Στα καμένα, Μιχάλης Γκανάς, Λογοτεχνία, Β' Γυμνασίου

ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΚΑΝΑΣ

Στα καμένα

Οι στίχοι αυτού του τραγουδιού, που υπήρξε αρκετά δημοφιλές στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, αναφέρονται στις καταστροφικές συνέπειες των πυρκαγιών. Αν και το θέαμα των καμένων δέντρων προκαλεί θλίψη, ο ποιητής επιμένει στην πραγματοποίηση της κυριακάτικης εκδρομής, προτρέποντας τη σύντροφό του αλλά και κάθε άνθρωπο, να βγουν έξω από τη μόνωση του σπιτιού τους και την εικονική πραγματικότητα της τηλεόρασης, αποκαθιστώντας ξανά τη δημιουργική ανθρώπινη επικοινωνία.

Δάσος [πηγή: Πύλη Παιδαγωγική Υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης]

Τι χάθηκε στην Πάρνηθα (βίντεο)

Ακούστε το τραγούδι

Έλα να πάμε στα καμένα,
στον Υμηττό και στην Αυλώνα,
πουλιά και πεύκα συλλογίσου
ενός καμένου παραδείσου,
δέντρα που ήτανε φαντάσου
και στη σκιά τους ξεκουράσου.

Έλα και πάρε με μαζί σου
στην κυριακάτικη εκδρομή σου,
βγάλε με στο χλωρό κορμί σου,
στις εκβολές του παραδείσου.

Έλα να πάμε στα καμένα,
δε μας χωράει πια το σπίτι,
έρχονται δύσκολες ημέρες
μουτζουρωμένες σαν Δευτέρες,
έρχονται φλόγες απ' τα δάση
και μια φωτιά να μας δικάσει,
μέσα στο πύρινό της χνότο,
από τον έσχατο ως τον πρώτο.

Έλα να βγούμε απ' το σπίτι
ξανά σε δρόμους και πλατείες,
πάρε και τα παιδιά μαζί σου
εδώ, στο χείλος της αβύσσου,
κι άφησε μόνη στο τραπέζι
την τηλεόραση να παίζει,
να δείχνει έγχρωμο τον πόνο
δίπλα σ' ένα φιλέτο τόνο,
να δείχνει φονικά και φλόγες,
τσόντες, πολιτικούς και ρώγες,
ενώ εμείς θα 'χουμε φτάσει
στο *
με τα παιδάκια μας στον ώμο,
για να μας δείχνουνε το δρόμο.

Μ. Γκανάς, Στίχοι, Μελάνι

Κωνσταντίνος Παρθένης, Πεύκα στην Κέρκυρα
Δείτε τον πίνακα σε μεγαλύτερη ανάλυση στην Εθνική Πινακοθήκη

Λεξιλόγιο
*σταυροδρόμι του εξήντα: ο ποιητής στο σημείο αυτό υπαινίσσεται την εσωτερική μετανάστευση από την ύπαιθρο στα μεγάλα αστικά κέντρα, στις αρχές της δεκαετίας του 1960

232-233

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Το ποίημα περιέχει μια σειρά από προτροπές. Βρείτε τις δύο βασικότερες και εξηγήστε τη σημασία τους.
Ποια γραμματικά πρόσωπα χρησιμοποιούνται στο ποίημα και ποιος ρόλος αντιστοιχεί σε καθένα από αυτά;
Η φωτιά έχει κυριολεκτική και μεταφορική σημασία στο ποίημα. Τι σημαίνει κάθε φορά;
Για ποιους λόγους ο ποιητής θεωρεί ότι «έρχονται δύσκολες ημέρες»; Τι προτείνει για να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες;

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Ακούστε το τραγούδι σε μουσική Λαυρέντη Μαχαιρίτσα από το δίσκο του Ρίξε κόκκινο στη νύχτα (1993). Ποια εντύπωση σας έκανε η ακρόασή του; Ποιοι στίχοι έμειναν στο μυαλό σας και θα θέλατε να ξανακούσετε ή να σιγοτραγουδήσετε;
Οργανώστε μια κυριακάτικη εκδρομή με την οικογένειά σας και αποδράστε από την εικονική πραγματικότητα της τηλεόρασης.

