ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ
http://users.sch.gr/kontaxis

Τρόποι Επικοινωνίας
με Σχολικό  Σύμβουλο Αθανάσιο Κονταξή

Τα μαθήματα


Εργασία

 

Παιδαγωγικά Θέματα

 

Ευκαιρίες

Νέα από τα σχολεία

Εκδηλώσεις

Εργαστήρια

Τεχνικός Πολιτισμός - Επισκέψεις

Χρήσιμες Συνδέσεις

Στατιστικά της Σελίδας μας

Μαθήματα από τη Φινλανδία – Πως αξιολογούνται οι μαθητές

 

Πολλοί εκπαιδευτικοί, προσπαθώντας να αιτιολογήσουν την αδυναμία μεγάλου ποσοστού μαθητών των ΕΠΑΛ στη μάθηση, ακόμη και σε στοιχειώδη ζητήματα όπως ανάγνωση, γραφή και πράξεις, θεωρούν ότι ευθύνεται η μεγάλη επιείκεια στην αξιολόγηση των μαθητών (θεσμική ή όχι).

Όπως όμως αποδεικνύεται στην πράξη από έρευνες ή και από μεμονωμένες εμπειρίες που βιώνουμε καθημερινά, υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά ζητήματα που επηρεάζουν την πρόοδο των μαθητών. Το θέμα το έχουμε προσεγγίσει σε πολλά άρθρα μας, με κυριότερο το άρθρο: Πως να κάνω μάθημα όταν το επίπεδο μαθητών είναι τόσο χαμηλό;

Το παρόν άρθρο προσεγγίζει το θέμα της αξιολόγησης των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας, το οποίο καταφέρνει να επιτυγχάνει υψηλές επιδόσεις σε όλες τις διεθνείς έρευνες, ενώ στους περισσότερους τομείς εφαρμόζονται ακριβώς αντίθετες εκπαιδευτικές πολιτικές από αυτές που επιδεικνύουν τα αυστηρά κανονιστικά πλαίσια του ΟΟΣΑ και έχουν βρει την ακραία εφαρμογή τους στο αγγλοσαξωνικό σύστημα.

Οι αναλύσεις μας θα βασιστούν κυρίως στο σχετικά πρόσφατο (2013) βιβλίο «Φινλανδικά Μαθήματα – Τι μπορεί να μάθει ο κόσμος από την εκπαιδευτική αλλαγή στη Φινλανδία», του Pasi Sahlberg, εκδόσεις Επίκεντρο.  Σε όσα σημεία η γραμματοσειρά είναι πλάγια, αναφερόμαστε σε αποσπάσματα από το παραπάνω βιβλίο.

Επίσης βασίζονται και στο άρθρο: OECD/CERI Finland: Emphasizing Development Instead of Competition and Comparison.   http://www.oecd.org/edu/ceri/34260381.pdf και στο άρθρο: Το φινλανδικό θαύμα στην εκπαίδευση http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26510&subid=2&pubid=9625103

Γενικά, οι αρχές του εκπαιδευτικού συστήματος της Φινλανδίας είναι οι εξής:

  • Η «βελτίωση» αποτελεί βασική αρχή όχι μόνο για τα σχολεία αλλά και για μαθητές και εκπαιδευτικούς και με κοινή διαπίστωση ότι είναι καλύτερο να αναπτύσσεις παρά να συγκρίνεις

  • Η βελτίωση δεν επικεντρώνεται στα μαθησιακά αποτελέσματα αλλά και στη διαδικασία που οδηγεί στη μάθηση, στις δεξιότητες προσέγγισης της γνώσης και στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών. Η περιγραφική αξιολόγηση αλλά και η αυτοαξιολόγηση των μαθητών μπορούν να προσφέρουν σημαντικά αποτελέσματα σε αυτήν την κατεύθυνση

  • Η αυτοαξιολόγηση των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των σχολείων αποτελούν ένα σημαντικό μέσο, ενώ η αξιολόγηση είναι κυρίως περιγραφική

  • Τα σχολεία αναπτύσσουν τις δικές τους προσεγγίσεις αυτοαξιολόγησης, ώστε να είναι εύκολο να συνταχθούν από τους μαθητές, εύκολο να τις διαχειριστούν οι εκπαιδευτικοί και επίσης εύκολο να γίνουν κατανοητές από τους γονείς και την τοπική κοινωνία.

