Οι προκολομβιανοί πολιτισμοί της Αμερικής

Πηγές

Αρχική Σελίδα



Χάρτης Πλοήγησης




Ο Μικρός Εξερευνητής




Ο Μικρός Ιστορικός




Οδηγίες Χρήσης




Αξιολόγηση
Η ανακάλυψη, η εξερεύνηση και η κατάκτηση της Αμερικής

Ανώτερο επίπεδο

Πάνω

Κάτω


Μεγέθυνση εικόνας

Οι κύριες ινδιάνικες φυλές της Β. Αμερικής (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Η γεωγραφική εξάπλωση των Μάγια και των Αζτέκων (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Χαρακτηριστικό δείγμα της γλυπτικής των Αζτέκων (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Αστεροσκοπείο των Μάγια (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Η κεντρική πλατεία τελετών της πρωτεύουσας των Αζτέκων Τενοτστιτλάν (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Ο γεωγραφικός χώρος εξάπλωσης του πολιτισμού των Ίνκας (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Τελετουργικό μαχαίρι των Τσιμού (Εγκυκλοπαίδεια Grand Larousse).



Μεγέθυνση εικόνας

Το Κούσκο, ιερή πόλη των Ίνκας (Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη).

Πριν την ευρωπαϊκή κατάκτηση, στην αμερικανική ήπειρο ζούσαν λαοί που βρίσκονταν σε πολλά διαφορετικά επίπεδα οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.

Οι πρωτόγονοι πληθυσμοί ζούσαν κυρίως από το κυνήγι, το ψάρεμα και την υποτυπώδη καλλιέργεια της γης. Ήταν οργανωμένοι σε φυλές και δεν είχαν δημιουργήσει πολιτικές κοινωνίες. Οι θρησκείες τους ήταν ειδωλολατρικές και ορισμένοι συνήθιζαν, στα πλαίσια λατρευτικών τελετών, την ανθρωποφαγία.

Οι Μάγια είναι λαός Ινδιάνων της κεντρικής Αμερικής, που, πριν από την ισπανική κατάκτηση του Μεξικού και της κεντρικής Αμερικής, είχαν αναπτύξει έναν από τους σημαντικότερους πολιτισμούς της περιοχής.

Οι ρίζες των Μάγια ανάγονται στην προϊστορία. O πολιτισμός τους άνθησε κατά την περίοδο 250-400 μ.Χ. και έφτασε στην πλήρη ανάπτυξη και πολιτιστική ακμή του γύρω στα 800-1000 μ.Χ. Όταν ήλθαν σε επαφή με τους Ευρωπαίους, ο πολιτισμός τους διένυε την εποχή του κατεργασμένου λίθου.

Κύρια οικονομική δραστηριότητα των Μάγια ήταν η γεωργία (καλαμπόκι, κολοκύθια, βαμβάκι, πιπεριές, οπωροφόρα κτλ.) και η κτηνοτροφία. Ιδιαίτερα αναπτυγμένο ήταν, επίσης, το εμπόριο. Ορισμένα προϊόντα που είχαν μεγάλη ζήτηση, όπως το αλάτι και το κακάο μεταφέρονταν σε τεράστιες αποστάσεις.

Σημαντικές προόδους είχαν σημειώσει οι Μάγια στα γράμματα και τις επιστήμες. Η ιερογλυφική γραφή που χρησιμοποιούσαν ήταν η πιο επεξεργασμένη στην κεντρική Αμερική. Οι Ισπανοί κατακτητές βρήκαν στις πόλεις των Μάγια μεγάλες βιβλιοθήκες με εκατοντάδες βιβλία, που αποτελούνταν από μια μεγάλη λωρίδα χαρτιού διπλωμένου σαν φυσαρμόνικα. Τα περισσότερα από τα βιβλία αυτά καταστράφηκαν μετά από διαταγή των καθολικών ιερέων.

