Lectio 30
οίκαδε Πάνω Lectio 31

I.       Ο ΛΙΚΙΝΙΟΣ ΜΟΥΡΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΗΘΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ  

Hic vero, iudices, et fuit in Asia viro fortissimo, patri suo, magno adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis fuit; patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit; finem stipendiorum patris victoriam ac triumphum fuisse felicitatis fuit.

Ρήμα

Υποκ.

Αντικ.

Κατγ.

Επιρρ.

Προσδ.

Connector

 

II.               Μετάφραση  

Αυτός όμως, δικαστές, και βρέθηκε στην Ασία και έναν άνδρα γενναιότατο, τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, παρηγόρησε στους μόχθους, συγχάρηκε στη νίκη. Και εάν η Ασία κρύβει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε το Μουρήνα, επειδή είδε την Ασία, αλλά στην Ασία με εγκράτεια έζησε. Για το λόγο αυτό οι κατήγοροί του δε χρησιμοποίησαν για μορφή εναντίον του Μουρήνα το όνομα «Ασία», από την οποία δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για τη γενιά του, τιμή και δόξα για το όνομά του, αλλά (τον κατηγόρησαν) για κάποιο όνειδος και (κάποια) ντροπή που φορτώθηκε στην Ασία ή έφερε μαζί του από την Ασία. Υπήρξε όμως δείγμα ανδρείας το ότι υπηρέτησε στρατιώτης στον πόλεμο εκείνο. Υπήρξε δείγμα σεβασμού το ότι υπηρέτησε προθυμότατα, όταν ο πατέρας του ήταν στρατηγός. Υπήρξε δείγμα καλής τύχης το ότι το τέλος της θητείας του συνέπεσε με τη νίκη και το θρίαμβο του πατέρα του.

III.                  ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

I.        Θυμάστε τις παρακάτω δοτικές:

i.                    Delecti patriae consultabant (lect. IV) Δοτική χαριστική στο consultabant

ii.                 Eis corpus infirmum erat (lect. IV) Δοτική προσωπική κτητική στο erat

iii.               Silius gloriae Vergili studebat (lect. V) Αντικείμενο στο studebat

iv.                Caesar Ιegionibus hiemāre imperat  (lect. VII) Έμμεσο αντικείμενο στο imperat  

v.                   Licēbit tibi quoque pugillāres adportāre (lect. VIII) Δοτική προσωπική κοντά στο απρόσωπο licēbit (θα μπορέσεις)

vi.                Brutus Tarquinio imperium adimit (lect. IX) Έμμεσο αντικείμενο στο adimit

vii.              Equites Gallis occurrunt (lect. XVI) Αντικείμενο στο occurrunt

viii.           In diaetam recessit, cui nomen est Hermaeum (lect. XX) Δοτική προσωπική κτητική στο est

ix.                Pareāmus senatui. (lect. XXII) Αντικείμενο στο pareāmus

x.                  consulāmus bonis (lect. XXII) δοτική χαριστική στο consulāmus

xi.                Ancilla Nasīcae dixit Ennium domi non esse (lect. XXIV) Έμμεσο αντικείμενο στο dixit

xii.             Cato patribus ficum ostendit (lect. XXV) Έμμεσο αντικείμενο στο ostendit

xiii.           Tristissimus haec tibi scribo (lect. XXVI) Έμμεσο αντικείμενο στο scribo

xiv.            Nihil ei gratius potest esse (lect. XXVIII) Δοτική χαριστική στο esse

I.         Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

Ο φίλος μου με βοήθησε (adiumento sum + δοτ.)

  Amicus mihi adiumento fuit

 Τα βιβλία μας είναι πολύ χρήσιμα

     Libri nobis magno usui sunt

IV.     Παρατηρήσεις

i.                     Η δοτική ως έμμεσο αντικείμενο

ii.                   Η δοτική προσωπική

iii.                  Η δοτική του σκοπού ή του αποτελέσματος  

V.     Συντακτική Ανάλυση

Hic

Υποκείμενο στο fuit

vero

αντιθετικός σύνδεσμος

iudices

κλητική προσφώνηση

fuit

ρήμα

in Asia

στάση

viro

δοτική χαριστική

fortissimo

επιθετικός προσδιορισμός στο viro

patri

επεξήγηση στο viro

suo

επιθετικός προσδιορισμός στο patri

magno

δοτική επιθετικός προσδιορισμός στο adiumento

adiumento

δοτική κατηγορηματική του σκοπού (Hic fuit)

in periculis

εμπρόθετος της κατάστασης

solacio

δοτική κατηγορηματική του σκοπού (Hic fuit)

