α΄ λυκείου διαγώνισμα τετραμήνου
 

Α’  ΚΕΙΜΕΝΟ

Ξενοφώντας, βιβλίο Β΄ κεφ. 1 παρ. 25-26
 

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.      Να μεταφράσεις το απόσπασμα: «Ἀλκιβιάδης δὲ κατιδὼν ... καὶ πρὸς πόλιν·»

μονάδες 40/100

2.      Πώς κρίνεις τη συμβουλή του Αλκιβιάδη; Έχει δίκιο ή όχι; Γιατί;

μονάδες 15/100

3.      Ποια είναι η στάση των Αθηναίων στρατηγών απέναντι στη συμβουλή του Αλκιβιάδη; Πώς την εξηγείς;

μονάδες 15/100

4.      ἔχοντας: να κάνεις χρονική αντικατάσταση (όλες τις μετοχές στον ίδιο γένος, αριθμό, και πτώση στους χρόνους που έχουν μετοχές. Να γράψεις και το δεύτερο τύπο στο μέλλοντα).
κατιδὼν, αἰγιαλῷ, λιμένα: να γράψεις την ίδια πτώση κάθε ονόματος στον πληθυντικό αριθμό.
πόλει, να γράψεις τις πλάγιες πτώσεις (γενική, δοτική, αιτιατική) του πληθυντικού αριθμού.

μονάδες 10/100

5.      μετιόντας, ἔχοντας: να βρεις τα υποκείμενα των δύο μετοχών
ὁρμοῦντας: είναι __________ μετοχή γιατί εξαρτάται από το __________ που είναι ρήμα που φανερώνει  __________
μεθορμίσαι: είναι __________ απαρέμφατο, __________ στο παρῄνει. Υποκείμενο του μεθορμίσαι είναι το __________και υποκείμενο του παρῄνει το __________. Έχουμε το φαινόμενο της __________.

μονάδες 10/100

6.      Να βρεις στο αρχαίο κείμενο μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της νεοελληνικής: ουσία, προϊόν, ναύσταθμος, όραση, σχέση.

μονάδες 10/100

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. Δύο μεταφράσεις (ενδεικτικές)

Ο Αλκιβιάδης, επειδή έβλεπε από τα τείχη ότι οι Αθηναίοι αγκυροβολούσαν στα ανοιχτά και μακριά από οποιαδήποτε πόλη και να προμηθεύονται τα τρόφιμα από τη Σηστό, που απείχε από τα πλοία τους περίπου δεκαπέντε στάδια, ενώ οι εχθροί ήταν μέσα σε λιμάνι και σε πόλη διαθέτοντας τα πάντα, τους γνωστοποίησε ότι δεν έχουν καλό αραξοβόλι και τους συμβούλευσε να μετακομίσουν κοντά στο λιμάνι και στην πόλη.

Μτφρ. Γ.Α. Ράπτης. 2002

Ο Αλκιβιάδης ωστόσο έβλεπε από τον πύργο του τους Αθηναίους αραγμένους σ' ανοιχτή ακρογιαλιά, μακριά από πόλη, κι αναγκασμένους ν' ανεφοδιάζονται από τη Σηστό που απείχε δεκαπέντε στάδια ― ενώ ο εχθρός ναυλοχούσε σε λιμάνι, κοντά σε πόλη, και δεν του 'λειπε τίποτα. Είπε λοιπόν στους Αθηναίους ότι δεν είχαν αγκυροβολήσει σε κατάλληλο μέρος και τους συμβούλεψε να μεταφερθούν στη Σηστό, όπου θα 'χαν λιμάνι και πόλη:

Μτφρ. Ρ. Ρούφος. [1966]

2. (ενδεικτική απάντηση) Ο Αλκιβιάδης έχει δίκιο. Οι Αθηναίοι πρέπει να αλλάξουν αγκυροβόλιο γιατί γιατί οι στρατιώτες είναι αναγκασμένοι καθημερινά να αναζητούν ή να κουβαλούν τα τρόφιμα από τη Σηστό, κάτι που είναι κουραστικό. Επίσης είναι εκτεθειμένοι και αφήνουν την πρωτοβουλία των αποφάσεων στους Λακεδαιμόνιους.

3. (ενδεικτική απάντηση) Οι Αθηναίοι δε δέχονται τη συμβουλή του Αλκιβιάδη. Προφανώς είναι επηρεασμένοι από την προδοτική του στάση κατά το παρελθόν και δεν τον εμπιστεύονται. Ακόμη οι νέοι στρατηγοί δεν έχουν την εμπειρία και την απαιτούμενη ψυχραιμία, αντίθετα ίσως χαρακτηρίζονται από έπαρση για τη θέση που κατέχουν.

4. ἔχοντας, ( - ), ἔξοντας/ σχήσοντας, σχόντας, ἐσχηκότας
κατιδόντες, αἰγιαλοῖς, λιμένας, πόλεων, πόλεσι, πόλεις.

5. μετιόντας, Ἀθηναίους, ἔχοντας, πολεμίους: να βρεις τα υποκείμενα των δύο μετοχών
ὁρμοῦντας: είναι κατηγορηματική μετοχή γιατί εξαρτάται από το κατιδὼν που είναι ρήμα που φανερώνει αίσθηση
μεθορμίσαι: είναι τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο παρῄνει. Υποκείμενο του μεθορμίσαι είναι το αὐτοὺς και υποκείμενο του παρῄνει το Ἀλκιβιάδης. Έχουμε το φαινόμενο της ετεροπροσωπίας.

6. ουσία, ὄντες, προϊόν, μετιόντας  ναύσταθμος, ναυμαχήσετε/ νεῶν, όραση, κατιδὼν , σχέση, ἔχοντας .

σημείωση: οι μεταφράσεις είναι από το την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα http://www.greek-language.gr. Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις 2 και 3 είναι σύντομες, ενδεικτικές και βασίζονται στα ερμηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου.