Lectio 38

I. Η ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΚΑΙΚΙΛΙΑΣ 

Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: "ego libenter tibi mea sede cedo". Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit

II. Μετάφραση

Η Καικιλία, η σύζυγος του Μετέλλου, ενώ επιδίωκε την εμφάνιση κάποιου γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδελφής της σύμφωνα με τις πατροπαράδοτες συνήθειες, δημιούργησε η ίδια τον οιωνό. Μια νύχτα δηλαδή καθόταν για πολλή ώρα σε κάποιο μικρό ιερό με την κόρη της αδελφής της και περίμενε, μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στο σκοπό τους. Κάποτε πια η κοπέλα, κουρασμένη από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία της να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της. Τότε η Καικιλία είπε στη κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου». Αυτό το λόγο επαλήθευσαν λίγο καιρό αργότερα τα ίδια τα πράγματα (πιο σωστά: η ίδια η πραγματικότητα επιβεβαίωσε αυτό το λόγο λίγο καιρό αργότερα). Πέθανε δηλαδή η Καικιλία, την οποία, όσο ζούσε, ο Μέτελλος την αγάπησε πολύ. Έπειτα αυτός παντρεύτηκε την κοπέλα.

III. Παρατηρήσεις

a.       dum more … sororis: είναι δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum, εκφέρεται με οριστική ενεστώτα και δηλώνει το σύγχρονο και συγκεκριμένα μια συνεχιζόμενη πράξη.

b.      dum aliqua … audiretur: είναι δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum, δηλώνει το υστερόχρονο (παρατατικός) και εκφέρεται με υποτακτική γιατί η πράξη περιγράφεται ως προσδοκία ή επιδίωξη.

c.       ut sibi … cederet: είναι δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση, έμμεσο αντικείμενο του ρήματος rogavit, εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού, γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (rogavit ) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

d.      dum vixit: είναι δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου και δηλώνει το σύγχρονο και συγκεκριμένα παράλληλη διάρκεια.

e.       quam … amavit: είναι δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο Caecilia, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quam, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου και δηλώνει το πραγματικό.

IV. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

I.         Αναγνωρίστε τις παρακάτω χρονικές προτάσεις:

·         Cum in venationibus eris, pugillares adporta. (lectio VIII)
χρονικός, οριστική μέλλοντα, σύγχρονο

·         Ubi in Italia fuit, copias Romanorum profligavit (lectio XI)
 οριστική παρακειμένου, προτερόχρονο

·         Ut domum ad vesperum rediit, filiola ad eum cucurrit (lectio XII)
οριστική παρακειμένου, προτερόχρονο

·         Vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species (lectio XIV)
αντίστροφος(ξαφνικό γεγονός), οριστική παρακειμένου, υστερόχρονο

·         Cum civitas bellum gerit, magistrātus creantur (lectio XV)
επαναληπτικός, οριστική ενεστώτα, σύγχρονο

·         Postquam boum vestigia foras versa vidit, gregem amovēre coepit (lectio XVIII)
οριστική παρακειμένου, προτερόχρονο

·         Cum illa cubiculum mariti intraverat, filium vivere simulabat (lectio XXIII)
οριστική υπερσυντελίκου, προτερόχρονο

·         Cum lacrimae suae vincerent, egrediebātur (lectio XXIII)
ιστορικός, η υποτακτική παρατατικού δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν

·         Cum Nasīca ad Ennium venisset, ancilla dixit eum domi non esse (lectio XXIV)
υποτακτική υπερσυντελίκου, προτερόχρονο στο παρελθόν

·         Cum Africānus in Literno esset, praedōnes ad eum venērunt (lectio XXXIV)
ιστορικός, η υποτακτική παρατατικού δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν

II.       Να συμπληρωθεί ο σωστός ρηματικός τύπος:

·         Dum Curius cenat, legati Samnitium venērunt. (συνεχιζόμενη πράξη)

·         Legati expectavērunt, dum Curius aliquid diceret. (προσδοκία ή επιδίωξη)

·         Dum Curius vivus erat, divitias contempsit. (παράλληλη διάρκεια)

III.     Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

  Ενώ κάθονταν, ακούστηκε μια φωνή

  Όσο αναπνέω ελπίζω

    Dum sedent, vox audita est 
    (συνεχιζόμενη πράξη στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη πράξη Dum+οριστική)

   Dum spiro, spero 
    (σύγχρονο με παράλληλη διάρκεια Dum+οριστική)