Οι Μάγια διέθεταν, επίσης, γνώσεις αστρονομίας και μαθηματικών ενώ είχαν και πολυάριθμα αστεροσκοπεία. Η μελέτη των κινήσεων του Ήλιου, των άστρων και των πλανητών, καθώς και η ακολουθία των εποχών, τους είχαν κάνει ικανούς να υπολογίζουν τη διάρκεια του έτους και του σεληνιακού μήνα με εντυπωσιακή ακρίβεια. Το ημερολόγιό τους ήταν ακριβέστερο από το ευρωπαϊκό.

Γνώριζαν, επίσης, τις τέσσερις θεμελιώδεις πράξεις των μαθηματικών, χρησιμοποιούσαν την έννοια του μηδενός και είχαν γνώσεις γεωμετρίας.

Τα αρχιτεκτονικά τους μνημεία ήταν κυρίως κτίρια θρησκευτικού χαρακτήρα, χτισμένα σε τεχνητά υψώματα με βαθμίδες, κατασκευασμένα σε τετραγωνικό ή πολυγωνικό σχέδιο.

Αλλεπάλληλες καταστροφές (κυκλώνες, ανομβρία, επιδημίες) συνόδευσαν την αργή παρακμή του πολιτισμού των Μάγια, που ήδη, όταν οι πρώτοι Ισπανοί έφτασαν στις περιοχές τους, παρουσίαζε τα σημεία του τέλους που πλησίαζε και είχε περιοριστεί στη χερσόνησο Γιουκατάν και στις νοτιοανατολικές περιοχές του Μεξικού.

Οι Αζτέκοι ήταν λαός της κεντρικής Αμερικής, που δημιούργησε μια σημαντική αυτοκρατορία στο οροπέδιο του Μεξικού, κατά την προκολομβιανή περίοδο.

Αρχικά οι Αζτέκοι δεν έπαιζαν σημαντικό ρόλο στο οροπέδιο του Μεξικού. Μόλις το 1325 μ.Χ. ίδρυσαν την πόλη Τενοτστιτλάν. Γύρω στα 1428-1429 συμμάχησαν με δύο γειτονικές πόλεις, τις έθεσαν υπό τον έλεγχό τους και έβαλαν τις βάσεις για τη δημιουργία της αυτοκρατορίας τους. Στη συνέχεια εξαπλώθηκαν με γρήγορο ρυθμό σε ολόκληρο το κεντρικό Μεξικό, από τον Ατλαντικό ωκεανό μέχρι τον Ειρηνικό και ίδρυσαν μια ισχυρή αυτοκρατορία. Προς στιγμή απείλησαν να υποτάξουν και τους Μάγια. Στα τέλη του 15ου αι., όταν οι Ευρωπαίοι έφτασαν στην Αμερική, οι Αζτέκοι βρίσκονταν σε πλήρη ανάπτυξη και κυριαρχούσαν σε ολόκληρο το Μεξικό. Η πρωτεύουσά τους Τενοτστιτλάν ήταν χτισμένη με βάση πολεοδομικό σχέδιο και είχε πληθυσμό όσο και η Σεβίλλη. Στη θέση της βρίσκεται σήμερα χτισμένη η Πόλη του Μεξικού.

Η κοινωνική και πολιτική τους οργάνωση είχε αρκετές ομοιότητες με αυτή της φεουδαλικής Ευρώπης: κάτω από έναν αυτοκράτορα, που ήταν απόλυτος μονάρχης και του αναγνωρίζονταν θεϊκές ιδιότητες, οι Αζτέκοι χωρίζονταν σε τάξεις προνομιούχες, τους ιερείς και τους πολεμιστές, καθώς και σε τάξεις μη προνομιούχες, τους εμπόρους και τους γεωργούς.

Κύριες πηγές πλούτου ήταν η γεωργία, που βασιζόταν στην καλλιέργεια καλαμποκιού, και το εμπόριο. Η γη ήταν του αυτοκράτορα, ο οποίος παραχωρούσε τμήματά της στις αγροτικές οικογένειες για να τα καλλιεργούν και να εξασφαλίζουν τα αναγκαία. Οι ιερείς και οι πολεμιστές ζούσαν χάρη στα εισοδήματα που προέκυπταν από την καλλιέργεια δημόσιων γαιών.

