Παιδαγωγική Ομάδα «Το Σκασιαρχείο»
Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της κοινότητας
Διάβασε:
Αρχές και τις Τεχνικές της παιδαγωγικής Φρενέ
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ. ΓΙΑΤΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΦΡΕΝΕ;
Μια Παιδαγωγική Φιλοσοφία με πολιτικό εκπαιδευτικό όραμα
Με την Παιδαγωγική Φρενέ έχουμε μια παιδαγωγική Φιλοσοφία με πολιτικό
εκπαιδευτικό όραμα. Η Παιδαγωγική Φρενέ συναντά την Κριτική Παιδαγωγική,
σύμφωνα με την οποία, δάσκαλοι και μαθητές μπορούν να εργαστούν κριτικά
ώστε να αλλάξουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα που τους
περιβάλλει προς το καλύτερο .
Στην Παιδαγωγική Φρενέ, οι μαθητές μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία, την
λεγόμενη από τον Φρενέ «ψηλαφητή διερεύνηση» και «φυσική» μέθοδο μάθησης
με έμφαση στα ενδιαφέροντα και τις ευαισθησίες τους. Τα παιδιά βιώνουν
τη χαρά της πρωτοβουλίας, της ελεύθερης επιλογής, της δημιουργίας και
του οράματος για την βελτίωση της ζωής τους μέσα από τη μάθηση και την
εργασία τους στο σχολείο.
Το όραμα για μια καλύτερη ζωή αφορά σε μια ειρηνική, ελεύθερη,
δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία με ισότητα, δίκαιη κατανομή των αγαθών
προς όλους, χωρίς διακρίσεις, χωρίς βία, χωρίς υποκρισία. Το όραμα αφορά
σε μια κοινωνία που θα λειτουργεί με συλλογικότητα, συμμετοχή και
αλληλεγγύη, όπου θα ξαναγεννηθεί η έννοια της κοινότητας.
Αφορά, λοιπόν, μια άλλη παιδεία που θα αναπτύσσει καθημερινά αυτές τις
αξίες στη σχολική ζωή – την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη συνεργασία, την
αλληλεγγύη, την ισότητα και το σεβασμό στη διαφορετικότητα –όχι ως
γνώση αλλά ως βίωμα.
Τεχνικές υποστήριξης ενός δημοκρατικού και ανοικτού στην κοινότητα σχολείου
Με τις Τεχνικές της Παιδαγωγικής Φρενέ, όπως οι Τεχνικές του
Τυπογραφείου, του κινηματογράφου, της αλληλογραφίας, τα έργα των μαθητών
ξεπερνούν τα όρια της τάξης τους διότι ανταλλάσσονται με συνεργαζόμενες
τάξεις και δημοσιεύονται.
Στην παιδαγωγική Φρενέ, λοιπόν, η συν-εργασία γίνεται για να ξεπεράσει
τα όρια της σχολικής τάξης και του σχολείου και αποτελεί μια ενεργή
δράση για τη κοινότητα και το κοινωνικό σύνολο. Το σχολείο μέσα από τις
εργασίες των μαθητών παράγει πολιτισμό για τη γειτονιά, την κοινότητα
και την κοινωνία.
Τα Συμβούλια (Συμβούλιο τάξης, Συμβούλιο μαθητών) είναι θεμέλια της
λειτουργίας του σχολείου, της ανάπτυξης της συλλογικής ευθύνης, της
πειθαρχίας, του αλληλοσεβασμού, της μη βίας και φυσικά της
πολιτειότητας.
Τάξη ως κοινότητα
Στην Παιδαγωγική Φρενέ, η τάξη λειτουργεί ως κοινότητα. Με την
υποστήριξη της τάξης ως κοινότητας αναπτύσσεται η συνεργασία, η
αλληλοβοήθεια, το μοίρασμα, η φιλία. Μέσα στην τάξη ως κοινότητα, όπως
αναφέρει και ο Φρενέ (βλ. Lemery et al., 2002) αναπτύσσεται το
δημοκρατικό πνεύμα και η ενδυνάμωση αξιών όπως ο αλληλοσεβασμός, η
υπευθυνότητα, η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια σε θετικό κλίμα χωρίς
ανταγωνισμό. Οι Τεχνικές Φρενέ, από το Τυπογραφείο και την αλληλογραφία
ως τα Συμβούλια των μαθητών συμβάλλουν σε αυτό. Οι μαθητές αναλαμβάνουν
ρόλους και ευθύνες, βιώνουν το σχολείο τους ως υπόθεση συλλογική και
δική τους.
Συνέργεια πολλών ενηλίκων
Για την λειτουργία του σχολείου ως κοινότητα συνεργούν εκτός από τους
δασκάλους, και γονείς και οι άνθρωποι του πολιτισμού και της τέχνης, των
Μέσων ενημέρωσης, των Δικτύων της πόλης, του αθλητισμού, της σίτισης.
Τρίπτυχο τάξη-αυλή-κοινότητα
Μια ξεχωριστή αρχιτεκτονική υποστηρίζει την πρόταση του Φρενέ και
συνδέει την τάξη με την αυλή και την κοινότητα και το σχολείο με τη ζωή.
Το σχολείο δεν είναι πια μόνο του μέσα σε μια ξένη πόλη αλλά συνδέεται
με δράσεις και διαδρομές με τους χώρους της πόλης. Το σχολείο αποτελεί
μια «νήσο» από κτίρια τα οποία διευρύνουν τα όρια του σχολείου. Εδώ
ενισχύονται οι διαδρομές μέσα κι έξω από το σχολείο, από το σχολείο προς
την κοινότητα. Οι μαθητές εξοικειώνονται με το δημόσιο χώρο και
αντιλαμβάνονται ότι τους αφορά. Με τις δράσεις τους και την συμμετοχή
τους στα κοινά συν-διαμορφώνουν το περιβάλλον τους.
Σημαντική συμβουλή
: Ξεκινήστε στην παιδαγωγική Φρενέ, πάντα σε συνεργασία με άλλους
συναδέλφους του σχολείου σας, σε συνεργασία με τους γονείς των παιδιών
και σε συνεργασία με άλλες τάξεις Φρενέ. Συνεργαστείτε!
Σύνταξη κειμένου: Σοφία Λάχλου
13/5/2015
