I.
Ο
ΛΙΚΙΝΙΟΣ ΜΟΥΡΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΗΘΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
| Hic
vero,
iudices,
et fuit
in
Asia
viro
fortissimo,
patri
suo,
magno
adiumento
in
periculis,
solacio
in
laboribus,
gratulationi
in
victoria
fuit.
Et si
habet
Asia
suspicionem
quandam
luxuriae,
Murenam
laudare
debemus,
quod
Asiam
vidit
sed
in
Asia
continenter
vixit.
Quam
ob
rem
accusatores
non Asiae
nomen
Murenae
obiecerunt,
ex qua
laus
familiae,
memoria
generi,
honos
et
gloria
nomini
constituta
est,
sed
aliquod
flagitium
ac dedecus
aut in
Asia
susceptum
aut
ex
Asia
deportatum.
Meruisse
vero
stipendia
in
eo
bello
virtutis
fuit;
patre
imperatore
libentissime
meruisse
pietatis
fuit;
finem
stipendiorum
patris
victoriam
ac
triumphum
fuisse
felicitatis
fuit. |
Ρήμα
Υποκ.
Αντικ.
Κατγ.
Επιρρ.
Προσδ.
Connector
|
II.
Μετάφραση
Αυτός
όμως, δικαστές, και βρέθηκε στην Ασία και
έναν άνδρα γενναιότατο, τον πατέρα του,
βοήθησε πολύ στους κινδύνους, παρηγόρησε
στους μόχθους, συγχάρηκε στη νίκη. Και εάν η
Ασία κρύβει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε
να επαινέσουμε το Μουρήνα, επειδή είδε την
Ασία, αλλά στην Ασία με εγκράτεια έζησε. Για
το λόγο αυτό οι κατήγοροί του δε
χρησιμοποίησαν για μορφή εναντίον του
Μουρήνα το όνομα «Ασία», από την οποία
δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένειά
του, υστεροφημία για τη γενιά του, τιμή και
δόξα για το όνομά του, αλλά (τον κατηγόρησαν)
για κάποιο όνειδος και (κάποια) ντροπή που
φορτώθηκε στην Ασία ή έφερε μαζί του από την
Ασία. Υπήρξε όμως δείγμα ανδρείας το ότι
υπηρέτησε στρατιώτης στον πόλεμο εκείνο.
Υπήρξε δείγμα σεβασμού το ότι υπηρέτησε
προθυμότατα, όταν ο πατέρας του ήταν
στρατηγός. Υπήρξε δείγμα καλής τύχης το ότι
το τέλος της θητείας του συνέπεσε με τη νίκη
και το θρίαμβο του πατέρα του.
III.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
I.
Θυμάστε τις
παρακάτω δοτικές:
i.
Delecti patriae
consultabant (lect. IV) Δοτική
χαριστική στο consultabant
ii.
Eis corpus
infirmum erat (lect. IV) Δοτική προσωπική κτητική στο erat
iii.
Silius gloriae
Vergili studebat (lect. V) Αντικείμενο στο studebat
iv.
Caesar Ιegionibus
hiemāre imperat (lect.
VII) Έμμεσο αντικείμενο
στο imperat
v.
Licēbit
tibi
quoque pugillāres adportāre (lect. VIII)
Δοτική προσωπική κοντά στο απρόσωπο licēbit
(θα μπορέσεις)
vi.
Brutus Tarquinio
imperium adimit (lect. IX)
Έμμεσο αντικείμενο στο
adimit
vii.
Equites Gallis
occurrunt (lect. XVI)
Αντικείμενο στο
occurrunt
viii.
In diaetam recessit, cui nomen
est Hermaeum (lect. XX)
Δοτική προσωπική κτητική
στο
est
ix.
Pareāmus senatui.
(lect. XXII) Αντικείμενο στο pareāmus
x.
consulāmus bonis
(lect. XXII)
δοτική χαριστική στο consulāmus
xi.
Ancilla Nasīcae dixit Ennium domi non esse (lect.
XXIV)
Έμμεσο αντικείμενο στο dixit
xii.
