I.
ΜΙΑ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΑΝΑΠΤΕΡΩΝΕΙ ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΤΩΝ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ
 Caesar
ex captīvis cognoscit (quae
apud Cicerōnem gerantur)
(quantōque
in periculo res sit).
Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet (ut ad Cicerōnem epistulam deferat).
Curat et providet (nē, interceptā epistulā, nostra consilia ab
hostibus cognoscantur). Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris
mittit. Legātum monet (ut,
(si
adīre non possit),
epistulam ad amentum tragulae adliget) et (intra castra abiciat). In litteris scribit se cum legionibus celeriter
adfore. Gallus, periculum veritus, costituit (ut tragulam mitteret). Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die
a quodam milite conspicitur et ad Cicerōnem defertur. Ille epistulam
perlegit militesque adhortatur (ut
salutem sperent).
II.
Μετάφραση
Ο Καίσαρας πληροφορείται από
τους αιχμαλώτους τι συμβαίνει στο
στρατόπεδο του Κικέρωνα και σε πόσο μεγάλο
κίνδυνο βρίσκονται τα πράγματα. Τότε πείθει
κάποιον από τους Γαλάτες ιππείς να
μεταφέρει ένα γράμμα στον Κικέρωνα.
Φροντίζει και προνοεί να μη μαθευτούν τα
σχέδιά μας από τους εχθρούς, αν αρπάξουν την
επιστολή. Γι’ αυτό το λόγο στέλνει επιστολή
γραμμένη στα ελληνικά. Συμβουλεύει τον
απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει,
να δέσει το γράμμα στον ιμάντα του ακοντίου
και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην
επιστολή γράφει ότι θα έρθει γρήγορα με τις
λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον
κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Αυτό
κατά σύμπτωση καρφώθηκε σ’ ένα πύργο και
τρεις μέρες αργότερα το είδε κάποιος
στρατιώτης και το πήγε στον Κικέρωνα.
Εκείνος διάβασε όλο το γράμμα και προέτρεψε
τους στρατιώτες του να ελπίζουν στη σωτηρία
τους.
III.
Βουλητικές
προτάσεις
Οι βουλητικές προτάσεις
εκφέρονται με υποτακτική ενεστώτα (εξάρτηση
από αρκτικό χρόνο) και παρατατικού (εξάρτηση
από ιστορικό χρόνο) όπως
και οι τελικές.
Δεν πρέπει να συγχέονται με τις
τελικές που είναι επιρρηματικές.
Αντιστοιχούν προς το τελικό απαρέμφατο της
ΑΕ. Μετά από ρήματα που σημαίνουν φροντίζω
αντιστοιχούν προς της πλάγιες ερωτήσεις
της ΑΕ.
Αρκετά από τα ρήματα από τα
οποία εξαρτώνται οι βουλητικές προτάσεις
συντάσσονται και με τελικό απαρέμφατο· π.χ.
costituit ut tragulam mitteret ð
costituit tragulam mittĕre.
IV.
Παρατηρήσεις
- quae apud … gerentur quanto … sit: Πλάγιες ερωτήσεις, αντικείμενα στο cognoscit. Εισάγονται με τις
ερωτηματικές αντωνυμίες quae και quanto (qu-, μερικής άγνοιας),
εκφέρονται με υποτακτική (όπως όλες οι
πλάγιες ερωτήσεις) ενεστώτα, γιατί
εξαρτώνται από αρκτικό χρόνο (cognoscit) και δηλώνουν το σύγχρονο
στο παρόν.
- ut ad Ciceronem … deferat: δευτερεύουσα
βουλητική πρόταση, αντικείμενο στο ρήμα persuadet. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, εκφέρεται με
υποτακτική (όπως όλες οι βουλητικές
προτάσεις) ενεστώτα, επειδή το ρήμα
εξάρτησης (persuadet) είναι αρκτικού χρόνου.
- ne, intercepta … cognoscantur: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση,
αντικείμενο στα ρήματα curat και providet. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ne, γιατί είναι αποφατική, εκφέρεται με
υποτακτική (όπως όλες οι βουλητικές
προτάσεις) ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από
ρήματα αρκτικού χρόνου (curat, providet) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν –
μέλλον.
- ut – epistulam … adliget et intra … abiciat:
δευτερεύουσες βουλητικές προτάσεις,
αντικείμενα στο ρήμα
monet
. Εισάγονται με το
βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατικές,
εκφέρονται με υποτακτική (όπως όλες οι
βουλητικές προτάσεις) ενεστώτα, γιατί το
ρήμα εξάρτησης (monet) είναι αρκτικού χρόνου.
- si
adīre non possit: Υποθετική πρόταση με απόδοση τις
βουλητικές ut adliget
et abiciat, εξαρτημένος υποθετικός
λόγος, εκφράζει το πραγματικό, σε ευθύ
λόγο θα ήταν: si adīre non poteris, adliga et abice.
- ut tragulam mitteret: δευτερεύουσα βουλητική
πρόταση, ως αντικείμενο στο constituit. Εισάγεται με
το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι
καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική (όπως
όλες οι βουλητικές προτάσεις)
παρατατικού, γιατί εξαρτάται από
ιστορικό χρόνο (constituit).
