Ο ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ
http://users.sch.gr/kontaxis
Ενώ το δίδαξα και το έμαθαν, γιατί μετά από λίγες μέρες δε θυμούνται τίποτα;
Στις επισκέψεις μας στα σχολεία αναφέρεται συχνά από τους εκπαιδευτικούς το εξής πρόβλημα: «Εντάξει, παρατηρείται μια γενικευμένη αδιαφορία για τα μαθήματα από πολλούς μαθητές. Ωστόσο, σε ορισμένες βασικές διδακτικές ενότητες επιμένουμε ώστε όλοι σχεδόν οι μαθητές να τις μάθουν και αρκετές φορές το καταφέρνουμε. Ελέγχουμε μάλιστα στο τέλος του μαθήματος αν πράγματι το έμαθαν οι μαθητές. Όταν όμως την επόμενη εβδομάδα επανερχόμαστε στο θέμα, διαπιστώνουμε ότι ελάχιστοι μαθητές έχουν συγκρατήσει αυτά που έμαθαν. Κυριολεκτικά, από το ένα αφτί τους μπαίνει και από το άλλο τους βγαίνει».
Το πρόβλημα είναι υπαρκτό και έχει απασχολήσει πολλούς παιδαγωγούς αλλά και επιστήμονες των Μέσων Επικοινωνίας. Γιατί ο ακροατής, θεατής ή ο μαθητής ενώ έχουν ακούσει κάτι, μετά από λίγο χρονικό διάστημα φαίνεται ότι το αγνοούν.
Η απάντηση που δίνεται είναι η εξής:
Στη σημερινή εποχή του καταιγισμού των πληροφοριών, για λόγους αυτοάμυνας, ο
ανθρώπινος οργανισμός έχει γίνει ιδιαιτέρως επιλεκτικός στο τι συγκρατεί στη
μνήμη του
μακροπρόθεσμα.
Έχει αποδειχθεί ότι σε μια διάλεξη ο ακροατής συγκρατεί μόλις το 5% αυτών
που ακούει και μόλις το 20% αυτών που ακούει και βλέπει συγχρόνως.
Η ικανότητα διατήρησης κάποιας πληροφορίας εξαρτάται βεβαίως σε μεγάλο βαθμό από την ένταση της μορφής διάδοσης του μηνύματος. Άρα όντως διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ο λόγος και η εικόνα που χρησιμοποιείται από τον εκπαιδευτικό (ή τον δημοσιογράφο για τα ΜΜΕ). Ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό. Η τηλεόραση έχει εφεύρει τις εκπομπές διαλόγου, με την επιδίωξη μάλιστα να δημιουργείται ένταση μεταξύ των συνομιλητών ώστε να προσελκύεται η προσοχή των τηλεθεατών.
Τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί;
Η απάντηση είναι προφανώς σύνθετη αλλά μπορούμε να πούμε ότι κυρίως βασίζεται στο εξής: Όσο περισσότερο εμπλέκεται ο μαθητής βιωματικά στη διαδικασία μάθησης, τόσο περισσότερο αποτελεσματική είναι η μάθηση. Αν αυτό ίσχυε πάντοτε, στη σημερινή αποχή είναι απολύτως απαραίτητο. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Εκπαίδευσης της Δανίας Knud Illeris σε ομιλία του στην Αθήνα (1-3-2011), «Ο καθηγητής δεν πρέπει να σπαταλάει περισσότερο από το 50% του χρόνου του σε διάλεξη – παρουσίαση. Ο περισσότερος χρόνος της διδακτικής ώρας θα πρέπει να δαπανάται στην ενεργό συμμετοχή του ίδιου του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα από ατομικές ή ομαδικές δραστηριότητες».
Μερικές απλές πρακτικές συμβουλές:
-
Ξεκινήστε το μάθημα (συνιστάται) με ένα εποπτικό μέσο (διαφάνεια, βίντεο, απλή φωτοτυπία κλπ ) ή ένα πρόβλημα προς επίλυση και καλέστε τους μαθητές να κάνουν κάποια δραστηριότητα πχ να εξηγήσουν τι βλέπουν, να λύσουν ένα πρόβλημα κλπ. Στη συνέχεια οικοδομήστε τη διδασκαλία σας πάνω σε αυτό. Αυτή η προσέγγιση σας δίνει τη δυνατότητα να εφαρμόσετε και διαφοροποιημένη μάθηση μέσα στην τάξη, με την έννοια την προσέγγιση της γνώσης με διαφορετικό τρόπο για επιμέρους ομάδες μαθητών, ανάλογα με το επίπεδο, τις προηγούμενες γνώσεις, τα χαρακτηριστικά ή τα ενδιαφέροντά τους.
-
Αξιοποιήστε αρχές ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας για περιπτώσεις που δεν μπορούν να δοθούν διαφοροποιημένα θέματα (αρχίζοντας από ομάδες των 2 ατόμων). Δείτε σχετικά Ενεργητική μάθηση και Ομαδοσυνεργατικές πρακτικές στα Τεχνολογικά Μαθήματα
-
Εναλλακτικά, αξιοποιήστε τα παραπάνω στην αξιολόγηση του μαθήματος
-
Δώστε εργασίες πριν ή μετά το μάθημα και πάλι με διαφορετικής μορφής θέματα - δραστηριότητες.
-
Αξιοποιήστε το διάλογο μέσα στην τάξη. Όμως, σε αυτήν την περίπτωση συμμετέχουν λίγοι και συνήθως οι ίδιοι μαθητές, για αυτό, για να βελτιώσουμε την αποδοτικότητα του διαλόγου θα πρέπει να απευθυνόμαστε με κατάλληλες ερωτήσεις περιοδικά σε όλους τους μαθητές.
Για μια πρώτη γενική αλλά πρακτική
προσέγγιση του θέματος δείτε το άρθρο
Πως μαθαίνουν οι μαθητές
Συγκεκριμένα για τους Μηχανολόγους αξιοποιήστε τα παραδείγματα που αναφέρονται ανά διδακτική ενότητα στις περισσότερες Oδηγίες μαθημάτων των μηχανολόγων
Για περισσότερες πληροφορίες και υλικό δείτε Παιδαγωγικά Θέματα