Ηλεκτρολυτική διάβρωση

ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΗ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ( ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ ) και ΕΠΙΚΑΘΙΣΗ ΑΛΑΤΩΝ (πουρί)

 
 Η ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ έχει απασχολήσει τον τεχνικό κόσμο ιδιαίτερα τα τελευταία  χρόνια με την εξάπλωση των μικτών δικτύων σωληνώσεων. Για να υπάρξει ηλεκτρόλυση  είναι απαραίτητο να υπάρχουν δύο διαφορετικά μέταλλα (συνήθως χαλκός-σίδηρος) σε επαφή ή συνδεδεμένα μεταξύ τους με αγώγιμο υλικό και να διαβρέχονται από έναν ηλεκτρολύτη (ακόμα και το νερό του δικτύου με τα εν διαλύσει άλατά του ή το επιφανειακό στρώμα υγρασίας που διαποτίζει την σκόνη που αφήνει η ατμόσφαιρα είναι ηλεκτρολύτες). Στο σχήμα που ακολουθεί φαίνεται καθαρά πως λειτουργεί η ηλεκτρόλυση. Τα ηλεκτρόνια που ελευθερώνονται από την διάβρωση του σιδήρου οδεύουν προς την κάθοδο.

 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΘΟΔΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

   Είναι μία μέθοδος προστασίας για την διάβρωση των μετάλλων τα οποία είναι σε επαφή με διαβρωτικά υλικά (νερό). Αυτό επιτυγχάνεται με την προσθήκη κατάλληλου υλικού ΑΝΟΔΙΟΥ το οποίο διαβρώνεται στην θέση των προστατευομένων μετάλλων. Η χρησιμοποίηση του ανοδίου ΜΑΓΝΗΣΙΟΥ είναι η πιο ενδεδειγμένη μέθοδος προστασίας των εγκαταστάσεων ύδρευσης-Θέρμανσης και ηλιακών τόσο, από άποψη τεχνολογίας όσο και υγιεινής.

Η διάρκεια ζωής του ανοδίου μαγνησίου εξαρτάται από τους εξής παράγοντες:

1) Ποιότητα νερού ( σκληρά-μαλακά) *.

2) θερμοκρασία λειτουργίας.

3) Ποσότητα νερού.

4) Παρεμβολές στο κύκλωμα χάλκινων εξαρτημάτων.

Τα σκληρά νερά *(Σκληρότητα μεγαλύτερη από 20 Γαλλικούς Βαθμούς) έχουν την τάση δημιουργίας μεγαλύτερων και δυνατότερων γαλβανικών ρευμάτων καθώς και σχηματισμό από πουρί στις σωληνώσεις, μεταλλάκτες και Μπόιλερ. Σε τέτοιες περιοχές όπως το Ρέθυμνο όπου η σκληρότητα του νερού φθάνει ακόμα και τους 40 με 50 !!! Γαλλικούς Βαθμούς η ράβδος μαγνησίου πρέπει να αλλάζεται απαραιτήτως κάθε έτος. Επίσης υπάρχουν συσκευές αποσκλήρυνσης του νερού**, φίλτρα πολυφοσφωρικών αλάτων καθώς και πιο εξειδικευμένες συσκευές όπως το SPRINGER** και το DIOGENE** που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με την χρήση και το κόστος τους. Αυτές οι συσκευές προστασίας κατά της ηλεκτρόλυσης προβλέπονται και από την ΤΟΤΕΕ 2411/86 § 8.1.3 & 13.3.

Πρέπει να αναφερθεί ότι οι αποσκληρηντές νερού πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αποσκλήρηνση μόνο των ζεστων και κρύων νερών χρήσης και όχι για το πόσιμο νερό.
Ο λόγος είναι ότι το φυσικό νερό περιέχει μεταλικά άλατα τα οποία είναι απαραίτητα για την σωστή λειτουργεία του οργανισμού. Ελειψη ασβεστίου και μαγνησίου από τον οργανισμό μπορεί να προκαλέσει σοβαρά καρδιολογικά προβληματα υγείας.

 Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε την ορολογία καθώς και τις μονάδες που χρησιμοποιούνται για τον ορισμό της σκληρότητας του νερού.
 

