Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

 

1913. Δεύτερο Συνέδριο Solvay Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ
 

 

 

 

 

 

 


Δύο χρόνια μετά το πρώτο,  27 έως 30 Οκτωβρίου του 1913, το δεύτερο Συνέδριο Solvay στις Βρυξέλλες Ως αντικείμενο του Συνεδρίου έχει προκαταβολικά προσδιοριστεί το «Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ».  Ο Niels Bohr,  τότε 28 ετών,  δεν έχει προσκληθεί μολονότι η εργασία που παρουσίασε τη χρονιά εκείνη,  αρκετά χρόνια μετά,  θα κριθεί ως η σημαντικότερη της χρονιάς 1913. Τη στιγμή όμως που καθορίζεται το «ποιοι θα προσκληθούν» δεν έχει γίνει ακόμα αποδεκτή ούτε η ιδέα για την ύπαρξη  ατομικού πυρήνα .

 

 

Εντυπωσιάζει, έστω και αναδρομικά, το γεγονός ότι στο δεύτερο  Συνέδριο, το 1913, οι συμμετέχοντες Φυσικοί αντιμετώπισαν το  πυρηνικό  μοντέλο του Rutherford με ψυχρότητα. Εκτός από τον ίδιο τον Rutherford, η Marie Curie ήταν η μόνη που ενδιαφέρθηκε για την υπόθεση της ύπαρξης ενός πυρήνα. Είναι χαρακτηριστικό  ότι ο J.J.Thomson παρουσίασε στο Συνέδριο ένα paper στο οποίο δεν έκανε καμία αναφορά ούτε στην εργασία του Rutherford για το πυρηνικό μοντέλο ούτε στην εργασία του Bohr. Αντίθετα η Marie Curie αναφέρθηκε και στο πυρηνικό μοντέλο και σε  δημοσιεύσεις τις οποίες προκάλεσε. Στα χρόνια που ακολούθησαν  ο Rutherford, και η Marie Curie δικαιώθηκαν.   20 χρόνια αργότερα το αντικείμενο του έβδομου Συνεδρίου θα ήταν Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΠΥΡΗΝΑ.

 

Η  θεώρηση  του Rutherford για «άτομο με πυρήνα» έγινε αποδεκτή μόνο μετά τη  μεγάλη επιτυχία του  να διασπάσει τον ατομικό πυρήνα. Αυτό πραγματοποιήθηκε το 1919 όταν  βομβαρδίζοντάς άζωτο  με σωματίδια άλφα διαπίστωσε τη δημιουργία οξυγόνου αλλά ανίχνευσε και πυρήνες υδρογόνου οι οποίοι είχαν προκύψει. Η ερμηνεία την οποία αποδεχόμαστε και σήμερα είναι ότι συντελέστηκε  τεχνητή μεταστοιχείωση. Το άζωτο μεταστοιχειώθηκε δε οξυγόνο

 

Στο ίδιο αυτό Συνέδριο, το 1913,  η Marie Curie πρότεινε τη διάκριση των ηλεκτρονίων του ατόμου σε περιφερειακά ηλεκτρόνια και σε ηλεκτρόνια του πυρήνα. Σύμφωνα με την ανακοίνωσή της η ύπαρξη πυρηνικών ηλεκτρονίων αποκαλύπτεται  από το φαινόμενο της β ραδιενεργού εκπομπής. Τα πυρηνικά δηλαδή ηλεκτρόνια είναι τα ηλεκτρόνια που συγκροτούν την ραδιενεργό εκπομπή βήτα. Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση «εάν ένα πυρηνικό ηλεκτρόνιο αποσπαστεί από το άτομο η απόσπαση θα συνεπάγεται  και την καταστροφή του ατόμου». Στα χρόνια που ακολούθησαν η άποψη για πυρηνικά ηλεκτρόνια δεν δικαιώθηκε. 

 

1914. Οι φυσικοί και ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος
 

 

 

 


Παράλληλα με τους  μεταξύ τους  ανταγωνισμούς οι οποίοι μάλιστα δεν σχετίζονταν υποχρεωτικά με την εθνικότητα κυριαρχούσε μεταξύ των φυσικών και μία διάθεση για συνεργασία.   Τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο Συνέδριο οι φυσικοί  ένιωθαν να τους ενώνει ένα είδος έρωτα για το γνωστικό αντικείμενο και ο σύνδεσμος αυτός ξεπερνούσε τις γραμμές των εθνικών συνόρων.

Μέσα όμως σε λιγότερο από ένα χρόνο, με την κήρυξη του Μεγάλου Πολέμου,  τον Αύγουστο του  1914, η υπέρβαση των εθνικών συνόρων έδωσε  τη θέση της σε έναν ακραίο εθνικισμό. Οι περισσότεροι από τους μεγάλους φυσικούς εκδήλωσαν τον ίδιο εθνικισμό με τους απλούς πολίτες. Ο Ostwald, ο  Nernst, ο  Lenard, ο  Planck, ο Röntgen, και ο Wien ήταν ανάμεσα στους 93 Γερμανούς διανοούμενους που υπέγραψαν την περίφημη "Aufruf an die Kulturwelt" (Εκκληση προς τον πολιτισμένο κόσμο) στις 4 Οκτωβρίου του 1914 παίρνοντας θέση δίπλα σε εκείνους που ήταν υπέρ του πολέμου. Στη θέση της φιλίας και της διάθεσης για επικοινωνία που είχε προηγηθεί έκαναν τη εμφάνισή του συναισθήματα που άγγιζαν το μίσος και τα οποία ενισχύονταν από την πραγματικότητα των δεκάδων χιλιάδων νεκρών.

Στη μία όχθη οι γερμανόφωνοι και στην άλλη όλοι σχεδόν οι υπόλοιποι.

Το μίσος δεν υποχώρησε ούτε και μετά την ανακωχή του 1918 που βρήκε τους Γερμανούς στο στρατόπεδο των ηττημένων. Στο τρίτο  Solvay που οργανώθηκε το 1921 ένας μόνο γερμανόφωνος ήταν μεταξύ των προσκεκλημένων και αυτός ήταν ο ειρηνιστής Albert Einstein. Το ίδιο συνέβη και στο επόμενο τέταρτο Solvay το 1924.

Μόνο το 1926 το International Research Council εναντιούμενο στις κεντρικές εξουσίες  ήρε την «απαγόρευση» με συνέπεια στο πέμπτο  Solvay το 1927, με τη σύμφωνη γνώμη και του βασιλιά Αλβέρτου του Βελγίου να προσκληθούν και πάλι οι  γερμανόφωνοι,  όπως ο PLANCK, ο  BORN, ο  SCHRÖNDINGER, ο PAULI, και ο HEISENBERG και να αποδεχθούν την πρόσκληση.

 

 

1927. Ηλεκτρόνια και φωτόνια. Bohr και Einstein

 

 

 

.