Η επιρροή της Δύσης(σελ. 1/5)


Ο ενετικός στόλος σπάζει τις αλυσίδες του Κεράτιου (τοιχογραφία στο αρχαιολογικό μουσείο Κων/πολης)

Ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού χώρου βρέθηκε κάτω από την κατοχή των δυτικοευρωπαίων (Ενετών, Φράγκων, Γενοβέζων και άλλων) για μια περίοδο που κράτησε γύρω στους 3,5 αιώνες. Συχνά η περίοδος αυτή αναφέρεται και με τον όρο Φραγκοκρατία, καθώς οι Βυζαντινοί τότε ονόμαζαν Φράγκους και Λατίνους σχεδόν αδιακρίτως όλους τους μη σλάβους Ευρωπαίους που ζούσαν δυτικά και βόρεια των Βαλκανίων. Έναρξη της Φραγκοκρατίας ή Λατινοκρατίας, όπως λεγόταν από τους Βυζαντινούς, ή Ενετοκρατίας, όπως αναφέρεται αργότερα, θεωρείται το 1204 μ.Χ., τότε που οι Ενετοί και οι Σταυροφόροι σύμμαχοί τους κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. Τέλος της θεωρείται το 1566 μ.Χ., όταν πια κυριάρχησαν παντού στην περιοχή οι Τούρκοι και καταλύθηκαν τα ενετικά φεουδαλικά κράτη, που είχαν συσταθεί στον ελληνικό χώρο.

 

Μετά την κατάληψη της Πόλης το 1204 μ.Χ. Φράγκοι και Ενετοί διένημαν μεταξύ τους τις περιοχές της τότε Βυζαντινής επικράτειας. Οι Ενετοί πήραν στην κατοχή τους νευραλγικά σημεία, εμπορικούς σταθμούς και λιμάνια στα ανατολικά Βαλκάνια ανάμεσα στα οποία ήταν: το Δυρράχιο, τα Επτάνησα, τη Ναύπακτο, την Πύλο, τη Μεθώνη, την Κορώνη, την Πάτρα, την Κόρινθο, το Άργος, το Ναύπλιο, την Κρήτη, την Κάρπαθο και Κάσο, την Αστυπάλαια, τις Κυκλάδες, την Εύβοια, την Τένεδο, την Καλλίπολη, τη Ραιδεστό. Επίσης τα 3/8 της Κωνσταντινούπολης συμπεριλαμβανομένης και της Αγίας Σοφίας. Αργότερα στις κτήσεις αυτές προστέθηκε και η Κύπρος το 1489 δημιουργώντας την πρώτη αποικιακή «αυτοκρατορία» του Μεσαίωνα. Η Πελοπόννησος περιήλθε στα χέρια των Φράγκων (Πριγκιπάτο του Μορέως) όπως και η Αττική (με το Δουκάτο των Αθηνών). Η Χίος κατέληξε στα χέρια της οικογένειας De Justiniani των Γενοβέζων, ενώ η Ρόδος περιήλθε στα χέρια των Ιωαννιτών Ιπποτών (ένα συνοθύλλευμα από Ιταλούς, Γάλλους & Γερμανούς ιππότες).

 

Η μακρόχρονη παρουσία των δυτικοευρωπαίων στον ελληνικό χώρο έχει ως αποτέλεσμα οι τοπικές κοινωνίες των περιοχών που βρέθηκαν υπό κατοχή να αποκτήσουν ξεχωριστή φυσιογνωμία δεχόμενες τις επιδράσεις της αναγέννησης και του διαφωτισμού. Οι επιδράσεις αφορούν σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής (από το λεξιλόγιο και την αρχιτεκτονική μέχρι την τέχνη και τη λογοτεχνία) διαμορφώνοντας την γενικότερη κουλτούρα και την πολιτιστική ταυτότητα αυτών των περιοχών. Το πάντρεμα διαφορετικών πολιτισμών είναι αμφίδρομο μεταξύ των δύο λαών που έρχονται κάθε φορά σε επαφή. Ενδογενή και εξωγενή στοιχεία συνδυάζονται με μοναδικό τρόπο δίνοντας έτσι ξεχωριστή ταυτότητα στην κάθε περιοχή. Από ένα τέτοιο πάντρεμα δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει και η κουζίνα η οποία αποτελεί αδιαμφισβήτητο στοιχείο της πολιτιστικής ταυτότητας μίας περιοχής.

 

Το κομμάτι της έρευνας που ακολουθεί έχει ως στόχο του να αποδείξει την σημαντική επίδραση που δέχτηκε η ελληνική κουζίνα από την δύση. Η έρευνα ξεκινά με τη μελέτη της κουζίνας εκείνων των περιοχών που βρέθηκαν στην κατοχή των δυτικοευρωπαίων. Η μελέτη εστιάζεται στην συγκέντρωση παραδοσιακών συνταγών από τις περιοχές που προαναφέρθηκαν. Μετά τη συγκέντρωση των συνταγών ακολουθεί διερεύνηση της ονοματολογίας τους με σκοπό να βρεθούν οι ρίζες των ονομάτων. Από την ρίζα του κάθε ονόματος οδηγούμαστε στην προέλευση της ονομασίας και άρα στην προέλευση του ίδιου του φαγητού.

 

H έρευνα εντόπισε πληθώρα αυθεντικών συνταγών οι ονομασίες των οποίων έχουν τις ρίζες τους στους Βενετούς κατακτητές, με τις περισσότερες μάλιστα απ' αυτές να μην έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές με το πέρασμα του χρόνου. Στις σελίδες που ακολουθούν θα παρακολουθήσουμε τις συνταγές που διερευνήθηκαν και τα αποτελέσματα της ετυμολογικής έρευνας.