ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΠΟΙΗΣΗ
Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου, Το σπίτι
Το Ποιημα Ανηκει στη συλλογή Συνοπτική διαδικασία (1980), η οποία περιέχει ποιήματα γραμμένα από το 1968-1978. Ειδικότερα Το σπίτι έχει χρονολογική ένδειξη 1970-1978.
Το σπιτι
Ανεβαίνω πέτρινα σκαλοπάτια. Βατόμουρα στραγγαλίζουν κρίνα. Δεκαοχτούρες μετράνε την ανατολή κι ένας αγέρας έρχεται απ' τα πεύκα. Βαθυπράσινο μυστικό στόμα. Δαγκώνει το κλειδί στην πόρτα. Επιθύριο χεράκι τρυφερής ηλικίας ανοίγει βλέφαρα μιας άλλης εποχής. Είναι όλοι εκεί συγκεντρωμένοι. Ποντιακά, Τούρκικα, Ελληνικά, Αρμένικα σε στόματα ξεχασμένα. Πιο μέσα σηκώνεται ο πατέρας σκουπίζει τα μουστάκια με φιλάει κι η μάνα κλαίγοντας αγκαλιά με οδηγεί και στρώνει το τραπέζι. Κάθεται, μιλάει για το σπιτικό. Χρόνια μέσα στα χρόνια όνειρα ξεφλουδίζονται σα φίδια. Ανοίγει το κλειδωμένο σπίτι. Φευγάτη η σκεπή πεσμένοι οι τοίχοι χάσκουν. Χάσκουν και πάνω από τις πέτρες το λιμάνι η θάλασσα πέρα η Θάσος πιο μακριά το Όρος. Φεύγουν τα σύννεφα σαν καπνός από χορτάρι κι η θάλασσα καλειδοσκόπιο καθώς ψαρόβαρκες γυρίζουν, λαχανιάζουν οι μηχανές σκούζουν οι γλάροι. Νύχτες του έρωτα σύννεφα παρταλιασμένα.* Καταποντίζομαι στα χρόνια που ξεφλουδίζονται σα φίδια. 109Ο εκσκαφέας ο φορτωτής γεμίζουν τα ανατρεπόμενα με πέτρες χώματα σανίδια φορέματα. Ξεριζώνουν τα δέντρα. Πεύκα συκιές ροδακινιές μηλιές κυδωνιές καρυδιά. Ο κήπος που χέρια στοργικά διαμόρφωσαν. Σιδερένια νύχια εξαφανίζουν τον ουρανό. Τώρα οικόπεδο 250 τετραγωνικά. Αλλοι άνθρωποι θα χτίσουν τα σπίτια τους. Κατεβαίνω για τη θάλασσα και περπατώ στα κύματα. Κρατώ επιθύριο χεράκι*. Δεν έχει φωνή. Κανένα δεν μπορεί να ξυπνήσει. Ελεύθερος φεύγω. |
Κ. Χαραλαμπίδης, «Γλυκό του κουταλιού» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου]
Στρ. Τσίρκας, «Το δένδρο» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου]
παρταλιασμένα: κουρελιασμένα.
επιθύριο χεράκι: Το μπρούτζινο συνήθως χέρι της εξώθυρας των παλιών σπιτιών, αλλιώς ρόπτρον, που το αντικατέστησαν τα σημερινά ηλεκτρικά κουδούνια.
Νικόλαος Βεντούρας (1899-1990), Πειραιάς, Φεβρουάριος 1955, χαρακτικό
Ο Μάρκογλου εντάσσεται στους λογοτέχνες της Β' Μεταπολεμικής γενιάς και συγκεκριμένα στη μερίδα εκείνων των κοινωνικών ποιητών, που αφορμώνται από τα τραυματικά βιώματα της Κατοχής και του Εμφυλίου. Η γραφή του κυριαρχείται από τη μετεμφυλιακή απόγνωση και την ήττα, τη στέρηση και την αγωνία της ένταξης στη νέα, απογυμνωμένη και σκληρή πραγματικότητα. Παράλληλα με άλλους λογοτέχνες της γενιάς του στη Θεσσαλονίκη, όπως ο Μάρκος Μέσκος και ο Ανέστης Ευαγγέλου, εστιάζει «στην κατάργηση της προσωπικής και συλλογικής ελευθερίας από τη μεταπολεμική πολιτική εξουσία και το κοινωνικό- ιδεολογικό σώμα που την εξέθρεψε [...] και βασανίζεται από ψυχολογικά αδιέξοδα».
Στα πιο πρόσφατα ποιήματά του αναδεικνύεται ο δραματικός και ελεγειακός χαρακτήρας του αδιέξοδου ανθρωπιστικού οράματος. Η υποχώρηση του θερμού πολιτικού εμπειρικού υλικού εντείνει την πυκνότητα και τη σκοτεινότητα της ποίησής του, χωρίς να χάνεται η λιτότητα και η περιεκτικότητα της έκφρασης. Το ερωτικό βίωμα αποτελεί πάντα βασικό και παράλληλο στοιχείο της γραφής του.
Για το έργο του Πρόδρομου Μάρκογλου, ο Ανέστης Ευαγγέλου σημειώνει ότι «ένας από τους ουσιαστικότερους δάσκαλους του Μάρκογλου, στάθηκε ο Σαχτούρης: τα μαχαίρια, τα σφυριά, τα δόντια, ο δρόμος με τα σπασμένα γυαλιά, τα σύρματα, το αίμα και τα καρφιά, σύμβολα χαρακτηριστικά και βασικά εργαλεία στα χέρια των Φασμάτων για να σκηνοθετήσει τις εφιαλτικά ονειρικές του εικόνες, τα παίρνει ο Μάρκογλου και αφαιρώντας την ονειρική διάστασή τους, μας τα ξαναδίνει αποκαθιστώντας την τραχύτητα της ύλης τους».
[πηγή: Βικιπαίδεια]
Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου (1935-)
Βιβλιοnet
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Εταιρεία Συγγραφέων
Ο Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου διαβάζει το ποίημά του «Και μένει στον κόσμο το ελάχιστο»
Παρουσίαση του ποιήματος στις Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη
Μπορείτε να γράψετε τις απαντήσεις σας και να τις εκτυπώσετε ή να τις σώσετε σε αρχείο pdf.
Ποιο είναι το ποιητικό υποκείμενο, ο αφηγητής;
Το ποιητικό υποκείμενο είναι...
Σε ποιον απευθύνεται;
Απευθύνεται...
Σε ποιο πρόσωπο και αριθμό βρίσκονται τα ρήματα του ποιήματος, π.χ. γ' ενικό
Τα ρήματα βρίσκονται...
Ποιος είναι ο χώρος;
Ο χώρος του ποιήματος είναι...
Ποιος είναι ο χρόνος;
Ο χρόνος του ποιήματος είναι...
Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος;
Οι εικόνες του ποιήματος είναι...
Από πού αντλεί τις εικόνες του ο ποιητής; (π.χ. φύση)
Ο ποιητής αντλεί τις εικόνες του...
Ποιους εκφραστικούς τρόπους χρησιμοποιεί ο ποιητής; (π.χ. σχήματα λόγου, χρήση επιθέτων)
Οι εκφραστικοί τρόποι είναι οι εξής...
Πώς χρησιμοποιεί τη στίξη;
Ο ποιητής....
Ποια είναι η γλώσσα; (π.χ. κοινή, λόγια, κοινή με λόγια στοιχεία κλπ.)
Το ποίημα είναι γραμμένο σε...
Ποια συναισθήματα σου προκαλεί;
Τα συναισθήματα...