  • Η λογική της βελτίωσης δεν υποστηρίζει μόνο τη σωστή αξιολόγηση των μαθητών αλλά επίσης και τους τρόπους που διδάσκεται το μάθημα ή επιλέγεται το υλικό υποστήριξης για την προσέγγιση των διαφόρων διδακτικών αντικειμένων (εναλλακτικοί τρόποι προσέγγισης και αξιολόγησης της γνώσης)

 

«Στο Φινλανδικό σχολείο δεν χρησιμοποιούνται τυποποιημένες αξιολογήσεις που βασίζονται στην απογραφή για να προσδιορίσουν την πρόοδο ή την επιτυχία. Υπάρχουν τέσσερις βασικοί λόγοι για αυτό:

1. Η εκπαιδευτική πολιτική στη Φινλανδία δίνει μεγάλη προτεραιότητα στην εξατομικευμένη μάθηση και τη δημιουργική διδασκαλία ως σημαντικά συστατικά στοιχεία της εκπαίδευσης. Επομένως η πρόοδος των μαθητών στα σχολεία κρίνεται πρωταρχικά από τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά και τις ικανότητές τους, παρά με βάση ενιαία κριτήρια και στατιστικούς δείκτες

2.      Οι παράγοντες ανάπτυξης της εκπαίδευσης, επιμένουν ότι το αναλυτικό πρόγραμμα, η διδασκαλία και η μάθηση αποτελούν πρωταρχικά στοιχεία στην εκπαίδευση που θα πρέπει απαραίτητα να οδηγούν τη σκέψη των εκπαιδευτικών και τη σχολική πρακτική και όχι η εστίαση στην αξιολόγηση και τις εξετάσεις, όπως συμβαίνει με κάποια άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. Η αξιολόγηση των μαθητών στα φινλανδικά σχολεία περιέχεται στις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης και έτσι χρησιμοποιούνται για να βελτιώσει το έργο τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών στο σχολείο.

3.      Ο καθορισμός της προσωπικής και γνωστικής προόδου των μαθητών θεωρείται ευθύνη του σχολείου, όχι εξωτερικών αξιολογήσεων και αξιολογητών. Τα περισσότερα φινλανδικά σχολεία αναγνωρίζουν κάποια μειονεκτήματα, όπως τη συγκρισιμότητα ή τη συνεκτικότητα, όταν αποκλειστικά οι εκπαιδευτικοί αξιολογούν και βαθμολογούν τους μαθητές. Ταυτόχρονα, υπάρχει ευρεία αναγνώριση ότι τα προβλήματα που συχνά σχετίζονται με τις εξωτερικές τυποποιημένες εξετάσεις μπορεί να είναι ακόμη πιο σοβαρά. Αυτά τα προβλήματα, σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς, περιλαμβάνουν ένα περιοριστικό αναλυτικό πρόγραμμα της διδασκαλίας με στόχο την εξέταση και τον επιζήμιο ανταγωνισμό μεταξύ των σχολείων και των εκπαιδευτικών. Η αξιολόγηση στη σχολική αίθουσα και με βάση το σχολείο, αποτελούν, επομένως, σημαντικά και πολύτιμα συστατικά στοιχεία των αναλυτικών προγραμμάτων των παιδαγωγικών σχολών και των προγραμμάτων επαγγελματικής αναβάθμισης.

4.      Η φινλανδική εθνική στρατηγική για την αξιολόγηση των μαθητών βασίζεται στην αρχή της διαφοροποίησης όπου οι επιδόσεις με βάση  τις εξετάσεις αποτελούν απλώς ένα μέρος του συνόλου.

 

Συνεργατικότητα και όχι ανταγωνισμός μεταξύ των εκπαιδευτικών

Όπως έχουμε επισημάνει προ πολλού, οι ατομικές προσπάθειες των εκπαιδευτικών είναι ευπρόσδεκτες αλλά δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν το πολυπαραγοντικό πρόβλημα της εκπαίδευσης. Για αυτόν το λόγο προτείναμε διάφορες συλλογικές παρεμβάσεις με κυριότερη την ενεργοποίηση του Συμβούλιου Τμήματος. Δείτε σχετικά το άρθρο: Πως να κάνω μάθημα όταν το επίπεδο μαθητών είναι τόσο χαμηλό;

Στην Φινλανδία αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα  της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών, ως ακρογωνιαίου λίθου για την αποτελεσματικότητα του σχολείου.  