 Πίνακας Διεθνών Μονάδων Σκληρότητας Νερού
Μονάδα
Σκληρότητας units
1 mval/l
Γερμανικός
βαθμός
1 dH
Γαλικός
βαθμός
1 fH
Αγγλική
μονάδα
1 eH
Αμερικάνικο
σύστημα
1 ppm
Διεθνής μονάδα
1 mmol/l
 
28 mg CaO
or

50 mg CaCO3  

each 1 l H2O
10 mg CaO
each 1 l H2O
10 mg CaCO3  
each 1 l H2O
1 grain CaCO3 per gallon 14,3 mg CaCO  
each 1 l H2O
1 part per million  

1 mg CaCO3  

each 1 l H2O
100 mg CaCO3  
each 1 l H2O
1 mval/l
1
2,8
5
3,51
50
0,5
1 °dH
0,357
1
1,786
1,25
17,86
0,1786
1 °fH
0,2
0,5599
1
0,7
10
0,1
1 °eH
0,285
0,7999
1,429
1
14,29
0,1429
1 ppm
0,02
0,056
0,1
0,07
1
0,01
1 mmol/l
2
5,6
10
7
100
1

 
Η βασική μονάδα υπολογισμού της σκληρότητας του νερού είναι η εξής:

1 mmol/l 100 mg/l CaCO3

και η βασική μονάδα υπολογισμού της ηλεκτρικής αγωγιμότητας:

1 m S/cm 1 mg/l CaCO3.

Σημειώνουμε ότι στην Ελλάδα έχει επικρατήσει η Γαλλική μονάδα σκληρότητας που τον ονομάζουμε Γαλλικό βαθμό. Πιο σπάνια χρησιμοποιείτε και ο Γερμανικός βαθμός.
 
Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε την σκληρότητα του νερού δηλαδή ποιά νερά είναι μαλακά και ποιά σκληρά.
 
                              Πίνακας Σκληρότητας Νερού

Σκληρότητα μέρη ανά εκατομύριο (ppm) Γερμανικοί βαθμοί Γαλικοί βαθμοί
Πολύ μαλακό 0 εως  70 0 -  4 dH 0 -  7 fH
μαλακό 70 εως  140 4 -  8 dH 7 -  14 fH
Ημίσκληρο 140 εως  210 8 - 12 dH 14 - 22 fH
Σκληρό 210 εως  320 12 - 18 dH 22 -  32 fH
Πάρα πολύ σκληρό 320 εως  530 18 - 30 dH 32 -  53 fH

 Νερό που περιέχει ασβεστίτη (CaCO3) σε αναλογία 145 μέρη στο εκατομύριο και ρέει με 5000 λίτρα ημερησίως (συνήθες σε ξενοδοχείο)  μπορεί να παράγει 4 έως 8 κιλά πουρί τον χρόνο στούς 60 Βαθμούς Κελσίου. Στους 80 βαθμούς παράγει 29 έως 9Ο !!! κιλά. Συσσώρευση αλάτων πάχους 2 χιλιοστών αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας κατά 27%.
Επίσης έχει υπολογιστεί ότι ρεύμα εντάσεως 1 αμπέρ μπορεί σε διάστημα ενός έτους να διαβρώσει περίπου 10 κιλά σίδηρο. Η πρακτική κατανάλωση ανοδίου ανέρχεται σε 6.8 κιλά μαγνήσιο ανά αμπέρ ανά έτος.      Η παρεμβολή χάλκινων εξαρτημάτων και σωλήνων στα δίκτυα αυξάνει κατά πολύ  την συνήθη διαβρωτική δράση του νερού με συνέπεια να τρυπούν ταχύτερα τόσο οι σιδηροσωλήνες όσο και οι λέβητες, τα σώματα της κεντρικής  θέρμανσης καθώς και τα μπόιλερ των ηλιακών.
     Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες OLYMPIC SUN προστατεύονται από την ηλεκτρόλυση  με ράβδο μαγνησίου Φ22x35 cm η οποία είναι πλήρως επισκέψιμη και αλλάζει πολύ εύκολα.
     Το κράμα μαγνησίου που χρησιμοποιείται είναι το  GA321 και είναι σύμφωνο με του Γαλικούς κανονισμούς NF A65-V72 & AIR 9052. Καλύπτει δε τις ανάγκες του Ηλιακού θερμοσίφωνα γιά δύο έτη σε περιοχές με μαλακό νερό (πόλη των ΧανΙων) και ένα έτος σε περιοχές με σκληρά νερά (Ρέθυμνο, Ηράκλειο).

