Υλικό μαθήματος ιστοριας
Η Στάση του Νίκα (στάση = εξέγερση) έλαβε χώρα στην Κωνσταντινούπολη το 532 και είχε διάρκεια μίας εβδομάδας. Υπήρξε η χειρότερη περίοδος βίας και αναρχίας που γνώρισε η Κωνσταντινούπολη με τη μισή πόλη να έχει καεί ή καταστραφεί.
Η Ρωμαϊκή και η Βυζαντινή αυτοκρατορία είχαν αναπτύξει οργανώσεις φιλάθλων του ιπποδρόμου, ειδικά για τις αρματοδρομίες, μία δημοφιλή ενασχόληση για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Υπήρχαν τέσσερις κύριοι σύνδεσμοι, καθορισμένοι ανάλογα με το χρώμα της στολής της αγαπημένης τους αγωνιστικής ομάδας. Αυτοί ήταν οι Βένετοι (Γαλάζιοι), οι Ρούσσοι (Κόκκινοι), οι Πράσινοι και οι Λευκοί, αν και κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι μόνες ομάδες που εξακολουθούσαν να διαθέτουν κάποια επιρροή και πολιτική δύναμη ήταν οι Βένετοι και οι Πράσινοι. Οι αυτοκράτορες συχνά υποστήριζαν τη μία έναντι της άλλης ομάδας. ΟΙουστινιανός ήταν υποστηρικτής των Βένετων, τουλάχιστον μέχρι τη Στάση.
Κάποτε είχαν καταδικαστεί, με την κατηγορία της δολοφονίας, σε απαγχονισμό στον ιππόδρομο μέλη Βενετών και Πρασίνων αλλά εξαιτίας κάποιων προβλημάτων της αγχόνης γλίτωσαν δύο. Έτσι οι δήμοι και οι κάτοικοι της Πόλης που ήταν εκεί άρχιζαν να φωνάζουν στον Ιουστινιανό να τους χαρίσει τη ζωή, όμως αυτός τους το αρνήθηκε και αυτή υπήρξε η αφορμή της στάσης.
Κάποιοι από τους συγκλητικούς είδαν τη στάση σαν ευκαιρία να ανατρέψουν τον Ιουστινιανό, δυσαρεστημένοι από νέους, βαρείς φόρους που αυτός είχε επιβάλει και τον ψαλιδισμό των δικαιωμάτων των ευγενών γενικότερα. Οι στασιαστές, οπλισμένοι και μάλλον ελεγχόμενοι από τους συμμάχους τους στη Σύγκλητο,πυρπολούν κτίρια, πολιορκούν το παλάτι προξενούν ζημιές ακόμη και στην Αγία Σοφία και απαιτούσαν την αποπομπή του ΈπαρχουΙωάννη του Καππαδόκη, ο οποίος ήταν αρμόδιος για τη συλλογή των φόρων, καθώς και του αυλικού Τριβωνιανού, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα. Ο Ιουστινιανός υποσχέθηκε να απομακρύνει από τις θέσεις τους τον Τριβωνιανό και τον Ιωάννη τον Καππαδόκη, αλλά η έκκλησή του στον Ιππόδρομο δεν πέτυχε και ανακηρύχθηκε νέος αυτοκράτορας ο Υπάτιος, ανιψιός του Αυτοκράτορα Αναστάσιου Α'.
Ο Ιουστινιανός ετοιμαζόταν να εγκαταλείψει την Πόλη, αλλά η σύζυγός του Θεοδώρα τον έπεισε να παραμείνει. Ο Ιουστινιανός διέταξε τότε τους στρατηγούς του Βελισάριο και Μούνδο να καταστείλουν την εξέγερση. Αυτοί δωροδοκώντας κάποιους αρχηγούς των στασιαστών τους έφεραν με το μέρος του αυτοκράτορα, προκαλώντας έτσι διχόνoια μεταξύ των στασιαστών. Σε κάθε περίπτωση, οι εξεγερθέντες εγκλωβίστηκαν στον Ιππόδρομο, όπου και σφαγιάστηκαν. Οι πηγές αναφέρουν ως θύματα συνολικά περίπου τριάντα πέντε χιλιάδες στασιαστές. Την επομένη, διατάχθηκε να εκτελεσθούν ο Υπάτιος και ο αδελφός του, ενώ η περιουσία τους δημεύθηκε, όπως και πολλών συγκλητικών που εξορίστηκαν επειδή είχαν υποστηρίξει τη στάση.
Με αυτή την ονομασία έμεινε στην ιστορία η λαϊκή εξέγερση που συνέβη στο Βυζάντιο την εποχή του Ιουστινιανού και πνίγηκε στο αίμα από τον αυτοκράτορα. Πληροφορίες από «πρώτο χέρι» μας δίνει ο σύγχρονος του Ιουστινιανού, ιστορικός Προκόπιος, στο βιβλίο του «Η ιστορία των Πολέμων».
Πρωταγωνιστές της εξέγερσης ήταν οι δήμοι των «Πράσινων και «Βένετων»