Lectio Duodevicesima

I. ΜΑΘΗΜΑ XVIII (18o) Κείμενο – Ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Κοντά στον Τίβερη, στο χώρο όπου αργότερα ιδρύθηκε η Ρώμη, ο θηριώδης Κάκος έκλεψε από τον Ηρακλή τα βόδια του Γηρυόνη. Ο Ηρακλής τον σκότωσε και πήρε πίσω τα βόδια του. Ο μύθος αναφέρει πως στη συνέχεια ο Εύανδρος —που κυβερνούσε εκείνον τον τόπο— αναγνώρισε τον Ηρακλή ως γιο του Δία και του έστησε ένα μεγαλόπρεπο βωμό, την Ara Maxima, όπου οι μεταγενέστεροι τον τιμούσαν. Ο μύθος αυτός ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους ποιητές και πεζογράφους των χρόνων του Αυγούστου.

Hercules boves Geryŏnis ex Hispaniā in eum locum adduxisse* dicitur, ubi postea Rōmulus urbem Rōmam condidit. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse* fertur et ipse de viā fessus ibi dormivisse*. Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitātus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximan speluncam; sed postquam boum vestigia foras versa vidit, confūsus gregem ex loco infesto amovēre coepit. Sed bovum mugitus ex speluncā auditus Herculem convertit. Tum Cacus, vi prohibēre eum conātus, Herculis clavā interficitur.

II. Μετάφραση

Λέγεται ότι ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία σ’ αυτόν τον τόπο, όπου αργότερα ο Ρωμύλος έχτισε τη Ρώμη. Λέγεται ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια κοντά στον ποταμό Τίβερη κι ότι ο ίδιος κοιμήθηκε εκεί κουρασμένος από το δρόμο. Τότε ο βοσκός Κάκος, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, τράβηξε από τις ουρές στη σπηλιά μερικά βόδια γυρισμένα ανάποδα. Μόλις ο Ηρακλής, αφού ξύπνησε, είδε το κοπάδι και κατάλαβε πως έλειπε ένα μέρος, κατευθύνεται προς την πιο κοντινή σπηλιά· όταν όμως είδε πως τα ίχνη των βοδιών ήταν στραμμένα προς τα έξω, βρέθηκε σε αμηχανία και άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι από τον εχθρικό τόπο. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά γύρισε τον Ηρακλή προς τα πίσω. Τότε ο Κάκος, προσπαθώντας να τον εμποδίσει με τη βία, σκοτώνεται από το ρόπαλο του Ηρακλή.

III. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

i. Να αλλάξει η σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική με εξάρτηση από παθητικά ρήματα, όπως: dicor, existimor, nuntior.
π.χ. Hercules boves in eum locum adduxit = Hercules boves in eum adduxisse dicitur.

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	pulcher	bos	pulchri	boves
Γενική	pulchri	bovis	pulchrorum	bovum -boum
Δοτική	pulchro	bovi	pulchris	bobus -bubus
Αιτιατική	pulchrum	bovem	pulchros	boves
Κλητική	pulcher	bos	pulchri	boves
Αφαιρετική	pulchro	bove	pulchris	bobus -bubus

	Ενικός		Πληθυντικός
Ονομαστική	magna	vis	magnae	vires
Γενική			magnarum	virium
Δοτική			magnis	viribus
Αιτιατική	magnam	vim	magnas	vires-viris
Κλητική			magnae	vires
Αφαιρετική	magna	vi	magnis	viribus
Η συνεκφορά δε σχηματίζει τη γενική, δοτική, κλητική ενικού.

iii. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας quidam μετά το αντίστοιχο ουσιαστικό:

iv. Να αναγνωριστούν στα Λατινικά οι παρακάτω λέξεις: caudis, abesse, amovēre, bovum, vi, conātus, clavā.

caudis,	αφαιρετική οργανική.
abesse,	ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος sensit.
amovēre	τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος coepit.
bovum	γενική υποκειμενική στο mugitus.
vi	αφαιρετική του τρόπου.
conātus	χρονική ή αιτιολογική μετοχή (με ενεργητική σημασία αφού το ρήμα είναι αποθετικό).
clavā	αφαιρετική οργανική.

v. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις.

Λέγεται ότι ο Κάκος προσπάθησε να τον εμποδίσει με τη βία.

Αναγγέλλεται ότι οι αρχηγοί παρέδωσαν τα όπλα.