Α΄  Κ Υ Κ Λ Ο Σ  (Άνοιξη 2013)
13 Μαρτίου	Victor Hugo	Θανάσης Νάκας Χρυσή Καρατσινίδου
29 Μαρτίου	Πρωτογονικό Τραγούδι	Σωκράτης Σκαρτσής
12 Απριλίου	PabloNeruda	Γιώργος Κεντρωτής
19 Απριλίου	NazimHikmet	Χρίστος Αλεξίου
17 Μαΐου	Xαϊκού – Ματσούο Μπασό	Ξένη Σκαρτσή
31 Μαΐου	Federico García Lorca	Χρίστος Γουδής

 

Α΄  Κ Υ Κ Λ Ο Σ

 

13 Μαρτίου 2013

 

Θανάσης Νάκας – Χρυσή Καρατσινίδου

 

Καθηγητής Γλωσσολογίας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. Διευθυ­ντής Ε­ρευ­νώντης Ακαδημίας Αθηνών. Επισκέπτης Ερευνητής στον Τομέα Γλωσ­σολογίας του Πανεπιστη­μίου του Salzburg / Αυστρία. Διδάσκων, επί σειράν ετών, στο Μαράσ­λειο Δι­δασκαλείο, στη ΣΕΛΜΕκαι στα ΠΕΚ. Ως Ερευνητής της Ακαδημίας Αθηνών και ως μέλος ΔΕΠ του ΕΚΠΑ συμ­μετέσχε σε πολλά εθνικά και διεθνή συνέδρια και ε­ρευνητικά προγράμματα σχετικά με τον γλωσ­σικό σχεδιασμό και τη γλωσσική εκπαί­δευση.

Ασχολείται με θέματα φιλολογίας, γλωσσικής διδασκαλίας, θεωρίας της λογο­τεχνίας και ρητορικής. Ανήκει στα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Γενικής και Συγκρι­τικής Γραμματο­λογίας. Είναι τακτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Οργανωτικής Επιτροπής του Συμποσίου Ποίησης της Πάτρας. Εχει τιμηθεί με ει­δικό μετάλλιο, που του απένειμε ο πρόεδρος της Γαλλικής Βουλής, για τη μετά­φρα­ση και διάδοση του έργου του Montaigne στην Ελλάδα.

Δημοσιευματα [βιβλία]: Παράλληλα Χωρία στα Δοκίμια του Σεφέρη και του ΄Ε­λιοτ Ÿ O Montaigne και το Δοκίμιο Ÿ Γλωσσοφιλολογικά, τόμοι Α΄ έως Δ΄ [Πατάκης] Ÿ Η Γλώσσα της Σύγχρονης Ποίησης (Γενιά του ’70) Ÿ Τα Επιρρηματικά της Νέας Ελλη­νικής (Διδακτορ. Διατρ.) Ÿ Σχήματα (Μορφο)λεξικής και Φρα­στικής Επανάληψης [Πα­τάκης] Ÿ Δημοσιογραφία και Νεολογία: Τίτλοι- ευρήματα για θέματα- εκπλήξεις [Πατάκης] Ÿ [Μετάφραση:] Michel de Montaigne, Δοκίμια [Κάλβος].

Πολυάριθμα άρθρα και μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, κτλ.

 

        

                     VICTOR HUGO

 

                                    ΤΟΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ

                                                Les turcs ont passé là. Tout est ruine et deuil...

                                                                                Victor Hugo

                            

Τοῦρκοι διαβήκαν. Χαλασμός, θάνατος πέρα ὡς πέρα.

῾Η Χίο, τ᾿ ὁλόμορφο νησί, μαύρη ἀπομένει ξέρα,

            μὲ τὰ κρασιά, μὲ τὰ δεντρὰ

τ᾿ ἀρχοντονήσι, ποὺ βουνὰ καὶ σπίτια καὶ λαγκάδια

καὶ στὸ χορὸ τὶς λιγερὲς καμιὰ φορὰ τὰ βράδια

            καθρέφτιζε μέσ᾿ στὰ νερά.

 

᾿Ερμιὰ παντοῦ. Μὰ κοίταξε κι ἀπάνου ἐκεῖ στὸ βράχο,

στοῦ κάστρου τὰ χαλάσματα κάποιο παιδί μονάχο

            κάθεται, σκύβει θλιβερὰ 

τὸ κεφαλάκι, στήριγμα καὶ σκέπη τοῦ ἀπομένει

μόνο μιὰ ν᾿ ἄσπρη ἀγράμπελη σὰν αὐτὸ ξεχασμένη

            μέσ᾿ στὴν ἀφάνταστη νερά.