   Προσοχή: H ηλεκτρόλυση μπορεί να λάβει μέρος ακόμα και μεταξύ όμοιων μετάλων. Για παράδειγμα όταν σε μία παλιά εγκατάσταση αλλαχθεί μέρος της τότε το  καινούργιο μέταλο τείνει να διαβρωθεί. Αυτό φαίνετε άλλωστε και από τον παρακάτω πίνακα ( Ηλεκτροχημικού Δυναμικού Μετάλων ) όπου φαίνετε η σειρά με την οποία διαβρώνονται τα μέταλα μεταξύ τους.
  
                   

METΑΛΟVOLTS*
Καθαρό Μαγνήσιο -1.75
Κράμα Μαγνησίου (6% Al, 3% Zn, 0.15% Mn) -1.60
Ψευδάργυρος -1.10
Κράμα Αλουμινίου (5% Zn) -1.05
Καθαρό  Αλουμίνιο -0.80
Σίδηρος (καινούργιος) -0. 5 to -0. 8
Σίδηρος (σκουριασμένος) -0.4 to -0.55
Χυτοσίδηρος -0.50
Μόλυβδος  -0.50
Σίδηρος σε τσιμέντο -0.20
Χαλκός - Ορείχακος -0.20

    Σε αυτόν τον πίνακα τα μέταλα που βρίσκονται χαμηλά έχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην ηλεκτρόλυση.

 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

    Η πίεση στο δίκτυο του νερού σε καμμία περίπτωση δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 6 ατμόσφαιρες. Γι αυτό τον λόγο συνίστατε η τοποθέτηση μειωτή πίεσης όπως προβλέπεται και από την ΤΟΤΕΕ 2411/86 § 11.1.3 & 8,3,2.

ΕΠΙΣΗΣ ΣΥΝΙΣΤΑΤΕ Η ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΠΛΗΓΜΑΤΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΜΕΝΗ ΠΛΗΡΩΣ Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ ΠΛΗΓΜΑΤΑ.
 
Ο ΧΑΛΚΟΣ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

 

Ο χαλκός, άγνωστος σχεδόν μέχρι την δεκαετία του '80, ήδη καλύπτει το μεγαλύτερο ποσοστό στις σωληνώσεις, τουλάχιστον στις μικρές διαμέτρους (έως 50 mm ). Πού οφείλεται αυτό; Προφανώς στις τεχνολογικές εξελίξεις που προηγήθηκαν.

