Λυσίας, Υπέρ Μαντιθέου 18-20

 (Διαγώνισμα)

[18] Τῶν τοίνυν ἄλλων στρατειῶν καὶ φρουρῶν οὐδεμιᾶς ἀπελείφθην πώποτε, ἀλλὰ πάντα τὸν χρόνον διατετέλεκα μετὰ τῶν πρώτων μὲν τὰς ἐξόδους ποιούμενος, μετὰ τῶν τελευταίων δὲ ἀναχωρῶν. καίτοι χρὴ τοὺς φιλοτίμως καὶ κοσμίως πολιτευομένους ἐκ τῶν τοιούτων σκοπεῖν, ἀλλ’ οὐκ εἴ τις κομᾷ, διὰ τοῦτο μισεῖν· τὰ μὲν γὰρ τοιαῦτα ἐπιτηδεύματα οὔτε τοὺς ἰδιώτας οὔτε τὸ κοινὸν τῆς πόλεως βλάπτει, ἐκ δὲ τῶν κινδυνεύειν ἐθελόντων πρὸς τοὺς πολεμίους ἅπαντες ὑμεῖς ὠφελεῖσθε.

[19] ὥστε οὐκ ἄξιον ἀπ’ ὄψεως, ὦ βουλή, οὔτε φιλεῖν οὔτε μισεῖν οὐδένα, ἀλλ’ ἐκ τῶν ἔργων σκοπεῖν· πολλοὶ μὲν γὰρ μικρὸν διαλεγόμενοι καὶ κοσμίως ἀμπεχόμενοι μεγάλων κακῶν αἴτιοι γεγόνασιν, ἕτεροι δὲ τῶν τοιούτων ἀμελοῦντες πολλὰ κἀγαθὰ ὑμᾶς εἰσιν εἰργασμένοι.

[20] Ἤδη δέ τινων ᾐσθόμην, ὦ βουλή, καὶ διὰ ταῦτα ἀχθομένων μοι, ὅτι νεώτερος ὢν ἐπεχείρησα λέγειν ἐν τῷ δήμῳ.

            1.      Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «καίτοι χρὴ τοὺς φιλοτίμως ... ὑμᾶς εἰσιν εἰργασμένοι».

            2.      Ποιο επιχείρημα αναπτύσσει ο Μαντίθεος στη 19^η παράγραφο; Πώς σχετίζεται με τη δική του εμφάνιση και γιατί πρέπει να απολογηθεί και γι’ αυτήν;

            3.      Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις/ φράσεις του κειμένου: στρατειῶν, πάντα, σκοπεῖν, ἐπιτηδεύματα, τῆς πόλεως, (παρ. 18) κακῶν, τῶν τοιούτων (παρ. 19), νεώτερος, ὢν (παρ. 20).

            4.      Να βρεθεί και να χαρακτηριστεί ο υποθετικός λόγος.

            5.      Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων: βλάπτει, φιλεῖν,  γεγόνασιν.

            6.      Να βρεθούν στο κείμενο ομόρριζα των παρακάτω νεοελληνικών λέξεων: κομήτης, θέληση, όφελος, διάλεκτος, επιμέλεια, εργάτης.

 οδηγίες απαντήσεων

1.

Πρέπει, λοιπόν, να εξετάζετε με τέτοια κριτήρια αυτούς που αναμιγνύονται στα πολιτικά με φιλοτιμία και με ευπρέπεια και όχι, αν κάποιος είναι μακρυμάλλης, να τον μισείτε γι' αυτό το λόγο. Γιατί, αυτού του είδους οι συνήθειες δε βλάπτουν ούτε τους απλούς πολίτες ούτε τις αρχές της πόλης, όμως από εκείνους τους πολίτες, που είναι αποφασισμένοι να κινδυνεύουν απέναντι στους εχθρούς, όλοι σας γενικά ωφελείστε.

Επομένως δεν αξίζει, κύριοι βουλευτές, ούτε να αγαπάμε ούτε να μισούμε κανέναν από την εξωτερική του εμφάνιση, αλλά να (τον) κρίνουμε από τις πράξεις (του). Γιατί πολλοί, ενώ μιλούν χαμηλόφωνα και ντύνονται καθωσπρέπει, έχουν γίνει αίτιοι μεγάλων συμφορών ενώ άλλοι, παρόλο που παραμελούν αυτά, έχουν κάνει σε σας πολλά καλά.

2.

Κριτήριο μας δεν πρέπει να είναι η εμφάνιση, αλλά οι πράξεις, γιατί πολλοί που φροντίζουν την εμφάνισή τους βλάπτουν τους άλλους, ενώ άλλοι που αμελούν την εμφάνιση ωφελούν.

Ο Μαντίθεος είχε μακριά μαλλιά και αυτό στην Αθήνα της εποχής ήταν δείγμα ολιγαρχικών /φιλοσπαρτατικών πολιτικών πεποιθήσεων.

3.

στρατειῶν: προσδιορισμός, ονοματικός, ετερόπτωτος γενική διαιρετική στο οὐδεμιᾶς

πάντα: προσδιορισμός, ονοματικός, ομοιόπτωτος, κατηγορηματικός στο χρόνον

σκοπεῖν: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο απρόσωπο ρήμα χρὴ

ἐπιτηδεύματα: υποκείμενο στο ρήμα βλάπτει, αττική σύνταξη

τῆς πόλεως: προσδιορισμός, ονοματικός, ετερόπτωτος γενική κτητική στο κοινὸν

κακῶν: προσδιορισμός, ονοματικός, ετερόπτωτος γενική αιτίας στο αἴτιοι

τῶν τοιούτων: αντικείμενο στο ἀμελοῦντες

νεώτερος: κατηγορούμενο στο εννοούμενο ἔγώ...

ὢν: μετοχή, επιρρηματική, εναντιωματική (ή χρονική), συνημμένη (υποκείμενό της το εννοούμενο ἔγώ).

4.

εἴ τις κομᾷ + χρὴ σκοπεῖν, οὐ μισεῖν. Πραγματικό

5.

βλάπτει, ἔβλαπτε, βλάψει, ἔβλαψε, βέβλαψε, ἐβεβλάφει

φιλεῖν, φιλήσειν, φιλῆσαι, πεφιληκέναι

γίγνονται, ἐγίγνοντο, γενήσονται, ἐγένοντο, γεγόνασι, ἐγεγόνεσαν

6.

κομᾷ, ἐθελόντων, ὠφελεῖσθε, διαλεγόμενοι, ἀμελοῦντες, εἰργασμένοι