Cato patribus ficum ostendit (lect.
XXV)
Έμμεσο αντικείμενο στο ostendit
xiii.
Tristissimus haec tibi scribo (lect. XXVI) Έμμεσο αντικείμενο στο scribo
xiv.
Nihil ei gratius potest esse (lect. XXVIII)
Δοτική χαριστική στο esse
I.
Να μεταφραστούν στα
λατινικά οι προτάσεις:
 Ο
φίλος μου με βοήθησε
(adiumento sum +
δοτ.)
Amicus mihi adiumento fuit
Τα
βιβλία μας είναι πολύ χρήσιμα
Libri nobis magno usui sunt
IV. Παρατηρήσεις
i.
Η δοτική ως έμμεσο αντικείμενο
ii.
Η δοτική προσωπική
iii.
Η δοτική του σκοπού ή του
αποτελέσματος
V.
Συντακτική Ανάλυση
|
Hic
|
Υποκείμενο στο fuit
|
|
vero
|
αντιθετικός σύνδεσμος
|
|
iudices
|
κλητική προσφώνηση
|
|
fuit
|
ρήμα
|
|
in Asia
|
στάση
|
|
viro
|
δοτική χαριστική
|
|
fortissimo
|
επιθετικός προσδιορισμός
στο viro
|
|
patri
|
επεξήγηση στο viro
|
|
suo
|
επιθετικός προσδιορισμός
στο patri
|
|
magno
|
δοτική επιθετικός
προσδιορισμός στο
adiumento
|
|
adiumento
|
δοτική κατηγορηματική του
σκοπού (Hic fuit)
|
|
in periculis
|
εμπρόθετος της κατάστασης
|
|
solacio
|
δοτική κατηγορηματική του
σκοπού (Hic fuit)
|
|
in laboribus
|
εμπρόθετος της κατάστασης
|
|
gratulationi
|
δοτική κατηγορηματική του
σκοπού (Hic fuit)
|
|
in victoria
|
εμπρόθετος της κατάστασης
|
|
fuit
|
ρήμα
|
|
si
|
εισάγει δευτερεύουσα
υποθετική πρόταση
|
|
habet
|
ρήμα
|
|
Asia
|
Υποκείμενο στο habet
|
|
suspicionem
|
αντικείμενο στο habet
|
|
quandam
|
επιθετικός προσδιορισμός
στο suspicionem
|
|
luxuriae
|
γενική αντικειμενική στο suspicionem
|
|
Murenam
|
αντικείμενο στο laudare
|
|
laudare
|
τελικό απαρέμφατο,
αντικείμενο στο
debemus
|
|
debemus
|
ρήμα
|
|
quod
|
εισάγει δευτερεύουσα
αιτιολογική πρόταση
|
|
Asiam
|
αντικείμενο στο vidit
|
|
vidit
|
ρήμα
|
|
sed
|
αντιθετικός σύνδεσμος
|
|
in Asia
|
στάση
|
|
continenter
|
τρόπος
|
|
vixit
|
ρήμα
|
|
Quam
|
στην αρχή της περιόδου
εισάγει κύρια πρόταση
|
|
ob rem
|
εμπρόθετος προσδιορισμός
του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου
|
|
accusatores
|
Υποκείμενο στο obiecerunt
|
|
Asiae
|
γενική επεξηγηματική στο nomen
|
|
nomen
|
άμεσο αντικείμενο (σε
αιτιατική) στο non
obiecerunt
|
|
Murenae
|
έμμεσο αντικείμενο (σε
δοτική) στο non
obiecerunt
|
|
non obiecerunt
|
ρήμα, obicio,
-ieci, -iectum, obicĕre15,
μέμφομαι κάποιον για…
|
|
qua
|
εισαγωγή αναφορικής
πρότασης (προσδιοριστικής στο Asiae
|
|
ex qua
|
εμπρόθετος προσδιορισμός
της προέλευσης
|
|
laus
|
Υποκείμενο στο constituta est
|
|
familiae
|
δοτική χαριστική
|
|
memoria
|
Υποκείμενο στο constituta est
|
|
