Συρτός Κρήτης

Ο Συρτός της Κρήτης ή Χανιώτικος Συρτός ή απλά Χανιώτης αποτελεί το βασικό χορό στα γλέντια των κρητικών σε όλες τις περιστάσεις.

 Ιστορικά στοιχεία αναφέρουν ότι οι πρώτες μελωδίες του Συρτού δημιουργήθηκαν από κρήτες που πολεμούσαν υπερ του Βυζαντίου την περίοδο της Άλωσης της Κωσταντινούπολης. Πολύ αργότερα , στη Κίσσαμο του νομού Χανίων , πραγματοποιείται ένα κρητικό γλέντι με βιολάτορα το κισσαμίτη Στέφανο Τραινταφυλλάκη ή Κιώρο. Μετά από παραγγελιά , ο Κιώρος με το βιολί του έπαιξε τις μελωδίες του Συρτού και καποιοι συμετέχοντες στο γλέντι πιάνοντας το χορό, φαίνεται πως χόρεψαν ( αυτοσχεδιαστικά ) τον κυκλικό χορό της Κρήτης.

 Ο τελετουργικός χορός συρτός ή χανιώτικος άρχισε να κάνει την εμφάνιση του στην υπόλοιπη Κρήτη κατά τη δεκαετία του '20 με κάποιες παραλλαγές στα βήματα, στο ύφος και στο στυλ. Αλλιώς χορεύουν το συρτό στην Κίσσαμο, στο Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο, στη Σητεία. Ονομάζεται Συρτός γιατί τα βήματα είναι σεμνά, συρτά στο έδαφος και Χανιώτικος γιατί πρωτοχορεύτηκε στα Χανιά.

 Ο Συρτός έχει δώδεκα κινήσεις, παρόλο που συνηθίζεται να μετράμε 11 βήματα. Χορεύεται κυκλικά, με τα χέρια πιασμένα σε σχήμα W με λυνισμένους αγκώνες. Στη Κρήτη - παλιότερα και τώρα - πάντα ξεκινούν να χορεύουν ανά οικογένεια ή ανά παρέα. Πάντα το χορό τον ξεκινούσε άντρας, ο άρχοντας του σπιτιού, μετά έπιανε η υπόλοιπη οικογένεια και στο τέλος (κουντούρα) ήταν πάλι άντρας. Ο μπροστινός έχει την ελευθερία κίνησης και τη δυνατότητα να αυτοσχεδιάζει κάνοντας κάποιες παραλλαγές στα βασικά βήματα του χορού βρίσκοντας σε συνεχή επαφή με τη γη, έχει την δυνατότητα του αυθορμητισμού κάνοντας στροφές και τσακίσματα, ενώ τα ταλίμια περιορίζονται στο ελάχιστο. Στη συνέχεια ο πρωτοχορευτής (μπροστινός) καλούσε με μαντήλι την αρχόντισσα του σπιτιού. Η γυναίκα στο χανιώτικο συρτό κάνει την εμφάνιση της δυναμική πιάνοντας συχνά μπροστά. Την διακρίνει η σεμνότητα, η μεγαλοπρέπεια και δίνει το βάρος στη χορευτική της έκφραση.