Ο Ίλος θεωρείται εγγονός ή δισέγγονος του Ιάσονα και της Μήδειας. Άλλοτε τον αναφέρουν ως γιο του Φέρητα, βασιλιά της Εφύρας στη Θεσπρωτία, γιου του Ιάσονα και της Μήδειας, άλλοτε ως γιο του Μέρμερου, γιου του Φέρητα. Σε αυτή την περίπτωση, Μέρμερος και Φέρης δεν είναι τα δυο παιδιά του Ιάσονα και της Μήδειας που τα σκότωσε η μάνα τους ή οι Κορίνθιοι. Ο Ίλος κρατούσε από την πρόγονό του Μήδεια (γιαγιά ή προγιαγιά του) το μυστικό των δηλητηρίων. Όταν η Αθηνά εμφανίστηκε με τη μορφή του Μέντη στον Τηλέμαχο, είπε στον απελπισμένο νέο ότι ο πατέρας του είχε επισκεφθεί τον Ίλο, για να του ζητήσει δηλητήριο για τα βέλη του. Ο Ίλος όμως, φοβούμενος τους θεούς, δεν του έδωσε το θανατηφόρο φάρμακο. Του το έδωσε ο Αγχίαλος, ο βασιλιάς των Ταφίων και πατέρας του Μέντη, και με αυτά τα δηλητηριώδη βέλη σκότωσε ο Οδυσσέας τους μνηστήρες, όταν επέστρεψε στην Ιθάκη.
Τότε η Παλλάδα η Αθηνά του λέει χολοσκασμένα·
«Αλλίς, και πόσο χρειάζεσαι τον Οδυσσέα κοντά σου,
ετούτους τους ξεδιάντροπους μνηστήρες να βαρέσει.
Να ερχόταν τώρα να σταθεί στου παλατιού τις πόρτες,
με ασπίδα, με περίκρανο και με τα δυο κοντάρια,
τέτοιος στην όψη σαν που εγώ τον είδα πρώτα πρώτα
σαν έπινε και γλέντιζε στο σπιτικό μας μέσα,
από το γιο του Μέρμερου γυρίζοντας, τον Ίλο,
της Φύρας, που με πλοίο γοργό ξεκίνησε, βοτάνι
ζητώντας του θανατερό, ν’ αλείψει τις χαλκένιες
σαΐτες του· δεν του ’δωσε, τη μάνητα φοβώντας
εκείνος των αθάνατων· ο γέρος μου όμως τότες
του το ΄δωσε, αγαπώντας τον περίσσια·
(Όμ., Οδ. α 252-263, μετ. Αρ. Εφταλιώτη)
Σχετικά λήμματα