110 111 112 E Δ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


110

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ

Βγαίνοντας από το σχολειό

Το ποίημα του Πρεβέρ μάς ταξιδεύει σε ένα φανταστικό γύρο του κόσμου, με όχημα τη νεανική πνοή, την εφευρετικότητα του νου και την ψυχική ανάγκη των παιδιών για επικοινωνία. Προέρχεται από τη δεύτερη ποιητική συλλογή του Πρεβέρ Ιστορίες (1946).

Βγαίνοντας από το σχολειό μας
Συναντήσαμε
Ένα μεγάλο σιδηρόδρομο
Μας έφερε μια βόλτα
Γύρω τριγύρω από τη γη
Σ' ένα χρυσό βαγόνι
Και γύρω γύρω από τη γη μας
Συναντήσαμε
Τη θάλασσα να κάνει τον περίπατό της
Μαζί με τα κοχύλια της
Με τ' αρωματισμένα της νησιά
Με τα ωραία της ναυάγια
Και με τους καπνιστούς της σολομούς
Και συναντήσαμε
Πάνω απ' τη θάλασσα
Τ' αστέρια που μαζί με το φεγγάρι
Με ιστιοφόρο ταξιδεύανε
Για Ιαπωνία
Κι ακόμα συναντήσαμε τους τρεις σωματοφύλακες*
Που με τα χέρια γύριζαν
Τη μανιβέλα* ενός μικρού υποβρύχιου
Κι εκείνο βυθιζότανε
Ψάχνοντας αχινούς

 


 

111

   
Άγαλμα με το έμβλημα της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης

Άγαλμα με το έμβλημα της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης

Κι όταν γυρίσαμε στη γη μας
Συναντήσαμε
Πάνω σ' εκείνη τη γραμμή του σιδηροδρόμου
Ένα σπίτι
Που γύρω από τη γη όλο γύριζε
Και γύρω από τη θάλασσα
Και προσπαθούσε να ξεφύγει απ' το χειμώνα
Που το κυνηγούσε

Αλλά κι εμείς πάνω στο σιδηρόδρομο
Αρχίσαμε να τρέχουμε να τρέχουμε
Πίσω από το χειμώνα
Ώσπου στο τέλος τον πατήσαμε
Κι έτσι το σπίτι πια σταμάτησε να τρέχει
Κι η άνοιξη που ήταν σταθμάρχης
Βγήκε και μας χαιρέτησε
Μας ευχαρίστησε
Και τότε τα λουλούδια όλης της γης
Βαλθήκανε να σπρώχνουν
Από παντού το σιδηρόδρομο
Κι εκείνος πια δεν ήθελε να προχωρήσει
Από το φόβο μήπως τα πατήσει
Κι έτσι κι εμείς
Γυρίσαμε πια πίσω με τα πόδια
Γύρω τριγύρω από τη γη
Γύρω τριγύρω από τη θάλασσα
Και γύρω από τον ήλιο
Το φεγγάρι και τ' αστέρια
Με τα πόδια
Και με τα πόδια και με τ' άλογα και μ' αυτοκίνητα
Και τέλος με ιστιοφόρα.

 

Ζ. Πρεβέρ, Θέαμα και ιστορίες,
μτφρ. Γιάννης Βαρβέρης, Νεφέλη

Παράλληλα κείμενα
1 Ζακ Πρεβέρ, «Ο κακός μαθητής
1 Ζακ Πρεβέρ, «Σελίδα γραπτού
1 Οδυσσέας Ελύτης, «ΧVII»

 

Λεξιλόγιο:
τους τρεις σωματοφύλακες: αναφορά στο γνωστό μυθιστόρημα Οι τρεις σωματοφύλακες του Αλέξανδρου Δουμά
μανιβέλα
: σιδερένιος μοχλός

 


112

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

  • Στο ποίημα οι μαθητές βγαίνουν από το σχολείο τους και πραγματοποιούν ένα φανταστικό ταξίδι. Ποιες επιθυμίες, όνειρα και ανάγκες αποκαλύπτει η φυγή τους από την πραγματικότητα;
  • Στο ποίημα συναντάμε πολλά εκφραστικά σχήματα, κυρίως μεταφορές, προσωποποιήσεις και εικόνες. Βρείτε και γράψτε αυτά που σας εντυπωσίασαν περισσότερο.
  • Τα παιδιά έφυγαν με τον σιδηρόδρομο και γύρισαν «με τα πόδια και με τ' άλογα και μ' αυτοκίνητα και τέλος με ιστιοφόρα». Τι εμπειρίες αποκόμισαν και πόσο ωφελήθηκαν από αυτό το ταξίδι;
  • Τι συνάντησαν τα παιδιά μόλις επέστρεψαν στη γη; Τι συμβολίζει το σπίτι που «προσπαθούσε να ξεφύγει από τον χειμώνα»;



ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Βρείτε τρία σημεία στα οποία το πραγματικό συνδέεται με το φανταστικό.
2. Ποια μεταφορικά μέσα χρησιμοποιούν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους και σε ποιες εποχές ανήκουν αυτά τα μέσα;
3. Το ποίημα έχει μοντέρνα τεχνοτροπία τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή. Εντοπίστε τα βασικά χαρακτηριστικά του μοντερνισμού, κάνοντας ειδικές αναφορές σε στίχους του ποιήματος.
4. Πώς συνδέεται το φανταστικό ταξίδι των παιδιών στο ποίημα του Πρεβέρ με την προσφώνηση του Ελύτη για τα παιδιά «πατριωτάκια του ήλιου»;


ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

  • Υποθέστε ότι ταξιδεύετε και σεις με τον φανταστικό σιδηρόδρομο. Αρχίζοντας από τη λέξη «συναντήσαμε», ας γράψει ο καθένας σας από πέντε στίχους με τα μέρη που επισκεφτήκατε, έτσι ώστε στο τέλος να έχετε φτιάξει το δικό σας ποίημα - φυγή από ό,τι σας καταπιέζει!

