Γ. Η πειθώ στον πολιτικό λόγο

Έκφραση – Έκθεση Γ΄ Λυκείου

Η πειθώ

Γ. Η πειθώ στον πολιτικό λόγο

Πολιτικός λόγος: είδος λόγου στον οποίο:
? ο πομπός προσπαθεί να πείσει το δέκτη να πάρει κάποιες αποφάσεις ή να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες ή πρωτοβουλίες.
? ο δέκτης πρέπει να πειστεί (με το λόγο του πομπού) ότι οι αποφάσεις ή οι ενέργειές του είναι επωφελείς τόσο για τα δικά του προσωπικά συμφέροντα όσο και για τα συμφέροντα του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου στο οποίο ανήκει.
? ωστόσο, εκείνο που πρωτίστως και πραγματικά ενδιαφέρει τον πομπό του πολιτικού λόγου είναι να ευοδωθούν τα προσωπικά συμφέροντα και οι επιδιώξεις του.
? ο πομπός (πολιτικός / ρήτορας) χρησιμοποιεί και τις τέσσερις μορφές πειθούς (επίκληση στη λογική, το συναίσθημα, την αυθεντία, το ήθος)
? γίνεται χρήση λογικής επιχειρηματολογίας (επιχειρήματα ? τεκμήρια)
? γίνεται ιδιαίτερα συχνά χρήση έντονων συναισθηματικά φορτισμένων όρων
? γίνεται ιδιαίτερα συχνά χρήση επιτηδευμένων ρητορικών σχημάτων (ρητορεία)

Προπαγάνδα: εσκεμμένη προσπάθεια εκ μέρους του πομπού να επηρεαστεί μονομερώς ή να προσανατολιστεί ο δέκτης προς μια ορισμένη κατεύθυνση. Σ? αυτές τις περιπτώσει στόχος του πομπού είναι η παραπλάνηση ή / και ο εκφοβισμός του δέκτη προκειμένου αυτός να αποδεχτεί άκριτα τις θέσεις του πομπού. Ο πομπός για να πετύχει κάτι τέτοιο αντικαθιστά τα επιχειρήματα με αυταπόδεικτες έννοιες ή με όρους που έχουν τέτοια ηθική διάσταση (π.χ. ?έθνος?, ?εθνικό συμφέρον?, ?πατρίδα?, ?λαός?, ?εθνική σωτηρία? κτλ), που παρεμποδίζουν το λογικό έλεγχο και παγιδεύουν (εγκλωβίζουν ηθικά) το δέκτη. Όταν, λοιπόν, ο πολιτικός λόγος παίρνει τη μορφή παραποίησης εννοιών και στρέβλωσης αξιών γίνεται προπαγάνδα.

Χαρακτηριστικά προπαγανδιστικού λόγου:
? λεκτικός πληθωρισμός
? ηθικά δεσμευτικές αξιολογικές κρίσεις
? ευφημιστική γλώσσα
? συμφυρματικός χαρακτήρας μεταξύ νοημάτων και λέξεων
? διχοτομικός ? μανιχαϊστικός διαχωρισμός των εννοιών.

Ασκήσεις:
Από το σχολικό βιβλίο:
?σελ. 64: Να διαβάσετε προσεκτικά το κείμενο που ακολουθεί (απόσπασμα πολιτικού λόγου) και στη συνέχεια να κάνετε τις παρακάτω εργασίες: (σελ.64 ?67).