Πρόσφατα, κάποια σχολεία έχουν αναζητήσει εναλλακτικούς τρόπους για να δημιουργήσουν περισσότερο χρόνο για συνεργασία των εκπαιδευτικών, για παράδειγμα, συγχωνεύοντας τις ώρες διδασκαλίας ή τις τάξεις σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους ή μεγαλύτερες ομάδες μαθητών και, με αυτόν τον τρόπο, παρέχοντας περισσότερο χρόνο κατά τη διάρκεια της σχολικής μέρας για να τον διαθέσουν οι εκπαιδευτικοί, όπως κρίνουν καλύτερα

.. οι εκπαιδευτικοί της Φινλανδίας φαίνεται ότι περνούν λιγότερη ώρα καθημερινά διδάσκοντας (από ότι οι εκπαιδευτικοί των υπόλοιπων χωρών του ΟΟΣΑ). … Ένα σημαντικό – και ακόμη εθελοντικό – μέρος της εργασίας των Φινλανδών εκπαιδευτικών αφιερώνεται στη βελτίωση του σχολείου και σε εργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα.

 

Επισημαίνουμε ότι τα σχολεία είναι υπεύθυνα για το σχεδιασμό και τη συνεχή ανάπτυξη των Αναλυτικών Προγραμμάτων. Επίσης οι εκπαιδευτικοί είναι οι κύριοι αξιολογητές της προόδου των μαθητών και των επιδόσεων του σχολείου τους. Για το σκοπό αυτό πρέπει να σχεδιάσουν πλευρές του ΑΠΣ, να πειραματιστούν και να αξιολογήσουν τις διδακτικές μεθόδους που χρησιμοποιούν,  να υποστηρίζουν συνολικά και να συμβουλεύουν τους μαθητές τους, να συνεργάζονται με τους γονείς κλπ. Καθώς αυτές οι δραστηριότητες είναι αποκεντρωμένες, ο μόνος τρόπος για να διαφυλαχθεί η αξιοπιστία τους είναι οι συλλογικές μορφές μελέτης, αποφάσεων και δράσης.  

Με βάση αυτή τη λογική, «Δεν υπάρχουν επίσημοι τρόποι αξιολόγησης των εκπαιδευτικών στη Φινλανδία. Από τη στιγμή που δεν υπάρχουν εθνικά δεδομένα για τις επιδόσεις των μαθητών σε τυποποιημένα τεστ,  δεν είναι δυνατόν να συγκριθούν οι επιδόσεις των σχολείων ή η αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών». (Η μόνη εξαίρεση είναι οι εισαγωγικές εξετάσεις όπου διάφορα μέσα χρησιμοποιούν τα αποτελέσματά τους για να κατατάξουν τα λύκεια της Φινλανδίας, Όμως έχει καθιερωθεί ένα τέτοιο κλίμα όπου  «αυτές οι ειδήσεις, σπάνια ενδιαφέρουν σημαντικά τους γονείς ή τα σχολεία»  

«Το ερώτημα της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών … δεν έχουν ουσιαστική σημασία στη Φινλανδία… οι εκπαιδευτικοί έχουν χρόνο να συνεργαστούν κατά τη διάρκεια της ημέρας και να διαμορφώσουν άποψη για το πώς διδάσκουν οι συνάδελφοί τους. Αυτή είναι μια σημαντική προϋπόθεση για να σκεφτεί ο εκπαιδευτικός για τη δική του διδασκαλία και να οικοδομηθεί επίσης η κοινή λογοδοσία μεταξύ των εκπαιδευτικών… Καταργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το σύστημα σχολικής επιθεώρησης, το οποίο στο παρελθόν προσέφερε έναν εξωτερικό μηχανισμό για ανατροφοδότηση και αξιολόγηση του τρόπου που διδάσκουν οι εκπαιδευτικοί και λειτουργούν τα σχολεία…

Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει οικοδομηθεί η  συνεργατικότητα και όχι ο ανταγωνισμός μεταξύ των εκπαιδευτικών, γεγονός που, ως γνωστόν,  πολλαπλασιάζει την αποτελεσματικότητα στην εκπαίδευση.  «Στις πραγματικές επαγγελματικές μαθησιακές κοινότητες οι εκπαιδευτικοί εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο, επικοινωνούν συχνά σχετικά με τη διδασκαλία και τη μάθηση και βασίζονται στην καθοδήγηση και την ηγεσία του διευθυντή».