 

-Φτωχὸ παιδί, ποὺ κάθεσαι ξυπόλυτο στὶς ράχες

γιὰ νὰ μὴν κλᾶις λυπητερά, τ᾿ ἤθελες τάχα νά ᾿χες

            γιὰ νὰ τὰ ἰδῶ τὰ θαλασσὰ

ματάκια σου ν᾿ ἀστράψουνε, νὰ ξαστερώσουν πάλι,

καὶ νὰ σηκώσῃς χαρωπὰ σὰν πρῶτα τὸ κεφάλι

            μὲ τὰ μαλλάκια τὰ χρυσά;

 

Τί θέλεις, ἄτυχο παιδί, τί θέλεις νὰ σοῦ δόσω

γιὰ νὰ τὰ πλέξῃς ξέγνοιαστα, γιὰ νὰ τὰ καμαρώσω

            ριχτὰ στοὺς ὤμους σου πλατιὰ

μαλλάκια ποὺ τοῦ ψαλλιδιοῦ δὲν τἄχει ἀγγίξει ἡ κόψη,

καί σκόρπια στὴ δροσάτη σου τριγύρω γέρνουν ὄψη

            καὶ σὰν τὴν κλαίουσα τὴν ἰτιά;

 

Σὰν τί μποροῦσε νὰ σοῦ διώξῃ τάχα τὸ μαράζι;

Μήπως τὸ κρίνο ἀπ᾿ τὸ ᾿Ιρὰν ποὺ τοῦ ματιοῦ σου μοιάζει;

            Μήν ὁ καρπὸς ἀπ᾿ τὸ δεντρὶ

ποὺ μέσ᾿ στὴ μουσουλμανικὴ παράδεισο φυτρώνει,

κ᾿ ἕν᾿ ἄλογο χρόμια ἑκατὸ κι ἂν πηλαλάει, δὲ σώνει

            μέσ᾿ ἀπ᾿ τὸν ἴσκιο του νὰ βγῇ;

 

Μὴ τὸ πουλὶ ποὺ κελαϊδάει στὸ δάσος νύχτα μέρα

καὶ μὲ τὴ γλύκα του περνάει καὶ ντέφι καὶ φλογέρα;

            Τί θὲς κι ἀπ᾿ ὅλα τ᾿ ἀγαθὰ

τοῦτα; Πὲς! Τ᾿ ἄνθος, τὸν καρπό; θὲς τὸ πουλί;

                                                            -Διαβάτη,

μοῦ κράζει τὸ ῾Ελληνόπουλο μὲ τὸ γαλάζιο μάτι·

            Βόλια, μπαρούτη θέλω, νά!

                                                                         1885 

                  

                Μετάφραση: Κωστής Παλαμάς

 

 

 

29 Μαρτίου 2013

 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ Λ. ΣΚΑΡΤΣΗΣ

 

 

Γεννήθηκε (1936) στην Πάτρα. Σπούδασε και δίδαξε φιλολογία. ΄Ιδρυσε με φίλους του την πολιτιστική εταιρία «Όστρακα» και το Συμπόσιο Ποίησης και ήταν διευθυντής των «Εκδόσεων του Πανεπιστημίου Πατρών» (1994-1999). Δημοσίευσε ποιήματα, μελέτες και άρθρα σε διάφορα περιοδικά και έβγαλε 10 περιοδικά. ΄Εχει εκδώσει 150 περίπου βιβλία. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών.

 

 

ΝΑΒΑΧΟΣ

 

ΜΙΚΡΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ

 

Στην ομορφιά ευτυχισμένα περπατώ.

Με ομορφιά μπροστά μου, περπατώ.

Με ομορφιά πίσω μου, περπατώ.

Με ομορφιά από κάτω μου, περπατώ.

Με ομορφιά από πάνω μου, περπατώ.

Με ομορφιά ολοτρόγυρά μου, περπατώ.

 

Τέλειωσε πάλι σ’ ομορφιά.

Τέλειωσε σ’ ομορφιά.

Τέλειωσε σ’ ομορφιά.

Τέλειωσε πάλι σ’ ομορφιά.

 

                                 Μετάφραση απ’ τ’ αγγλικά:  Σ.Λ. Σκαρτσής  

 

 

12 Απριλίου 2013

 

Γιώργος Κεντρωτής

 

Γεννήθηκε το 1958 στους Μολάους Λακωνίας. Σπούδασε νομικά στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Είναι Διδάκτωρ Νομικής και από το 1994 είναι καθηγητής Θεωρίας της Μετάφρασης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τα βασικά του ερευνητικά ενδιαφέροντα ανάγονται στη θεωρία και την πράξη της μετάφρασης, στη γλωσσοφιλοσοφία, στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή παράδοση, στην παγκόσμια λογοτεχνία και στην ελληνική γραμματεία με έμφαση στο έργο της Επτανησιακής Σχολής και στη λογοτεχνία από Μεσοπόλεμο έως και τις μέρες μας. Μεταφράζει στα Νέα Ελληνικά από τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά, τα Γερμανικά, τα Ιταλικά, τα Ισπανικά, τα Γαλλικά, τα Αγγλικά, τα Ρωσικά και τα Τσεχικά. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα, μυθιστορήματα και δοκίμια.

