ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΟΜΒΡΟΣ

Τα παιδιά της Α’ Γυμνασίου δημιουργούν ζωγραφιές συνδυάζοντας τα μαθήματα των Αγγλικών και της Ιστορίας

Πληθυσμιακές μεταβολές

Μετά το 1850 παρατηρούνται κάποιες αλλαγές: Εσωτερική μετανάστευση: οι πόλεις πυκνώνουν, δημιουργούνται προάστια. Εξωτερική μετανάστευση: κατευθύνθηκε στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Αυστραλία.

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί

• Αριστοκράτες-μεγαλογαιοκτήμονες: παρέμεναν πανίσχυροι
• Αστοί: ήταν πλέον η κυρίαρχη κοινωνική τάξη: μεγαλοαστοί (διέθεταν πλούτο, υψηλό κοινωνικό κύρος, πολιτική επιρροή), μεσοαστοί, μικροαστοί.
• Αγρότες: αποτελούσαν την πλειοψηφία, ζούσα υπό ασταθείς συνθήκες.
• Εργάτες: εργάζονταν 12-16 ώρες, ζούσαν στριμωγμένοι, πέθαιναν νέοι.

Σοσιαλιστικές θεωρίες

• Σοσιαλισμός: κίνημα που τόνιζε την προτεραιότητα του κοινωνικού έναντι του ατομικού συμφέροντος.
• Σιμόν, Φουριέ, Μπλαν, Προυντόν: μιλούσαν για μία εξιδανικευμένη μορφή κοινωνίας (ουτοπικός σοσιαλισμός).
• 1848: Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς: Κομμουνιστικό Μανιφέστο.
• Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο: η κύρια αιτία της κοινωνικής αδικίας είναι το γεγονός ότι οι σχετικά ολιγάριθμοι αστοί είναι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής. η εργατική τάξη πρέπει να οργανωθεί σε δικό της πολιτικό κόμμα, να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να πάρει στα χέρια της τα μέσα παραγωγής (αταξική κοινωνία: δεν υπάρχει η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον συνάνθρωπο): Μαρξισμός.

Η ανάπτυξη του συνδικαλισμού

• 1830: Οι εργάτες διεκδικούν οργανωμένα την ικανοποίηση των αιτημάτων τους (8ωρη εργασία).
• 1838: Χάρτα του Λαού (Αγγλική Ένωση Εργατών): οι Χαριστές διατύπωναν πολιτικά αιτήματα.
• 1η Μαΐου 1886: Η εργατική απεργία στο Σικάγο καταστέλλεται με μεγάλη σφαγή εργατών.
• Τέλη 19ου αι.: α) οι ώρες εργασίες μειώνονται σε 10, β) δημιουργία ταμείων ασφάλισης (εργατικά ατυχήματα, ασθένεια, απόλυση), γ) υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας (ορίζονταν οι κατώτερες αμοιβές).

Η πολιτική οργάνωση των εργατών

• 1864: Ιδρύεται στο Λονδίνο η Πρώτη Διεθνής Ένωση Εργατών (διαλύθηκε το 1876).
• 1889: Ιδρύεται στο Παρίσι η Δεύτερη Διεθνής (συμμετοχή μόνο πολιτικών κομμάτων που δέχονταν τον Μαρξισμό).
• Στα επόμενα χρόνια ιδρύονται και άλλα τέτοια σωματεία: προσπαθούν να ανέλθουν στην Κυβέρνηση μέσα από εκλογές. κύριοι αντίπαλοι αυτής της τακτικής: Κ. Λίμπκνεχτ, Ρ. Λούξεμπουργκ (Γερμανία), Λένιν (Ρωσία): πίστευαν στην ανατροπή του καπιταλισμού και στην εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού.

Το κίνημα για τη χειραφέτηση της γυναίκας

• Τον 19ο αι. οι γυναίκες εργάζονταν.
• Αποκτούν οικονομική ανεξαρτησία.
• Απαιτούν νομική και πολιτική χειραφέτηση.
• 1903: Η Έμελιν Πανκχορστ ιδρύει την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών η οποία μαχόταν για την παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες.

Η αυτοκρατορία την εποχή του Κωνσταντίνου

Μέτρα που έλαβε ο Κωνσταντίνος Α’ για την ανόρθωση του Ρωμαϊκού Κράτους

• Ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη (324). Μεταφορά του κέντρου (της πρωτεύουσας) της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη Δύση στην Ανατολή. Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης οφειλόταν στη γεωπολιτική της σημασία και στην εμπορική της σπουδαιότητα
• Έδωσε το δικαίωμα στους Χριστιανούς να λατρεύουν το Θεό τους.
• Ξεχώρισε την πολιτική από τη στρατιωτική εξουσία.
• Έθεσε σε κυκλοφορία ένα χρυσό νόμισμα («χρύσινος», «solidus»).

Οι κυριότεροι λόγοι της ίδρυσης της Κωνσταντινούπολης:

• Η Ανατολή παρείχε ισχυρή οικονομία και ακμαίο πληθυσμό.
• Οι Χριστιανοί —σ’ αυτούς στηρίχτηκε πολιτικά ο Κωνσταντίνος Α’— ήταν πολυπληθέστεροι στην Ανατολή.
• Στις πόλεις της Ανατολής υπήρχαν θρησκευτικές συγκρούσεις.
• Η απόκρουση των Γότθων (στο Δούναβη) και των Περσών (στον Ευφράτη) ήταν από αυτή τη θέση ευκολότερη.

Η Κωνσταντινούπολη (τα εγκαίνια της έγιναν στις 11 Μαΐου του 330) χτίστηκε με βάση το ρυμοτομικό σχέδιο της Ρώμης. Περιελάμβανε: τείχη, λεωφόρους, πλατεία (forum), έργα τέχνης, το Ιερόν Παλάτιον, το κτίριο της Συγκλήτου, δεξαμενές, λουτρά, εκκλησίες.

Ο πληθυσμός αναπτύχθηκε ραγδαία. Στις αρχές του 5ου αι. αριθμούσε 150.000 κατοίκους. Στα μέσα του 6ου αι. αριθμούσε 300.000 κατοίκους.

 Θρησκευτική πολιτική: Ο Κωνσταντίνος ευνόησε τους Χριστιανούς γιατί πίστευε ότι ο Χριστιανισμός θα ξανάφερνε την ενότητα στο Ρωμαϊκό Κράτος.

Μέτρα υπέρ των Χριστιανών

• Μεταφέρει το Χριστόγραμμα από το λάβαρο στα νομίσματα (312).
• Προχωρά σε νομοθετικές ρυθμίσεις.
• Με το Διάταγμα των Μεδιολάνων (313), εξισώνει τους Χριστιανούς με τους πιστούς των άλλων θρησκειών.
• Παύει τους διωγμούς κατά των Χριστιανών (από το 324).
• Με την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (325) καταδικάζει τις αιρέσεις και επαναφέρει την ειρήνη στην Εκκλησία και την Αυτοκρατορία

 **********************************************