Lectio 32

ΜΑΘΗΜΑ  32o                                                                                     Lectio Altera et Tricesima XXXII

I.       ΕΝΑΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Pleni omnes sunt libri, plenae sapientium voces, plena exemplōrum vetustas; quae iacērent in tenebris omnia, nisi litterārum lumen accederet. Quam multas imagines fortissimōrum virōrum -non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum- scriptōres et Graeci et Latīni nobis reliquērunt! Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponēbam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformābam. Sic enim -laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciātus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo- me pro salūte vestrā in tot ac tantas dimicatiōnes obicere potui.

II.               Μετάφραση

Γεμάτα είναι όλα τα βιβλία, γεμάτοι  οι λόγοι των σοφών, γεμάτη από παραδείγματα η αρχαιότητα. Όλα αυτά θα βρίσκονταν στο σκοτάδι, αν δεν τα συνόδευε το φως της λογοτεχνίας. Πόσο πολλές εικόνες γενναιότατων ανδρών μας κληροδότησαν οι συγγραφείς, και οι Έλληνες και οι Λατίνοι, όχι μόνο για να τις κοιτάζουμε, αλλά και για να τις μιμούμαστε! Αυτές εγώ, έχοντας την επιθυμία να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία μας, πάντα τις έβαζα μπροστά μου ως πρότυπα. Με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους ανθρώπους διέπλαθα την ψυχή και το νου μου. Γιατί έτσι – με το να επιδιώκω δηλαδή μόνο τον έπαινο και την τιμή και με το να μην υπολογίζω όλα τα βάσανα του σώματος και όλους τους κινδύνους του θανάτου – μπόρεσα να ριχθώ σε τόσο πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες για τη σωτηρία σας.

III.           Παρατηρήσεις

α) quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet (= όλα αυτά θα βρίσκονταν στο σκοτάδι, αν δεν τα συνόδευε το φως των Γραμμάτων).

Υπόθεση: nisi litterarum lumen accederet = nisi + υποτακτική Πρτ.

Απόδοση: quae iacerent in tenebris omnia = υποτακτική Πρτ.

Β΄ ΕΙΔΟΣ: το μη πραγματικό.

IV.           ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Gerundium - Γερούνδιο

Το γερούνδιο είναι ρηματικό ουσιαστικό και το συναντάμε μόνο στη Γενική, Δοτική(σπανίως), Αιτιατική και αφαιρετική πτώση. Ισοδυναμεί με έναρθρο (ουσιαστικοποιημένο δηλαδή) απαρέμφατο.

Σχηματισμός: Θέμα Ενεστώτα (+ -e- στην 3^η και 4^η συζυγία) + -nd- + κατάληξη (-i, -um, -o)

Γενική: συμπλήρωμα ουσιαστικών και επιθέτων καθώς και των προθέσεων  causā και gratiā

tempus scribendi - καιρός να γράψουμε

ius respondendi - το δικαίωμα της απάντησης

modus operandi - τρόπος εργασίας

audiendi cupidus - περίεργος, αυτός που επιθυμεί να ακούει

legendi causa - χάριν αναγνώσεως, για να διαβάσουμε (τελικό)

Δοτική (τελικό), με επίθετα που σημαίνουν κατάλληλος (idoneus, commodus)

Αιτιατική (μόνο μετά την πρόθεση ad; τελικό) - ad legendum,  για διάβασμα

Αφαιρετική (δια...) χωρίς πρόθεση για να δηλωθεί ο τρόπος, και εμπρόθετο για να δηλωθεί η αναφορά, η αφετηρία κλπ

Το γερούνδιο μπορεί να προσδιοριστεί με επίρρημα ή ένα συμπλήρωμα

bene vivendo, nihil largiendo

1. Να γίνει συντακτική και γραμματική αναγνώριση των γερουνδίων του κειμένου

• Ad intuendum: εμπρόθετη αιτιατική, γερούνδιο τελικό
• Ad imitandum: εμπρόθετη αιτιατική, γερούνδιο τελικό
• bene gerendi: συμπλήρωμα στο επίθετο  cupidus
• administrandi: συμπλήρωμα στο επίθετο  cupidus
• Colendo: αφαιρετική του τρόπου
• cogitando: αφαιρετική του τρόπου
• expetendo: αφαιρετική του τρόπου
• ducendo: αφαιρετική του τρόπου

2. Να συμπληρωθεί ο κατάλληλος τύπος του γερουνδίου:

• Adulescens cupidus proeliandi erat (proelior¹, dep.)
• Adulescens ad certandum ruit (certo¹)
• Hostes fugiendo salūtem petivērunt (fugio, -i, -itum, -ĕre^3*)
• Ars scribendi difficilis est (scribo¹)
• Adversarius bellandi perītus erat (bello¹, πολεμώ)

3. Να γίνει συντακτική αναγνώριση των τύπων: exemplōrum (γενική αντικειμενική στο plena), virōrum (γενική κτητική στο imagines) , parvi (γενική κατηγορηματική της αξίας στα cruciātus και pericula)
4. Να γίνει χρονική αντικατάσταση του τύπου reliquērunt
   relinquunt relinquebant relinquent reliquērunt reliquerant reliquerint
   
   Homines excellentes: Να κλιθούν μαζί :

5. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

 παραδείγματα για μίμηση

 exempla ad imitandum

 Ο νους τρέφεται (alor) με το διάβασμα (lego, 3)

 Mens legendo alitur