Τεχνολογικά βρίσκονταν σε ένα επίπεδο ανάμεσα στη λίθινη εποχή και την εποχή του χαλκού. Τα εργαλεία τους ήταν κυρίως λίθινα και χάλκινα, ενώ αγνοούσαν τον σίδηρο και τον τροχό. Τα κοσμήματά τους ήταν χάλκινα και χρυσά.

Ιδιαίτερες επιδόσεις σημείωσαν στην αρχιτεκτονική κατασκευάζοντας μεγάλα θρησκευτικά οικοδομήματα που μοιάζουν με τις πυραμίδες των αρχαίων Αιγυπτίων. Γενικότερα, η τέχνη τους είχε έντονα θρησκευτικό χαρακτήρα.

Η θρησκεία τους ήταν ειδωλολατρική και συνήθιζαν τις ανθρωποθυσίες.

Οι Ίνκας ήταν λαός της νότιας Αμερικής, που, πριν την εμφάνιση των Ευρωπαίων στην περιοχή, είχε δημιουργήσει μια μεγάλη αυτοκρατορία, η οποία απλωνόταν από το σημερινό κράτος του Ισημερινού (Εκουαδόρ) ως τη βόρεια Χιλή περιλαμβάνοντας τμήματα των σημερινών κρατών του Περού και της Βολιβίας.

Οι Ίνκας γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη κυρίως κατά τη διάρκεια του 15ου αι., δηλαδή λίγες δεκαετίες πριν την εμφάνιση στην περιοχή των Ευρωπαίων.

Ανώτατος πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης των Ίνκας ήταν ο αυτοκράτορας. Η οικονομική ζωή ελεγχόταν, σε μεγάλο βαθμό, από τα ανάκτορα καθώς η γη και όλες οι πλουτοπαραγωγικές πηγές ανήκαν στον αυτοκράτορα και εκείνος μοίραζε τα αγαθά στους υπηκόους του. Λειτουργούσε ένα αποδοτικό δίκτυο κρατικών υπαλλήλων που επέτρεπε στην κεντρική εξουσία να ελέγχει την οικονομική ζωή και να εισπράττει τους φόρους. Η οικονομία, κατά την εποχή της ισπανικής εισβολής, φαίνεται ότι ανθούσε. Κυριότερες οικονομικές δραστηριότητες ήταν η γεωργία (καλαμπόκι, πατάτες, φασόλια, ντομάτες κτλ.) και το εμπόριο, ενώ διαδεδομένες ήταν η υφαντουργία, η κεραμική, η μεταλλουργία (κατεργασία χαλκού και κασσίτερου) και η χρυσοχοΐα .

Ο αυτοκράτορας θεωρούνταν, επίσης, γιος και αντιπρόσωπος του Θεού στη γη καθώς και ανώτατος δικαστής.

Ο πολιτισμός των Ίνκας δημιούργησε σπουδαία αρχιτεκτονήματα, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι συγκεντρωμένα στο Περού. Εκεί σώζονται μέχρι σήμερα πολυάριθμες πόλεις των Ίνκας, από τις οποίες άλλες έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και αιώνες και άλλες κατοικούνται ακόμη. Τα πιο αξιόλογα κτίρια των Ίνκας είναι το περίφημο ‘Ανάκτορο του Ίνκα’ και ο λεγόμενος ‘Ναός της Σελήνης’, χτισμένα επάνω σε δύο νησίδες της λίμνης Τιτικάκα.

Οι Ίνκας δεν είχαν γραφή και είχαν αναπτύξει προφορική λογοτεχνία, που διαδιδόταν στη χώρα από πλανόδιους τραγουδιστές. Από τη μεγάλη αυτή κληρονομιά, ωστόσο, ελάχιστα στοιχεία είναι σήμερα γνωστά.