Σαν υλικό ο χαλκός είναι ένα ακριβό μέταλλο. Η μεταλλουργία του μπορεί εύκολα να μας δώσει ένα προϊόν καθαρότητας 99% σε χαλκό. 'Ένα υλικό ιδανικό για καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κατασκευή ηλεκτροκινητήρων κ.λπ. Η παραγωγή όμως έγινε μεγαλύτερη της ζήτησης και έτσι χρειαζόταν n εξεύρεση νέων πελατών. Ως νέα εφαρμογή Βρέθηκε n κατασκευή χαλκοσωλήνων. Πού Βοήθησε όμως n τεχνολογία και n εφαρμογή αυτή άρχισε τόσο αργά;
Πρώτον παράχθησαν σωλήνες, απόλυτα σχεδόν κυλινδρικοί με ελάχιστες ανοχές τόσο στην κυκλικότητα της διατομής (διαφορά μεγίστης και ελαχίστης διαμέτρου στην ίδια τη διατομή) όσο και στη διάμετρό της. Ίδιες ελάχιστες ανοχές πέτυχε n τεχνολογία και στην κατασκευή εξαρτημάτων (γωνιών, ταυ, μουφών). Τώρα πλέον ήταν εύκολο να αναπτυχθεί n τεχνολογία της τριχοειδής συγκόλλησης είτε με μαλακές είτε με σκληρές κολλήσεις.
Δεύτερον, παρήχθησαν σωλήνες μικρού πάχους ( 1 mm για εξωτερική διάμετρο έως 22 mm αντί για 2,65 mm του χαλυβδοσωλήνα) μειώνοντας έτσι τη διαφορά κόστους υλικού ανά m σωλήνας. Το μικρό αυτό όμως πάχος δεν είναι εις βάρος της ποιότητας γιατί ο χαλκοσωλήνας παρουσιάζει μεγάλη αντοχή στην οξείδωση. Αυτή την αντοχή του χαλκού στην οξείδωση προβάλλουν οι εταιρείες κατασκευής χαλκοσωλήνων και προσπαθούν να μας πείσουν ότι ο χαλκός είναι ένα αιώνιο υλικό.
Όλα τα μέταλλα οξειδώνονται. Το σίδερο όταν σκουριάζει δημιουργεί ένα οξείδιο που έχει πολλαπλάσιο όγκο από τον αρχικό σίδερο. Λόγω της αύξησης του όγκου n σκουριά ξεφλουδίζει και n οξείδωση προχωρά σε βάθος.
Ο χαλκός οξειδώνεται επιφανειακά αλλά το οξείδιό του μένει προσκολλημένο πάνω στο μέταλλο. Ταυτόχρονα είναι ένα οξείδιο που δεν διαλύεται σε ουδέτερο νερό. Διαλύεται όμως σε όξινο περιβάλλον και μάλιστα με ορισμένα οξέα δημιουργεί δηλητηριώδεις ενώσεις. Χάλκινα σκεύη που χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα και έρχονται σε επαφή με λίπη και άλλα οργανικά οξέα και μάλιστα σε υψηλές θερμοκρασίες επικασσιτερώνονται (γανώνονται). Τι γίνεται τώρα στο πόσιμο νερό; 'Ένα καλό πόσιμο νερό δεν προσβάλλει τα οξείδια του χαλκού. Είναι όμως όλα τα πόσιμα νερά καλά;


Χαλκός και Ηλεκτρόλυση

Όλοι μας ξέρουμε τις μπαταρίες, τις ηλεκτρικές. Δύο διαφορετικά μέταλλα, n ένα μέταλλο και ένα άλας αυτού του μετάλλου βυθίζονται σε έναν «ηλεκτρολύτη» ένα διάλυμα δηλαδή σε νερό κάποιας χημικής ένωσης (συνήθως οξέως) που με τη διάλυσή του διασπάται σε ιόντα.
Το νερό ύδρευσης, το μη αποσταγμένο, είναι ήδη ένας ελαφρός ηλεκτρολύτης. Εάν στη διαδρομή μιας σωλήνωσης έχουμε δύο διαφορετικά μέταλλα τότε δημιουργούμε ένα είδος μπαταρίας που φθείρει τον ένα πόλο.
'Έτσι δεν επιτρέπεται σε μια γαλβανισμένη σωλήνωση να παρεμβάλλεται ένα μαύρο κομμάτι γιατί n επιψευδαργύρωση φθείρεται πολύ γρήγορα. Ίδια φαινόμενα παρουσιάζονται όταν έχουμε μεικτές γραμμές χαλκού - σιδήρου κ.λπ. Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται μόνο σε δύο διαφορετικά υλικά αλλά και μέσα στο ίδιο το κράμα ενός εξαρτήματος. Ο ορείχαλκος π.χ.
είναι ένα κράμα χαλκού - ψευδαργύρου. Σε ορισμένη αναλογία έχει παρουσιασθεί το φαινόμενο της ψωρίασης n αποψευδαργύρωσης.