in laboribus

εμπρόθετος της κατάστασης

gratulationi

δοτική κατηγορηματική του σκοπού (Hic fuit)

in victoria

εμπρόθετος της κατάστασης

fuit

ρήμα

si

εισάγει δευτερεύουσα υποθετική πρόταση

habet

ρήμα

Asia

Υποκείμενο στο habet

suspicionem

αντικείμενο στο habet

quandam

επιθετικός προσδιορισμός στο suspicionem

luxuriae

γενική αντικειμενική στο suspicionem

Murenam

αντικείμενο στο laudare

laudare

τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο debemus

debemus

ρήμα

quod

εισάγει δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση

Asiam

αντικείμενο στο vidit

vidit

ρήμα

sed

αντιθετικός σύνδεσμος

in Asia

στάση

continenter

τρόπος

vixit

ρήμα

Quam

στην αρχή της περιόδου εισάγει κύρια πρόταση

ob rem

εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

accusatores

Υποκείμενο στο obiecerunt

Asiae

γενική επεξηγηματική στο nomen

nomen

άμεσο αντικείμενο (σε αιτιατική) στο non obiecerunt

Murenae

έμμεσο αντικείμενο (σε δοτική) στο non obiecerunt

non obiecerunt

ρήμα,  obicio, -ieci, -iectum, obicĕre15, μέμφομαι κάποιον για…

qua

εισαγωγή αναφορικής πρότασης (προσδιοριστικής στο Asiae

ex qua

εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης

laus

Υποκείμενο στο constituta est

familiae

δοτική χαριστική

memoria

Υποκείμενο στο constituta est

generi

δοτική χαριστική

honos

Υποκείμενο στο constituta est

et

συμπλεκτικός σύνδεσμος

gloria

Υποκείμενο στο constituta est

nomini

δοτική χαριστική

constituta est

ρήμα, constituo 3, -ui, -utum, constituĕre15, δημιουργώ

sed

αντιθετικός σύνδεσμος

aliquod

επιθετικός προσδιορισμός στο flagitium

flagitium

αντικείμενο (flagitium -ii (i)=όνειδος)

ac

συμπλεκτικός σύνδεσμος

dedecus

αντικείμενο (dedecus, -oris=ντροπή)

aut

διαζευκτικός σύνδεσμος

in Asia

στάση

susceptum

επιθετική μετοχή στα αντικείμενα, suscipio, -cepi, -ceptum, suscipĕre15, παραλαμβάνω, φορτώνομαι

ex Asia

εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης

deportatum

επιθετική μετοχή στο flagitium και dedecus, deporto1, φέρνω από κάπου

Meruisse

Υποκείμενο (ειδικό απαρέμφατο) (υποκ. απαρ. το ενν. Murena)

vero

αντιθετικός σύνδεσμος

stipendia

αντικείμενο στο Meruisse

in bello

εμπρόθετος προσδιορισμός χρόνου

eo

επιθετικός προσδιορισμός στο bello

virtutis

γενική κατηγορηματική στο Meruisse (fuit)

fuit

ρήμα

patre

Υποκείμενο της ιδιόμορφης απόλυτης αφαιρετικής

imperatore

ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη

libentissime

τρόπος

meruisse

Υποκείμενο στο fuit

pietatis

γενική κατηγορηματική στο Meruisse (fuit)

fuit

ρήμα

finem

Υποκείμενο στο fuisse

stipendiorum

γενική υποκειμενική στο finem

patris

γενική υποκειμενική στο victoriam

victoriam

κατηγορούμενο στο finem

ac

συμπλεκτικός σύνδεσμος

triumphum

κατηγορούμενο στο finem

fuisse

Υποκείμενο (ειδικό απαρέμφατο) στο fuit

felicitatis

γενική κατηγορηματική στο fuisse (fuit)

fuit

ρήμα

VI.     Συντακτική Ανάλυση Δευτερευουσών Προτάσεων

α) Υποθετικός Λόγος Α΄ ΕΙΔΟΥΣ: το πραγματικό.

Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus 

Υπόθεση: si habet Asia suspicionem quandam luxuriae (si + οριστική ενεστώτα).

Απόδοση: Murenam laudare debemus (οριστική ενεστώτα).

β) quod Asiam vidit, sed … vixit:: είναι δευτερεύουσες αιτιολογικές προτάσεις, εισάγονται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod, εκφέρονται με οριστική παρακειμένου και δηλώνουν πραγματική – αντικειμενική αιτιολογία.

γ) ex qua … constituta est: είναι δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στη λέξη Asiae, εισάγεται με εμπρόθετο προσδιορισμό ex qua, ο οποίος περιέχει την αναφορική αντωνυμία qua, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου και δηλώνει το πραγματικό.