|
|
|
|
| ||||||
|
ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ (απρόσωπες εγκλίσεις)
1. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
+αν παντός χρόνου από ρήματα: λεκτικά, δοξαστικά, γνωστικά άρνηση: ου (σπάνια μη)
ποτέ σε μέλλοντα εκτός αν συνοδεύει το ρήμα «μέλλω» από ρήματα: βουλητικά, προτρεπτικά ή κελευστικά, απαγορευτικά, δυνητικά, αποπειρατικά, κ.α. άρνηση: μή (σπάνια ου)
2. ΜΕΤΟΧΗ ( ρηματικό επίθετο: ρήμα+ επίθετο)
A. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη μετοχή και το υποκείμενό της τα συναντάμε σε οποιαδήποτε πτώση ενικού και πληθυντικού και συμφωνούν μεταξύ τους κατά γένος, αριθμό και πτώση Αυτό συμβαίνει, γιατί το υποκείμενο της μετοχής μπορεί να χρησιμεύει μέσα στην πρόταση και ως κάποιος άλλος όρος ( δηλ. να είναι και το υποκείμενο του ρήματος της πρότασης, το κατά γενική ή δοτική ή αιτιατική αντικείμενο του ρήματος, να είναι το υποκείμενο του απαρεμφάτου, να είναι μια δοτική προσωπική κ.λ.π.). Έτσι, όταν το υποκείμενο της μετοχής είναι συγχρόνως και κάτι άλλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή λέγεται συνημμένη και παίρνει την πτώση, γένος και αριθμό του υποκειμένου της. Π.χ. α) ἐπιγενομένη ἡ νόσος ἐπίεσε τούς Ἀθηναίους β) οἱ βάρβαροι ἐτόξευον καί ἔβαλλον αὐτούς ἀναβαίνοντας γ)Τοῖς στρατηγοῖς(δοτ.προσωπική) ἔδοξε ἀκούσασι τοῦτο συναγαγεῖν τό στράτευμα
B. Αν όμως το υποκείμενο της μετοχής δεν χρησιμεύει ως τίποτα άλλο μέσα στην πρόταση, τότε η μετοχή και το υποκείμενο της μπαίνουν σε πτώση γενική και σπάνια αιτιατική και η μετοχή λέγεται απόλυτη. Π.χ. Γενομένης τῆς ναυμαχίας τέτταρας τριήρεις λαμβάνει Γοργώτας Αιτιατική απόλυτη α) Συνήθως απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων: ἐξόν, προςῆκον, χρεών, εἰρημένον, οἷόν τ’ὄν κ.λ.π. ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ή αιτιολογική Π.χ οὕς σοι ἐξόν ἐκθρέψαι καί ἐκπαιδεῦσαι οἰχήσει ἀπιών β) Σπανιότερα προσωπικών ρημάτων +ως: υποκειμενική αιτιολογία (γιατί όπως πιστεύω…)
Α. επιθετική ή αναφορική (επιθετικός προσδιορισμός, κατηγορηματικός προσδιορισμός παράθεση,
ουσιαστικό
Συνήθως εκφέρεται με άρθρο.
αυτός που … ( δηλαδή σαν μια αναφορική πρόταση) όποιος … Άρνηση: οὐ (εκτός αν ισοδυναμεί με αναφ/υποθ.πρόταση) Όπως και τα επίθετα, έτσι και η επιθετική μετοχή πολλές φορές παίρνει τη θέση ουσιαστικού, και μπορεί να χρησιμεύει ως υποκείμενο ή αντικείμενο. Τέτοιες μετοχές συνήθως είναι:
Β. κατηγορηματική (προσδιορισμός άλλοτε στο υποκείμενο και άλλοτε στο αντικείμενο του ρήματος)
Η κατηγορηματική μετοχή έχει διπλή ιδιότητα: αφ’ ενός μεν εξαρτάται από κάποιο ρήμα, αφ’ ετέρου όμως αναφέρεται και σε όνομα (στο αντικείμενο ή του υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται) και του προσδίδει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα. Με άλλα λόγια, χρησιμεύει ως κατηγορηματικός προσδιορ. του υποκειμένου ή του αντικειμένου του ρήματος από το οποίο εξαρτάται.
Με κατηγορηματική μετοχή συντάσσονται ρήματα συνδετικά, ρήματα που σημαίνουν έναρξη, λήξη, καρτερία, κόπο, αίσθηση, γνώση, μάθηση, μνήμη, δείξη, αγγελία, έλεγχο, ψυχικό πάθος κ.α.
Γ.Επιρρηματική ( εκφράζει ό,τι κι ένας επιρρηματικός προσδιορισμός)
πολλές φορές συνοδεύεται από χρονικό επίρρημα όπως ἄρτι, ἅμα, ἔτι εὐθύς, ἐνταῦθα και γίνεται πιο εύκολη η αναγνώρισή της ἀρχόμενος: στην αρχή τελευτῶν: στο τέλος χρονίζων: γι’αρκετό χρόνο
ἐπισχών χρόνον ύστερα από καποιο χρόνο
2. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ (άρνηση οὐ) πραγματικής αιτιολογίας σπάνια μή ( ἅτε, οἷον, οἷα + μετοχή) Μεταφράζεται: επειδή πραγματικά δεδομένου ότι υποκειμενικής αιτιολογίας (ὡς, ὥσπερ + μετ.) Μεταφράζεται: επειδή κατά τη γνώμη μου, με την ιδέα ότι
τι παθών γιατί…
3. ΤΕΛΙΚΗ (άρνηση μή) πάντα σε χρόνο μέλλοντα (σπάνια ου) (αντίθετα με το απαρέμφατο)
συχνά ακολουθεί τον σύνδεσμο ὡς
4. ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ (άρνηση μή) σε όλους τους χρόνους τη μορφή της υπόθεσης καθορίζει η απόδοση
5. ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ (άρνηση ου) συχνά συνοδεύεται από τους συνδέσμους: και, καίπερ, καίτοι, και ταυτα Μεταφράζεται: αν και ή και αν ακόμα
6. ΤΡΟΠΙΚΗ (άρνηση ου) συνήθως σε ενεστώτα σπάνια σε αόρ. ή παρακείμενο Μεταφράζεται : με το να … χωρίς να …(όταν έχει άρνηση) -οντας ή –ώντας (νεοελ. μετοχή) επίρρημα ή εμπρόθετο ρήμα μετοχής + και
Παραδείγματα:
1. Χειρίσοφος ἐπαύσατο πορευόμενος. |
|