Τι είναι αυτό; Με ηλεκτρολυτική εξήγηση ο ψευδάργυρος των κρυστάλλων του ορείχαλκου διαλύεται στο νερό, παραμένει ο χαλκός ο οποίος όμως επειδή λείπουν τα άτομα του ψευδάργυρου αποκτά πόρους, γίνεται ένα είδος σουρωτήρι και το νερό περνάει από μέσα του.
Τώρα, όσο πιο όξινα n αλκαλικά είναι τα νερά, τόσο το φαινόμενο αυτό επιτείνεται. Αντίθετα σε κλειστά κυκλώματα όπως αυτό της κεντρικής θέρμανσης που δεν προστίθεται νέο νερό, το σύστημα κάπου ισορροπεί και το φαινόμενο μειώνεται.
Ακόμα και το βρόχινο νερό, σε φυσιολογικές συνθήκες, σε ατμόσφαιρα χωρίς ρύπους, είναι ελαφρά όξινο, αφού διαλύει κατά την πτώση του CO2, που υπάρχει και στην καθαρότερη ατμόσφαιρα και γίνεται πολύ αραιό διάλυμα ανθρακικού οξέως. Αυτό δεν πειράζει τον άνθρωπο που θα πέθαινε με τις κόκκινες πορτοκαλάδες n την Cola που καταναλώνει και που περιέχουν ανθρακικό οξύ.
Ας δούμε τώρα τι άλλο επηρεάζει μια ηλεκτρολυτική διάβρωση. Πρώτον n θερμοκρασία επιταχύνει διάφορες χημικές αντιδράσεις. .Έτσι βλέπουμε ότι στις οικοδομές πρώτα καταστρέφονται οι σωληνώσεις του ζεστού νερού και αργότερα του κρύου.
Δεύτερον κάποιες παράλληλες καθαρά χημικές αντιδράσεις. Το νερό αφού πέσει σαν βροχή διαλύει διάφορες ουσίες που συναντά στο έδαφος.
Το διαλυμένο ήδη στο βρόχινο νερό CO2 διευκολύνει τη διάλυση διαφόρων ουσιών. Το νερό των ποταμών που τροφοδοτούνται απ' ευθείας από τη βροχή n το λιώσιμο των πάγων έχει λιγότερες ! Τέτοιες ουσίες από ότι το νερό των φυσικών πηγών n και των γεωτρήσεων που έχει νερά που διέσχισαν υπόγεια μεγάλα στρώματα υπεδάφους. Το βρόχινο τώρα νερό που πέφτει σε περιοχές με μολυσμένη ατμόσφαιρα δεν διαλύει μόνο CO2 αλλά και οξείδια του θείου και του αζώτου, είναι δηλαδή και ένα αραιό θειικό και νιτρικό οξύ.
Το νερό αυτό εξαρτάται από το πού και πώς τροφοδοτείται το δίκτυο μπορεί να διοχετευτεί στην κατανάλωση.
Ανάλογα τώρα με το τι ουσίες έχει διαλύσει το νερό αυτό μπορεί να μην καταστρέφει μια μεταλλική σωλήνα, μπορεί όμως και να διαλύει το μέταλλο.
Γενικά τα μέταλλα που παρουσιάζουν μεγάλη αντοχή στην οξείδωση, όπως ο ψευδάργυρος, το αλουμίνιο n ο χαλκός, οφείλουν τη μεγάλη αυτή αντοχή τους στο γεγονός ότι σχηματίζουν ένα επιφανειακό στρώμα οξειδίου που προστατεύει το υπόλοιπο υλικό. 'Ήδη το οξείδιο του ψευδαργύρου διαλύεται σε νερό θερμοκρασίας άνω των 65°C και γι' αυτό ποτέ δεν βάζουμε γαλβανισμένους σωλήνες σε δίκτυα ατμού n κεντρικής θέρμανσης κ.λπ. Ορισμένες όμως ουσίες διαλύουν και το προστατευτικό στρώμα του χαλκού. Η ΤΟΤΕΕ λέει (ΤΟΤΕΕ 2411/86 άρθρο 4.7 .2.1.):
«Δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται (οι χαλκοσωλήνες) σε εγκαταστάσεις για χαλκοδιαλύοντα νερά, οπότε n περιεκτικότητα του χαλκού στο νερό, μπορεί να γίνει βλαπτική για την υγεία» . Ποια όμως είναι τα χαλκοδιαλύοντα νερά; Πού υπάρχουν δίκτυα με τέτοια νερά; Δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία έτοιμα. Ματαίως ζητά n ΟΒΥΕ και άλλοι μια χαρτογράφηση των υδάτων. Πόσο ασφαλείς είμαστε χρησιμοποιώντας χαλκό στην ύδρευση;


Το κεντρικό συμβούλιο υγείας λέει ότι για λόγους ασφαλείας αν στο σπίτι μας έχουμε σωληνώσεις χάλκινες και δεν έχουμε ανοίξει μια βρύση για πάνω από 6 ώρες (προσοχή όχι ένα μήνα n 6 μέρες, 6 ώρες μόνον), πρέπει να αφήσουμε να τρέξει αρκετό νερό πριν γεμίσουμε το ποτήρι μας να το πιούμε.