    1 Ανδρέας Εμπειρίκος, «Στροφές στροφάλων...» (ανάγνωση) [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]
    1 Οδυσσέας Ελύτης, «Το τρελοβάπορο»
  • Γράψτε ένα δικό σας φανταστικό ταξίδι χρησιμοποιώντας (αν θέλετε) έναν τουριστικό οδηγό.


Ζακ Πρεβέρ (1900-1977)



Ζακ Πρεβέρ

Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιογραφικό . Δες και παρακάτω στο Υλικό.


ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Η ανάγκη των παιδιών να «δραπετεύσουν» από το ασφυκτικό πλαίσιο του σχολείου
Η επιθυμία των παιδιών να γνωρίσουν τον κόσμο και να αποκτήσουν εμπειρίες ζωής
Η αισιοδοξία, η τόλμη και η ομορφιά της παιδικής ηλικίας

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στο ποίημα αυτό βρίσκουμε τα βασικά γνωρίσματα του υπερρεαλισμού. Αρχικά υπάρχει η κεντρική έννοια του ταξιδιού, η οποία, σύμφωνα με τους υπερρεαλιστές, ταυτίζεται με τον υπερρεαλισμό. Τα διάφορα μεταφορικά μέσα (σιδηρόδρομος, ιστιοφόρο, υποβρύχιο, αυτοκίνητο, άλογο) εκφράζουν την ανάγκη φυγής από την ασφυκτική πραγματικότητα, την υπέρβαση του κοινότοπου, την κατάργηση του «λογικού» [μπορούμε να αναφερθούμε σε παραπλήσια, υπερβατικά, μέσα επικοινωνίας (υπερωκεάνιο και μηχανάκι) που συναντάμε σε ποιήματα του Εμπειρίκου, «Στροφές στροφάλων», Ενδοχώρα (1945), και του Ελύτη, «Ντούκου, ντούκου μηχανάκι», Τα ρω του έρωτα (1972)]. Άλλα υπερρεαλιστικά χαρακτηριστικά που συναντάμε είναι η ώσμωση του πραγματικού με το φανταστικό («ο σιδηρόδρομος μας έφερε μια βόλτα γύρω τριγύρω από τη γη μας») οι ανοίκειες εικόνες («τη θάλασσα να κάνει περίπατο με τα κοχύλια της», «ένα σπίτι που γύρω από τη γη όλο γύριζε»), οι τυχαίες συναντήσεις λέξεων και πραγμάτων («τα λουλούδια βαλθήκανε να σπρώχνουν τον σιδηρόδρομο»). Η επικράτηση της φαντασίας απελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά της λογικής, ενεργοποιεί τη γλώσσα με στόχο την έκφραση των βαθύτερων, ασυνείδητων επιθυμιών. Το ποίημα είναι απαλλαγμένο από μορφικούς περιορισμούς (ομοιοκαταληξία, μέτρο, στιχουργικούς κανόνες) και έχει καθαρά μοντέρνα χαρακτηριστικά (ελεύθερος στίχος, αντικατάσταση της στροφής από την ελεύθερη ποιητική ενότητα, πεζολογικός τόνος κ.λπ.).
Πολλά στοιχεία της υπερρεαλιστικής τεχνικής είναι δυνατό να αξιοποιηθούν δημιουργικά ώστε οι μαθητές/τριες να εκφράσουν ελεύθερα τις επιθυμίες και τα όνειρά τους, ώστε όχι μόνο να κατανοήσουν το πνεύμα και το ύφος του ποιήματος αλλά και να κινηθούν δυναμικά στο παγκόσμιο υπερρεαλιστικό ταξίδι στο οποίο τους ενέπλεξε το ποίημα. Είναι πιθανόν μάλιστα η έμπνευση τους να ξεπεράσει τον Πρεβέρ, καθώς οι σημερινοί μαθητές έχουν, εκτός των άλλων, και το προνόμιο να είναι μέλη μιας παγκοσμιοποιημένης και τεχνολογικά πολύ πιο προηγμένης κοινωνίας.


Πρεβέρ Ζακ

Βικιπαίδεια Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Βικιπαίδεια]
ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ


Φύλλο εργασίας
της Σμαράγδης Γαλημιτάκη αρχείο2

Βικιπαίδεια Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Βικιπαίδεια]
ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ

 

Για τα λογοτεχνικά ρεύματα - κινήματα δείτε εδώ

 

Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.

 

Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;

Το ποιητικό υποκείμενο είναι...

 

Σε ποιον απευθύνεται;

Απευθύνεται...

 

Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό

Τα ρήματα βρίσκονται...

 

Ποιος είναι ο χώρος;

Ο χώρος του ποιήματος είναι...

 

Ποιος είναι ο χρόνος;

Ο χρόνος του ποιήματος είναι...

 

Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;

Οι εικόνες του ποιήματος είναι...

 

Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)

Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...

 

Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)

Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...

 

Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;

Ο ποιητής....

 

Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)

Το ποίημα είναι γραμμένο σε...

 

Το ποίημα έχει ομοιοκαταληξία κι αν ναι τι είδους; (π.χ. ζευγαρωτή, πλεκτή, σταυρωτή κλπ.)

Η ομοιοκαταληξία είναι....

 

Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;

Τα συναισθήματα...

 

pano