Γεώργιος Προκοπίου, Αθάνατα στον Αρδηττό

Γκανάς Μιχάλης (1944 - )

Μιχάλης Γκανάς

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Ο κίνδυνος των πυρκαγιών και οι αρνητικές συνέπειες από την έλλειψη πράσινου και χώρων αναψυχής, στο φυσικό και στο κοινωνικό περιβάλλον
Η κοινωνική αποξένωση και η απομόνωση του αστού στον ιδιωτικό του χώρο και στην εικονική πραγματικότητα που δημιουργεί η τηλεόραση
Τρόποι αντίστασης και διαφυγής από την παθητικότητα και την κοινωνική απαξίωση που μαστίζει την εποχή μας

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Καλό θα ήταν να ξεκινήσουμε τη διδασκαλία με την ακρόαση του τραγουδιού, ώστε να αξιοποιήσουμε την αποδεδειγμένα θετική ανταπόκριση των μαθητών στα μουσικά ερεθίσματα. Η συναισθηματική ανταπόκριση των μαθητών σ' αυτούς τους στίχους θα δημιουργήσει ερωτηματικά, προτάσεις και ζωηρό διάλογο. Ο διάλογος αυτός καλό θα ήταν να ξεκινήσει από το συνδυασμό του δεύτερου ενικού και πρώτου πληθυντικού προσώπου στο τραγούδι («Έλα να πάμε») και της προσωπικής στάσης που εκδηλώνει ο ποιητής. Τα αφηγηματικά αυτά χαρακτηριστικά μπορούν να σχολιαστούν σε σχέση με τα παραδοσιακά στιχουργικά μέσα (ομοιοκαταληξία, ρυθμός, γλώσσα, εικόνες) που χρησιμοποιεί ο ποιητής, τα οποία είναι γενικά παραδεκτό ότι έχουν μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό κάθε εποχής. Οι μαθητές αξίζει να εστιάσουν το ενδιαφέρον τους στα κοινωνικά προβλήματα που, με ανάλαφρο αλλά καίριο τρόπο, θίγει ο Γκανάς, καταγράφοντας τις αρνητικές συνέπειες του κάθε προβλήματος στη δική τους, ατομική και κοινωνική ζωή. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει επίσης να ελέγξουμε τις αντιδράσεις των μαθητών μας απέναντι στον εναλλακτικό τρόπο ζωής που προτείνει ο ποιητής και ειδικότερα απέναντι σε αγαπητά τους «επικοινωνιακά» μέσα, όπως η τηλεόραση. Έχει σημασία οι μαθητές να προσδιορίσουν με ακρίβεια τις θέσεις και την πρόταση του ποιητή (άρνηση της κοινωνικής απομόνωσης και παθητικότητας· αναθεώρηση του αστικού τρόπου ζωής και καταπολέμηση της εσωστρέφειας· ανασύνταξη των κοινωνικών δυνάμεων, με σκοπό την υπεράσπιση της φύσης, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των κοινωνικών αξιών) και να τοποθετηθούν απέναντι σε αυτά τα ζωτικής σημασίας προβλήματα, με λόγια και με έργα.

Μιχάλης Γκανάς
στη Βικιπαίδεια
ΕΚΕΒΙ
στο Βιβλιοnet
στο stixoi.info
προσωπική σελίδα

Κωνσταντίνος Παρθένης:
στην Εθνική Πινακοθήκη
στο Τελόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.
στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ
στο paleta art , ,
στο artnet
στο ΝΙΚΙΑΣ
στο Google Art & Culture
στο wiki art