Και καλά, έτσι ίσως προστατεύουμε την υγεία μας, αν όμως το νερό συνεχίσει να διαλύει χαλκό σύντομα δεν θα τρυπήσει και n σωλήνα; Τρίτος παράγοντας που επηρεάζει τις ηλεκτροχημικές διαβρώσεις είναι n διέλευση μέσω των σωλήνων διαφόρων ασθενών ρευμάτων. Παλιά, στις οικοδομές μέχρι και τη δεκαετία του '50, στα μπάνια, τους νεροχύτες κ.λπ. υπήρχαν κολάρα στις σωληνώσεις κρύου - ζεστού νερού και αποχέτευσης. τότε βέβαια οι αποχετεύσεις ήταν μολύβδινες. Τα κολάρα αυτά συνδέονταν
μεταξύ τους με χάλκινους αγωγούς.

Η ΤΟΤΕΕ 2411/86 λέει στην παράγραφο 12.3. «όλα τα μεταλλικά μέρη που συνιστούν την εγκατάσταση υδροδιανομής και αποχέτευσης μέσα σε ένα χώρο υγιεινή πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους ηλεκτρικά αγώγιμα με χαλκό διατομής τουλάχιστον 4 mm2 για εξισορρόπηση πλεκτικού δυναμικού. Συνιστάται n σύνδεση των βρόχων εξισορρόπησης μεταξύ τους και n ανεξάρτητη γείωση τους με χαλκό της αυτής διατομής».
Στις καινούργιες εγκαταστάσεις τέτοιοι βρόγχοι εξισορρόπησης δεν υπάρχουν.
Σκεφτείτε τώρα τι ζημιά κάνει αν κάποιες ηλεκτρικές συσκευές γειώσουμε στην πλησιέστερη σωλήνα ύδρευσης. Αλλά και να μην τις γειώσουμε επίτηδες, μικροδιαρροές από το θερμοσίφωνα, το πλυντήριο κ.λπ. δεν θα διοχετευθούν μέσα στις σωλήνες.

Πώς θα προστατεύσουμε τώρα τις μεταλλικές σωληνώσεις μας αλλά και τις μεταλλικές συσκευές μας (boilers κ.λπ.) από την ηλεκτρόλυση?
Η ΤΟΤΕΕ 2411 στο κεφ. 13 ζητά κατ' αρχήν ει δυνατόν να χρησιμοποιούμε σε όλο το δίκτυο, συσκευές κ.λπ., το ίδιο υλικό. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει (και σχεδόν πάντα δεν είναι) συνιστά τις ακόλουθες λύσεις «που όμως καμία δεν παρέχει πλήρη ασφάλεια για την αποφυγή των διαβρωτικών φαινομένων» όπως τονίζει.
1. Την διακοπή της αγώγιμης σύνδεσης δύο διαφορετικών μεταλλικών
υλικών με την παρεμβολή μονωτικού (ηλεκτρικά) υλικού.
2. Την τοποθέτηση ανοδίου Mg που θα θυσιασθεί προστατεύοντας το
πιο ηλεκτραρνητικό μέταλλο, μέθοδο που προϋποθέτει τον τακτικό έλεγχο
και αντικατάσταση του ανοδίου.
3. Την καθοδική προστασία της εγκατάστασης, μέθοδο που με ειδική συ-
σκευή διοχετεύουμε ασφαλές για τον άνθρωπο συνεχές ρεύμα (χαμηλής τά
σης) στο νερό.

Τέλος ας σημειωθεί ότι υπάρχουν και μεταλλοβόρα μικρόβια. Είναι μικροοργανισμοί που αναπτύσσονται σε υγρά εδάφη ορισμένης
χημικής σύνθεσης και έχουμε αποχωρήματα εξόχως διαβρωτικά. Σε ένα αντλιοστάσιο της Κρήτης τα χυτοσιδερένια πέδιλα αγκύρωσης των αντλιών και οι βίδες αγκύρωσής τους, εξαφανίστηκαν σε λιγότερο από 12 μήνες.

Πρόσθετες πληροφορίες