 

                     PABLO NERUDA

             ΤΟ ΚΑΤΑΠΟΝΤΙΣΜΕΝΟ ΡΟΛΟΪ

Υπάρχει τόσο άραχλο φως στους τρίσβαθους αιθέρες
και τόσες διάστασές τους εκιτρινίσαν εντελώς αδοκήτως,
που δε πέφτει πλέον ο άνεμος
μα κι ούτε ανασαίνουνε πλέον τα φύλλα.

Επίσημη μέρα Κυριακή κρεμιέται απάνω απ’ τα πελάγη,
καράβι βουλιαγμένο αύτανδρο θα ’λεγες στον πόντο,
και μια σταγόνα χρόνος σκαληνός
χιμούν από τις σκαλινάδες
υγρασίες φορώντας διάφεγγες
που σβέλτες, καθώς είν’, σου κόβουν τα ήπατα.

Υπάρχουν μήνες στοιβαγμένοι
με βάρος σοβαρό σ’ ένα ρούχο
που θες να το μυρίσεις κλαίγοντας με τα μάτια κλεισμένα,
όπως υπάρχουνε και χρόνια συναγμένα
σ’ ένα τυφλό σημάδι του νερού βορβορώδες, χαλκοπράσινο·
υπάρχει η εποχή
που ούτε τα δάχτυλα ούτε το φως αγγίξανε,
πολύ πιο πολύτιμη κι από σπασμένη βεντάλια,
πολύ πιο αμίλητη κι από ξεθαμμένο ποδάρι,
όπως υπάρχει και των διαλυμένων ημερών
η εποχή η γαμήλια
σ’ έναν τάφο μέσα θλιβερό
που τον διαπλέουνε ψάρια και χέλια χίλια.

Πέφτουν του χρόνου τ’ ανθοπέταλα,
πέφτουν, ασταμάτητα πέφτουν,
πέφτουν σαν αλεξιβρόχια αλώμενα
που μοιάζουν ουρανών στερέωμα,
πέφτουνε και ολοένα μεγαλώνουν πέφτοντας,
και δεν είναι παρά μόλις
μια καμπάνα που ποτέ πιο πριν δεν έτυχε να δούμε,
και δεν είναι παρά μόλις
ένα ρόδο μούσκεμα, μια μέδουσα, ένα μακρύ
κερματισμένο χτύπημα,
που όμως δεν είναι αυτό, αλλά κάτι άλλο, κάτι που μόλις
που σ’ ακουμπά κι ευθύς αμέσως σβήνει,
χνάρι δεμένο, μπερδεμένο
δίχως σάλαγο και με κανέναν ήχο
και δίχως καν ανάκατα πουλιά,
αρωμάτων κηλαϊδισμός λιπόθυμος
όσο και φυλών ανθρώπινων.

Κατακαμπίς τανύστηκε απάνω από τα βρύα το ρολόγι
και με την ηλεχτρικιά του τη μορφή
εχτύπησε τό ’να του ισχίο·
λαβωμένο τρέχει τώρα και σαθρό
κάτω απ’ το θρο των τρομερών νερών
που φριχτότατα εκεί κυματίζουν
με εκκενώσεις ρευμάτων κε

                          

 Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

 

19 Απριλίου 2013

 

Xρίστος Αλεξίου

 

τ. Kαθηγητής της Nεοελληνικής Φιλολογίας. Πανεπιστήμιο του Birmingham (1963- 1987)· Πανεπιστήμιο Iωαννίνων (1987-1988 )· Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (1988- 1994)· Eπίτιμο Mέλος της Eταιρείας Συγγραφέων· Διευθυντής του περιοδικού «Θέματα Λογοτεχνίας» από την ίδρυσή του (1995 μέχρι σήμερα)· Mέλος της Συντακτικής Eπιτροπής του περιοδικού «Oυτοπία» από την ίδρυσή του (1992 μέχρι σήμερα)· Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Συμποσίου Ποίησης. Έγραψε για την ποίηση του Kορνάρου, του Pήγα Bελεστινλή, του Παλαμά, του Σικελιανού, του Bάρναλη, του Kαρυωτάκη, του Mαβίλη, του Σεφέρη, του Eλύτη, του Pίτσου, και του Δάλλα· για το θέατρο και την πεζογραφία του Kαζαντζάκη, και για την πεζογραφία του Φραγκιά.