- ut salutem sperent: δευτερεύουσα βουλητική
πρόταση, αντικείμενο στο ρήμα adhortatur. Εισάγεται με το
βουλητικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική,
εκφέρεται με υποτακτική (όπως όλες οι
βουλητικές προτάσεις) ενεστώτα, γιατί
εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (adhortatur).
V.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
I.
Να αναγνωριστούν οι
βουλητικές προτάσεις του κειμένου (εξάρτηση,
εισαγωγή, εκφορά, ακολουθία)
II.
Ποιες από τις παρακάτω
προτάσεις είναι τελικές και ποιες
βουλητικές;
Id exemplum sutōrem
incitavit, ut corvum docēret (μάθ. XXIX)
βουλητική
Senātum coēgerat, ut C. Marius hostis iudicarētur (μάθ.
XL)
τελική
Tace, ut consequāris, quod vis (μάθ. XLI) τελική
III.
Να μετατραπούν οι
παρακάτω κύριες προτάσεις σε βουλητικές ,
εξαρτώμενες από το ρήμα που είναι μέσα σε
παρένθεση. Προσοχή στην ακολουθία των
χρόνων!
·
Epistulam conscriptam
Graecis litteris mittit (Caesar constituit)
Caesar
constituit ut Epistulam conscriptam Graecis litteris mitteret
·
Coriolanus ab urbe castra
movit (Mater persuadet+δοτ)
Mater Coriolanο
persuadet ut ab urbe castra moveat.
·
Coriolanus ab urbe castra
movit (Mater orāvit)
Mater
Coriolanum orāvit ut ab urbe castra moveret.
·
Cavēte periculum!
(Moneo vos)
Moneo vos ut
periculum caveatis.
·
Fiduciam deponite! (Hortor
vos)
Hortor vos ut
fiduciam deponatis.
·
Opibus urbis nolīte
confidere! (Moneo vos)
Moneo vos nē
confidatis opibus urbis. (confido, confisus sum, confisum3)
·
Noli Rōmam oppugnāre!
(Moneo te)
Moneo te nē
oppugnes Romam.
Σημ. Για την προσταγή και την
απαγόρευση βλ. το μάθ. XXV βλ. επίσης το μάθ. XLVIII
Π2β.
IV.
Cognoscantur: Να γίνει χρονική
αντικατάσταση (cognoscerentur, cognita
sint, cognita
essent)
Quodam milite:
να κλιθούν μαζί στον ενικό
Quidam miles
Cuiusdam militis
Cuidam militi
Quendam militem
Quodam milite
V.
Να μεταφραστούν στα
λατινικά οι προτάσεις:
Σε παρακαλώ
να έρθεις.
Σε παρακάλεσα να μην
έρθεις
Oro te ut venias
Oravi te ne venires
César,
Commentaires sur la Guerre des Gaules
Texte
latin
[5,48]
Caesar consilio eius probato, etsi opinione trium legionum deiectus ad duas
redierat, tamen unum communis salutis auxilium in celeritate ponebat. Venit
magnis itineribus in Neruiorum fines. Ibi ex captiuis cognoscit, quae apud
Ciceronem gerantur, quantoque in periculo res sit. Tum
cuidam ex equitibus Gallis magnis praemiis persuadet uti ad Ciceronem epistolam
deferat. Hanc Graecis conscriptam litteris mittit, ne intercepta epistola nostra
ab hostibus consilia cognoscantur. Si adire non possit, monet ut tragulam cum
epistola ad amentum deligata intra munitionem castrorum abiciat. In litteris
scribit se cum legionibus profectum celeriter adfore; hortatur ut pristinam
uirtutem retineat. Gallus periculum ueritus, ut erat praeceptum, tragulam mittit.
Haec casu ad turrim adhaesit neque ab nostris biduo animaduersa tertio die a
quodam milite conspicitur, dempta ad Ciceronem defertur. Ille perlectam in
conuentu militum recitat maximaque omnes laetitia adficit. Tum fumi incendiorum
procul uidebantur; quae res omnem dubitationem aduentus legionum expulit.
Traduction
française
[5,48]
César approuva le parti qu'il prenait; au lieu de trois légions
sur lesquelles il comptait, il fut réduit à deux, mais il savait
que le salut commun ne dépendait que de sa diligence. Il se rend à
marches forcées sur les terres des Nerviens. Là, il apprend des
prisonniers ce qui se passe au camp de Cicéron, et son extrême
danger. Alors il décide, à force de récompenses, un
cavalier gaulois à lui porter une lettre: elle était écrite
en caractères grecs, afin que les ennemis, s'ils l'interceptaient, ne
pussent connaître nos projets. Dans le cas où il ne pourrait
parvenir jusqu'à Cicéron, il lui recommande d'attacher la lettre
à la courroie de son javelot et de la lancer dans les retranchements du
camp. César écrivait que, parti avec les légions, il allait
bientôt arriver, et exhortait Cicéron à conserver tout son
courage. Dans la crainte du péril, et selon ses instructions, le Gaulois
lance son javelot; il se fiche par hasard dans une tour, y reste deux jours sans
être aperçu, et n'est découvert que le troisième par
un soldat, qui prend la lettre et la porte à Cicéron. La lecture
qui en est faite en présence des soldats excite parmi eux d'unanimes
transports de joie. Déjà on voyait la fumée des incendies,
et il ne put rester aucun doute sur l'approche des légions.
|
