Τα πέτρινα γεφύρια

Τα γεφύρια κατασκευάστηκαν με σκοπό την διευκόλυνση της κυκλοφορίας. Τα γεφύρια συνδέουν τους οικισμούς μεταξύ τους αλλά και κάθε χωριό με τους χώρους δουλειάς και με τα αστικά κέντρα.

Αρχικά, οι κατασκευές γεφυριών ήταν απλές, ξύλινες. Σταδιακά και κυρίως από τα μέσα του 18ου αι. και μετά άρχισαν να γίνονται πέτρινες. Χρηματοδότες των γεφυριών ήταν συνήθως οι πλούσιοι ντόπιοι κάτοικοι – πολλά εξάλλου φέρουν και το όνομα αυτού που το χρηματοδότησε.

Δομικό υλικό είναι η πέτρα, η οποία πρέπει να είναι συμπαγής και ανθεκτική, για να μην διαβρώνεται από το νερό ή τον αέρα. Ως συνδετικό κονίαμα χρησιμοποιείται το κουρασάνι, το οποίο διαφοροποιείται ανά περιοχή και ανά γεφύρι. Βασικά συστατικά του είναι ο σβησμένος ασβέστης, το νερό, το χώμα και το κεραμίδι. Συχνά στο μίγμα προστίθεται και ελαφρόπετρα, ξερά χόρτα, ασπράδια αυγών και τρίχες ζώων, τα οποία λειτουργούν ως ενισχυτικές ίνες.

Για την κατασκευή του γεφυριού, αρχικά στήνεται ο ξυλότυπος. Το χτίσιμο ξεκινά ταυτόχρονα και από τις δύο πλευρές της βάσης του γεφυριού και προχωρά σταδιακά προς την κορυφή, διαμορφώνοντας το τόξο. Στην κορυφή του τόξου τοποθετείται η πέτρα «κλειδί». Στη συνέχεια χτίζεται το γέμισμα του γεφυριού, επάνω στο τόξο, το οποίο γίνεται από ξηροδομή (χωρίς κονίαμα). Το γεφύρι κατασκευάζεται έτσι ώστε να αντέχει στην πίεση του νερού.

Σημαντικό στοιχείο στην κατασκευή αποτελεί η θεμελίωση. Χρησιμοποιούνται πέτρες μικρού μεγέθους, εκτός από εκείνες οι οποίες χρησιμοποιούνται στα σημεία της έδρασης στους βράχους, οι οποίες είναι μεγαλύτερες. Οι σκαλωσιές κατασκευάζονται έτσι ώστε να ελαττώνονται οι παραμορφώσεις του τόξου και ο χρόνος κατασκευής του γεφυριού, αλλά και να ελαχιστοποιείται ο απαιτούμενος όγκος ξυλείας.

Τα γεφύρια τοποθετούνται στα σημεία όπου το ποτάμι στενεύει και υπάρχουν πολλά και στέρεα βράχια.

Τα γεφύρια διαφέρουν ως προς τη μορφή τους. Διαφέρουν σε μέγεθος και σε αριθμό τόξων. Τα τόξα προκύπτουν από το πλάτος του ποταμού (όταν το πλάτος είναι μικρό αρκεί ένα μόνο τόξο για να γεφυρωθεί η απόσταση), αλλά και από τη δημιουργικότητα του μάστορα. Εκτός από τα βασικά τόξα υπάρχουν και μικρότερα τόξα ή καμάρες που ελαφραίνουν την κατασκευή και επιτρέπουν τη γρήγορη διέλευση του νερού σε περίπτωση πλημμύρας του ποταμού. Στα πλάγια του γεφυριού κατασκευάζονταν πεζούλια για την προστασία των περαστικών.

Ενδεικτικό για το χτίσιμο των γεφυριών είναι το βίντεο που ακολουθεί:

Ας παίξουμε λίγο με την ιστορία..

Το παιχνίδι ακόμη και με την ιστορία είναι χρήσιμο. Γι’ αυτό παραθέτω το εξής κουίζ ερωτήσεων: http://www.classtools.net/arcade/201806_mW7DJk