                                               

NAZIMHIKMET

 

ΣTHΘAΓXH

                                                           

                        Αν η μισή καρδιά μου βρίσκεται, γιατρέ, δω πέρα

                        H άλλη μισή στην Kίνα βρίσκεται

                        Mε τη στρατιά που κατεβαίνει προς το Kίτρινο Ποτάμι.

                        K’ ύστερα, να, γιατρέ, την πάσα αυγή

                        Tην πάσα αυγή, γιατρέ, με τα χαράματα

                        Πάντα η καρδιά μου στην Eλλάδα ντουφεκίζεται

                        K’ ύστερα, να, σαν οι φυλακισμένοι γέρνουνε στον ύπνο

                        Kαι σβήνουν στο νοσοκομείο τα τελευταία βήματα

                        Tραβάει ολόισια, γιατρέ, η καρδιά μου

                        Tραβάει, γιατρέ, στην Iσταμπούλ, σ’ ένα παλιό ξύλινο σπίτι.

                        K’ ύστερα, δέκα χρόνια τώρα, να, γιατρέ

                        Που τίποτα δεν έχω μες στα χέρια μου να δώσω στο φτωχό λαό μου

                        Tίποτα πάρεξ ένα μήλο

                        Ένα κόκκινο μήλο, την καρδιά μου.

                        K’ είναι, γιατρέ, απ’ αφορμή όλα τούτα

                        Που μες στα στήθεια μου έχω τούτη την αρρώστια.

                        Όμως, γιατρέ, και μ’ όλα τα ντουβάρια που μου κάθονται στα στήθια

                        Kοιτάω τη νύχτα ανάμεσα απ’ τα κάγκελα

                        Kι όλη η καρδιά μου αντιχτυπά και στο πιο μακρινό αστέρι.

                                                                                                                                       

                                                                                                   Aπόδοση: Γιάννης Pίτσος

 

17 Μαΐου 2013

 

Ξένη Σκαρτσή

 

Γεννήθηκε το 1963 στην Πάτρα και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από όπου πήρε και το διδακτορικό της (πάνω στο έργο του Απ. Μελαχρινού). Δίδαξε στη Μέση εκπαίδευση, στο Πανεπιστήμιο Πατρών (με συμβάσεις) και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, στου οποίου τις εκδόσεις είχε κεντρικό οργανωτικό ρόλο. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές, πέντε βιβλία μεταφράσεων, έχει δημοσιεύσει σε διάφορα λογοτεχνικά και επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων άρθρα, μελέτες (για το δημοτικό τραγούδι, το παραμύθι, τη σχέση αρχαίας και νεοελληνικής ποίησης, το Ν. Εγγονόπουλο, το Ν. Κάλα, τον Αν. Δρίβα, τον Τ. Λειβαδίτη, το Μ. Σαχτούρη, το Δ.Π. Παπαδίτσα, τον Ε.Χ. Γονατά κ.ά.) και μεταφράσεις, έχει επιμεληθεί την έκδοση Πρακτικών του Συμποσίου Ποίησης και έχει οργανώσει ποιητικά αφιερώματα. Σήμερα εργάζεται στο 2^ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών και είναι μέλος της ΟΕ του Συμποσίου Ποίησης και της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Μανδραγόρας».

 

ΧΑΪΚΟΥ – ΜΑΤΣΟΥΟ ΜΠΑΣΟ

 

Ματσούο Μπασό

 

Αρχαία λιμνούλα,

πηδάει ένας βάτραχος μέσα

–ήχος νερού.

 

Φύλλα πατάτας στο τεφρό έδαφος

–πατώντας στα δάχτυλα

περίμενα το φεγγάρι.

 

Μες στη βροχή

που πάει και στ’ άνθη της κερασιάς

ιερείς περπατούν με ψηλά τσόκαρα.

 

 

 

Ίσα στην αιχμή

του βέλους του ψαρά

η κραυγή του άγριου κούκου.

 

Άνοιξη:

λόφος δίχως όνομα

τυλιγμένος στην πρωινή ομίχλη.

 

Βαθύ το χιόνι, μας ας πάω

μέχρι να σκοντάψω, να πέσω

κοιτάζοντας το άσπρο τοπίο.

 

                                                                       

Κομπαγιάσι Ίσσα

 

Α, ο φθινοπωρινός άνεμος

και το παιδί, που ταίριαζαν

παλιά, πολύ παλιά!

 

Αρακίντα Μοριτάκε

 

Ένα πεσμένο λουλούδι

πάει στο κλαδί του πάλι

–ω, πεταλούδα!

 

(Μετάφραση από τα αγγλικά Σ.Λ. Σκαρτσής, Χαϊκού και Σένριου. Γιαπωνέζικα Τρίστιχα, Σειρά «Τα Κείμενα των Λαών», εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα ²1998)