generi
|
δοτική χαριστική
|
|
honos
|
Υποκείμενο στο constituta est
|
|
et
|
συμπλεκτικός σύνδεσμος
|
|
gloria
|
Υποκείμενο στο constituta est
|
|
nomini
|
δοτική χαριστική
|
|
constituta est
|
ρήμα, constituo 3, -ui, -utum, constituĕre15,
δημιουργώ
|
|
sed
|
αντιθετικός σύνδεσμος
|
|
aliquod
|
επιθετικός προσδιορισμός
στο flagitium
|
|
flagitium
|
αντικείμενο (flagitium -ii (i)=όνειδος)
|
|
ac
|
συμπλεκτικός σύνδεσμος
|
|
dedecus
|
αντικείμενο (dedecus, -oris=ντροπή)
|
|
aut
|
διαζευκτικός σύνδεσμος
|
|
in Asia
|
στάση
|
|
susceptum
|
επιθετική μετοχή στα αντικείμενα, suscipio,
-cepi, -ceptum, suscipĕre15, παραλαμβάνω,
φορτώνομαι
|
|
ex Asia
|
εμπρόθετος προσδιορισμός
της προέλευσης
|
|
deportatum
|
επιθετική μετοχή στο flagitium και dedecus, deporto1,
φέρνω από κάπου
|
|
Meruisse
|
Υποκείμενο (ειδικό
απαρέμφατο) (υποκ. απαρ. το ενν. Murena)
|
|
vero
|
αντιθετικός σύνδεσμος
|
|
stipendia
|
αντικείμενο στο Meruisse
|
|
in bello
|
εμπρόθετος προσδιορισμός
χρόνου
|
|
eo
|
επιθετικός προσδιορισμός
στο bello
|
|
virtutis
|
γενική κατηγορηματική στο
Meruisse (fuit)
|
|
fuit
|
ρήμα
|
|
patre
|
Υποκείμενο της ιδιόμορφης
απόλυτης αφαιρετικής
|
|
imperatore
|
ιδιόμορφη αφαιρετική
απόλυτη
|
|
libentissime
|
τρόπος
|
|
meruisse
|
Υποκείμενο στο fuit
|
|
pietatis
|
γενική κατηγορηματική στο
Meruisse (fuit)
|
|
fuit
|
ρήμα
|
|
finem
|
Υποκείμενο στο fuisse
|
|
stipendiorum
|
γενική υποκειμενική στο finem
|
|
patris
|
γενική υποκειμενική στο victoriam
|
|
victoriam
|
κατηγορούμενο στο finem
|
|
ac
|
συμπλεκτικός σύνδεσμος
|
|
triumphum
|
κατηγορούμενο στο finem
|
|
fuisse
|
Υποκείμενο (ειδικό
απαρέμφατο) στο fuit
|
|
felicitatis
|
γενική κατηγορηματική στο
fuisse (fuit)
|
|
fuit
|
ρήμα
|
VI.
Συντακτική Ανάλυση Δευτερευουσών
Προτάσεων
α)
Υποθετικός Λόγος
Α΄ ΕΙΔΟΥΣ: το πραγματικό.
Et
si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus
Υπόθεση:
si habet Asia suspicionem quandam luxuriae (si + οριστική
ενεστώτα).
Απόδοση:
Murenam laudare debemus (οριστική ενεστώτα).
β)
quod Asiam vidit, sed … vixit:: είναι δευτερεύουσες
αιτιολογικές προτάσεις, εισάγονται με τον
αιτιολογικό σύνδεσμο quod,
εκφέρονται με οριστική παρακειμένου και
δηλώνουν πραγματική – αντικειμενική
αιτιολογία.
γ)
ex qua … constituta est: είναι δευτερεύουσα
αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στη λέξη
Asiae, εισάγεται με εμπρόθετο προσδιορισμό ex
qua, ο οποίος περιέχει την αναφορική
αντωνυμία qua, εκφέρεται με οριστική
παρακειμένου και δηλώνει το πραγματικό.
|
