Lectio 25
οίκαδε Πάνω Lectio 26

ΜΑΘΗΜΑ  XXV (25o)

I.                   ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habēmus hostem! Itaque cavēte periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consultūrum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementōte rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!” Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est.


II.               Μετάφραση

Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στο βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα και δείχνοντας το στους Συγκλητικούς «Σας ρωτάω» είπε «πότε νομίζετε ότι κόπηκε αυτό το σύκο από το δέντρο». Όταν όλοι είπαν ότι ήταν φρέσκο, «κι όμως» είπε «να ξέρετε ότι κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν από τρεις μέρες. Τόσο κοντά στα τείχη έχουμε τον εχθρό! Επομένως να φυλάγεστε από τον κίνδυνο, να προστατεύετε την πατρίδα. Μη στηρίζεστε στις δυνάμεις της πόλης. Να αποβάλετε την υπερβολική αυτοπεποίθηση σας. Μη πιστέψετε πως θα φροντίσει κανείς για την πατρίδα, αν δεν τη φροντίσετε εσείς οι ίδιοι Να θυμάστε ότι η πολιτεία βρέθηκε κάποτε στον έσχατο κίνδυνο!» Και αμέσως άρχισε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος, κατά τον οποίο καταστράφηκε η Καρχηδόνα.

III.           Συντακτικές παρατηρήσεις

  • quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore: σύγχρονο στο παρόν

  • Cum omnes recentem esse dixissent: προτερόχρονο στο παρελθόν

  •   quae nimia vobis est : αναφορική προσδιοριστική

  •  nisi vos ipsi patriae consulueritis: υποθετική με απόδοση το Neminem credideritis patriae consultūrum esse

  • quo Carthago deleta est: αναφορική προσδιοριστική στο bellum

IV.           ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

I.          Προστακτικές του κειμένου

  • scitōte β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεργητικού μέλλοντα του scio4  

  • cavēte:  β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα του caveo2

  •  tutamini :  β΄ πληθυντικό προστακτικής παθητικού ενεστώτα του αποθετικού tutor1

  • nolite:  β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα του nolo

  • deponite: β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα του depono3

  • mementōte: β΄ πληθυντικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα του ελλειπτικού memini

II.        Να συμπληρωθούν οι σωστοί τύποι της προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα
dic
intrareconfiditeconsulite - imitamini.

III.      Γραμματική αναγνώριση.

  • ostendens: ονομαστική ενικού μετοχής ενεργητικού ενεστώτα  του ῥ. ostendo3
  • decerptam esse: απαρέμφατο παθητικού παρακειμένου του ῥ. decerpo3
  • consultūrum esse : απαρέμφατο ενεργητικού μέλλοντα του ῥ. consulo3
  • consulueritis:β΄ πληθυντικό υποτακτικής ενεργητικού παρακειμένου του ῥ. consulo3

IV.           Να δικαιολογηθεί ο χρόνος της πρότασης του κειμένου

  • quando…  putetis: σύγχρονο στο παρόν, υποτακτική ενεστώτα

V.             Να αναγνωριστούν συντακτικά οι τύποι

  • decerptam esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο putetis
  • consultūrum esse: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο credideritis
  • fuisse: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο mementote

VI.           Μετάφραση

  • noli confidere verbis eius!
  • Decerpite ficum ex arbore!

V.              ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Α'ΣΥΖΥΓΙΑ

  •  puto

  •  iterrogo

Β' ΣΥΖΥΓΙΑ

  •  caveo-cavi-cautum-cavēre.

Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

  •  affero, attuli, allatum, affere3

  •  ostendo, ostendi, ostensum, ostendĕre3

  •  decerpo, decerpsi, decerptum, decerpĕre3

  •  dico, dixi, dictum, dicĕre3

  •  confido, confisus sum et confisum, confidĕre3

  •  depono, deposui, depositum, deponĕre3

  •  credo, credidi, creditum, credĕre3

  •  consulo, consului, consultum, consulĕre3

  •  sumo, sumpsi, sumptum, sumĕre3

et

  •  nolo, nolui, - , nolle

  •  memini, meminisse (ελλειπτικό)

 XVI. CATÓN EL CENSOR

49. Catón el Censor, defensor de las viejas tradiciones romanas:

          1. Marcus Parcius Cato, quanquam in Scipionis exercitu fuerat, tamen eum non amabat. 2. Existimabat enim Scipionem, litteris et artibus et luxuriae nimis studentem, maiorum mores contemnere. 3. Mulierum quoque luxuriam Cato vituperabat. 4. Secundo bello punico, Oppius, tribunus plebis, de mulierum luxuria legem tulerat. 5. Ea lex vetabat mulieres Romanas plus quam semunciam auri habere, aut iuncto vehiculo per Urbem ire. 6. Post autem bellum, iratae matres­familias ad forum convenerunt: a senatu legis abrogationem postulabant. 7. Cato acriter restitit, sed frustra. 8. Senatus enim legem tandem sustulit. 9. Mulierum Romanarum laetitia magna fuit.

50. «Delenda est Carthago»:

          1. Cato iam senex volebat Romanos Carthaginem delere. 2. Dice­bat enim: “Dum Carthago potens est, Roma salva esse non potest.” 3. Itaque, quoties de aliqua re sententiam in senatu dixerat, semper addebat: “Delenda est Carthago.” 4. Tandem in senatum ficum praecocem intulit. 5. Postquam omnes senatores eius pulchritudinem laudaverunt, Cato ab eis quaesivit: “Quando eam ficum ex arbore lectam esse putatis?” 6. Omnes responderunt ficum recentem esse. 7. “Aliquis, inquit, eam abhinc tres dies Carthagine legit; tam propinquus est hostis!” 8. Ea res senatores vehementer movit; Itaque Romani novum bellum Carthaginiensibus intulerunt.

adtulit quodam die in curiam praecocem ex ea provincia ficum ostendensque patribus: Interrogo vos, inquit, quando hanc pomum demptam putetis ex arbore.

75

cum inter omnes recentem esse constaret: Atqui tertium, inquit, ante diem scitote decerptam Carthagine. tam prope a moeris habemus hostem! statimque sumptum est Punicum tertium bellum, quo Carthago deleta est, quamquam Catone anno sequente rapto. quid primum in eo miremur, curam ingeni an occasionem fortuitam, celeritatemque cursus an vehementiam viri?