολα τόσο τα προβλήματα των κατοίκων του Λαυρίου (υποβαθμισμένη πόλη, αυξημένη ανεργία κ.ά.) όσο και την αμήχανη σιωπή, αλλά και το αίσθημα κοινωνικής συνενοχής που εκφράζει ο Σαββόπουλος. Μπορεί επίσης να σχολιαστεί ο διαφορετικός τρόπος που αντιλαμβάνονται ή αντιμετωπίζουν τα προβλήματα τα παιδιά και οι μεγάλοι. Ο φόβος που νιώθουν οι μεγάλοι εξαιτίας της επίγνωσης των προβλημάτων είναι ορατός, αλλά δεν μπορεί να δικαιολογηθεί πλήρως μπροστά στα ερευνητικά βλέμματα των παιδιών. Οι μεγάλοι αισθάνονται ότι ζουν «μέσα σε ένα όνειρο που τρίζει», νιώθουν δηλαδή να τους βαραίνει τόσο το συλλογικό αίσθημα ανασφάλειας όσο και οι προσωπικές τους ευθύνες απέναντι στους νεότερους που εξαρτώνται από αυτούς και, με την ύπαρξή τους, ορίζουν τον χρόνο δικαιώνοντας το βαθύτερο νόημα της ζωής («ο χρόνος ο αληθινός»).


Διονύσης Σαββόπουλος

Διονύσης Σαββόπουλος, Ρεζέρβα

Διονύσης Σαββόπουλος
Προσωπική ιστοσελίδα του Διονύση Σαββόπουλου Προσωπική ιστοσελίδα του Διονύση Σαββόπουλου
Προσωπική σελίδα του Διονύση Σαββόπουλου στο facebook Προσωπική ιστοσελίδα του Διονύση Σαββόπουλου
Βικιπαίδεια Σαββόπουλος, Βικιπαίδεια
Τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου στο stixoi.info Σαββόπουλος, stixoi

Κωνσταντίνος Μαλέας, βιογραφία και έργα του
στην Εθνική Πινακοθήκη Κων/νος Μαλέας
στη Βικιπαίδεια Κων/νος Μαλέας
στο art net Κων/νος Μαλέας
στο paleta art Κων/νος Μαλέας Κων/νος Μαλέας
στο Art Magazine Κων/νος Μαλέας
στο Google Art & Culture Μαλέας, google


Ήρωες

 

Τόπος

 

Χρόνος

 

Γλώσσα

 

Στίχος-Μέτρο

 

Ενότητες

 

Το σχόλιό σας...