Οι σύγχρονες τάσεις αποτίμησης της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών, όπως τα μοντέλα προστιθέμενης αξίας (value added modelling VAM) που εισάγουν στάθμιση αποτελεσμάτων με βάση τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των μαθητών και τη βελτίωσή τους με προηγούμενες επιδόσεις, «αποτελούν πιο δίκαιες συγκρίσεις για τους εκπαιδευτικούς από ότι οι κρίσεις με βάση τις βαθμολογίες των μαθητών σε τεστ»... Ωστόσο,… μια πιο προσεκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων των VAM έχει οδηγήσει τους ερευνητές στο να αμφισβητούν αν αυτή η μεθοδολογία μπορεί να διακρίνει τους καλούς από τους κακούς εκπαιδευτικούς, όπως ισχυρίζονται οι σχεδιαστές τους. … Ακόμη και οι ειδικοί του μάνατζμεντ από τον κόσμο των επιχειρήσεων συνιστούν προσοχή στη χρήση τέτοιων μετρήσεων για τη λήψη αποφάσεων σε σχέση με αμοιβές ή τα επιμίσθια, όπως χρησιμοποιήθηκαν για την αποζημίωση των εκπαιδευτικών με βάση τις επιδόσεις τους (χρησιμοποιώντας τις βαθμολογίες των μαθητών τους στα τεστ ως τη βασική πηγή στοιχείων). Όπως λένε στο ινστιτούτο εκπαιδευτικής πολιτικής της Φινλανδίας: οι κυβερνήσεις (σε ΗΠΑ και Μ. Βρετανία) επιχείρησαν να κατατάξουν καρδιοχειρουργούς με βάση τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών τους, για να ανακαλύψουν ότι με αυτόν τον τρόπο, δημιούργησαν κίνητρα ώστε οι χειρουργοί να αρνούνται να αναλάβουν τους πιο βαριά ασθενείς»…

«Οι αρχές και οι γονείς κατανοούν ότι η διδασκαλία, η μέριμνα και η εκπαίδευση των ανθρώπων είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία για να καταγραφεί μέσα από ποσοτικές μετρήσεις. Στα Φινλανδικά σχολεία η αρχή λειτουργίας είναι ότι η ποιότητα της διδασκαλίας και του σχολείου καθορίζονται μέσα από την αμοιβαία αλληλεπίδραση μεταξύ του σχολείου και των μαθητών καθώς και των γονέων».

Προφανώς, οι παραπάνω αρχές στηρίζονται στο υψηλό επίπεδο μόρφωσης των εκπαιδευτικών (το σύνολό τους διαθέτουν πλέον μεταπτυχιακό δίπλωμα),  στον επιστημονικό τους τομέα, στην παιδαγωγική (που βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τις σχολές των ειδικοτήτων)  και στην έρευνα (ώστε οι εκπαιδευτικοί να είναι ικανοί να ερευνούν επιστημονικά και όχι εμπειρικά τα εκπαιδευτικά θέματα).  Αυτό επιτυγχάνεται όχι μόνο με την αρχική εκπαίδευση αλλά και με «την μετατόπιση της εστίασης της επαγγελματικής αναβάθμισης των εκπαιδευτικών από την αποσπασματική επιμόρφωση προς τη συστηματική σχολική βελτίωση που δημιουργεί καλύτερα ηθικά και θεωρητικά θεμέλια για αποτελεσματική διδασκαλία»

 


ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (project)   ΓΕΛ και ΕΠΑΛ και Ειδική Θεματική Δραστηριότητα  

Οδηγίες, συμβουλές,
ιδέες εργασιών  υλικό. Εμπειρία  από το μάθημα Τεχνολογίας


Τεχνολογία  και Βιωματικές Δράσεις  ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Οδηγίες, συμβουλές, ιδέες εργασιών, υλικό παλιών ημερίδων, πηγές πληροφόρησης

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ στο NEWSLETTER
(δώστε το
email
σας)

Κάθε μήνα θα σας στέλνουμε τα τελευταία νέα για τους Μηχανολόγους

Διαβάστε ένα ενδεικτικό newsletter


 


 Η ΓΝΩΜΗ ΣΑΣ!

Ο Σχολικός Σύμβουλος   ζητάει τη γνώμη σας!!!

Στείλτε την άποψή σας, το θέμα σας, στο