Επιστημονική ομιλία: Σάββατο 9/3/2024 ,
ώρα 19.00 , Αμφιθέατρο Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων.
Με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα της Χημείας , η Ένωση Ελλήνων Χημικών – ΕΕΧ (Περιφερειακό τμήμα Κρήτης) & το Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων στο πλαίσιο της δράσης : «Χημεία και καθημερινή ζωή», διοργανώνει επιστημονική ομιλία
με θέμα : «Η συμβολή της Χημείας στη συντήρηση των αρχαιοτήτων»
Ομιλήτρια : Δρ Μαραβελάκη Παγώνα (Νόνη) Καθηγήτρια
ΑΡΜΗΧ (Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών) Πολυτεχνείου Κρήτης.
Περίληψη της επιστημονικής ομιλίας :
Η συμβολή της Χημείας στη συντήρηση των αρχαιοτήτων
Η ομιλία στοχεύει να καταδείξει τη συμβολή της Χημείας στη συντήρηση αρχαιοτήτων προβάλλοντας και αναλύοντας την αλληλένδετη σχέση τους σε επίπεδο βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας.
Η ομιλία είναι δομημένη σε τέσσερις ενότητες. Στην πρώτη επιχειρείται να παρουσιαστεί το αντικείμενο που πραγματεύεται η επιστήμη της συντήρησης, καθώς και τα βασικά μεθοδολογικά στάδια που ακολουθούνται για τη διατήρηση τεκμηρίων πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στη δεύτερη και τρίτη ενότητα, με βάση εφαρμοσμένες αναλυτικές τεχνικές Χημείας και εστιάζοντας στα μνημεία παρουσιάζονται: α) μέθοδοι ανάλυσης που τεκμηριώνουν τη φθορά των δομικών υλικών των μνημείων, καθώς και πώς οι μορφές φθοράς που προσδιορίζονται, συνδέονται με τα αίτια που τις έχουν προκαλέσει, β) κριτική παρουσίαση μεθόδων και υλικών που εφαρμόζονται για τη συντήρηση των μνημείων. Αναφέρονται παραδείγματα ανάλυσης και συντήρησης μνημείων από την Κρήτη, Ελλάδα και εξωτερικό αναδεικνύοντας τους φυσικοχημικούς μηχανισμούς φθοράς από τις επιδράσεις του περιβάλλοντος και της ανθρωπογενούς δράσης.
Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζονται καινοτόμες μέθοδοι και υλικά που στηρίζονται στη νανοτεχνολογία για τη συντήρηση μνημείων, καθώς και η έννοια της «αειφόρου συντήρησης», ζητούμενο σήμερα για κάθε υλικό και επέμβαση, σεβόμενοι το μνημείο αλλά και το περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται.
Καταλήγοντας αναδεικνύεται η συμβολή της Χημείας στα καθιερωμένα στάδια που ακολουθούνται στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως Διάγνωση, Ανάλυση και Χαρακτηρισμός, Επεμβάσεις Συντήρησης, Προληπτική και Αειφόρος Συντήρηση.
Παγώνα(Νόνη) Μαραβελάκη, Δρ. Χημικός
Καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείου Κρήτης
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα:
Η Παγώνα (Νόνη) Μαραβελάκη είναι Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθώς και Ιδρύτρια – Διευθύντρια του θεσμοθετημένου Εργαστηρίου «Υλικών Πολιτιστικής Κληρονομιάς & Σύγχρονης Δόμησης». Είναι Πτυχιούχος Χημείας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με Διδακτορικό Δίπλωμα από το Τμήμα Περιβαλλοντικής Επιστήμης, Τομέας Χημείας Συντήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Πανεπιστημίου Ca Foscari της Βενετίας. Διετέλεσε Επιστημονικός Συνεργάτης της Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολή Λωζάννης (EPFL), του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέϊζερ (ΙΗΔΛ-ΙΤΕ) και υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού. Έχει 35 χρόνια εμπειρίας σε θέματα σχετικά με την φθορά και τη συντήρηση της μνημειακής πολιτιστικής κληρονομιάς, συμμετέχοντας ως προσκεκλημένος ειδικός επιστήμονας σε Ευρωπαϊκές Επιτροπές, διεθνή σεμινάρια, συνέδρια και ημερίδες. Έχει δημοσιεύσει ένα βιβλίο (Conserving Stone Heritage, 2022, εκδόσεις Springer), έχει επιμεληθεί άλλες δύο ειδικές εκδόσεις σε επιστημονικά περιοδικά, έχει 70 δημοσιεύσεις σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, 15 κεφάλαια σε βιβλία, περισσότερες από 80 δημοσιεύσεις σε πρακτικά συνεδρίων, και 1 Ελληνικό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας. Έχει συμμετάσχει/έχει σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα και έχει λάβει το πρώτο βραβείο διεθνούς διαγωνισμού για ερευνητικό πρόγραμμα με στόχο τον καθαρισμό της μαρμάρινης επένδυσης της Όπερας του Όσλο. Είναι κριτής σε 20 διεθνή επιστημονικά περιοδικά, έχει επιβλέψει επιτυχώς 5 διδακτορικές διατριβές, ενώ 4 ακόμα είναι σε εξέλιξη. Είναι μέλος τεχνικών επιτροπών της διεθνούς ένωσης των εργαστηρίων και των εμπειρογνωμόνων σε οικοδομικά υλικά, συστήματα και δομές (RILEM), όπου συμμετέχει στην επιτροπή εξειδικευμένων επιστημόνων για την «Πολιτιστική Κληρονομιά, κατασκευές από ξύλο και πέτρα», καθώς και στην τετραμελή κριτική επιτροπή για την απονομή βραβείων Colonnetti και L’Hermite της RILEM. Συμπεριλαμβάνεται στους κορυφαίους 2% επιστήμονες παγκοσμίως για το συνολικό ερευνητικό της έργο σύμφωνα με την ταξινόμηση (2021-2022) του Πανεπιστημίου Stanford.