ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 στο: ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΛΕΤΕ «ΑΝΟΜΙΑ» ΕΙΝΑΙ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΥΠΑΚΟΗ» (δείτε το κείμενο και τα θέματα)
 

επιμέλεια: Δρ. Πολύβιος Ν. Πρόδρομος
 

Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο αρθρογράφος καταγράφει την πολιτική ανυπακοή στους νόμους ως μορφή αντίδρασης στην κυβερνητική «ανομία».

- ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ :

·         Η αλλαγή καθεστώτων και νόμων ως αποτέλεσμα της πολιτικής ανυπακοής διαχρονικά.

·         Η πολιτική ανυπακοή ως υποχρέωση των πολιτών, στην περίπτωση που Νόμοι και Σύνταγμα αλληλοσυγκρούονται.

·         Με την παράθεση παραδειγμάτων φωτίζει τις πηγές δυσαρέσκειας που οδηγούν τους πολίτες στην ανυπακοή, δηλώνοντας πως αυτή ως αντίβαρο στην κρατική αυθαιρεσία διατηρεί τη δημοκρατία.

·         Διαπιστώνει πως η ηθική των πολιτών δεν έχει ατονήσει.

·         Όταν οι πολίτες συνειδητοποιήσουν ότι η δημοκρατία δυσλειτουργεί και η φωνή τους δεν ακούγεται από την εξουσία, τότε η «ανυπακοή» τους μεταπράττει από απλά υποκείμενα σε πολίτες – νομοθέτες.

·         Καταλήγει τονίζοντας ότι η ανυπακοή στους άδικους νόμους αποτελεί ηθική και δημοκρατική δράση.

Β₁. Η τόλμη των πολιτών να δηλώσουν ανυπακοή στον άδικο νόμο, πιστοποιεί την ηθική τους.

- ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ :

·         Το να μην εκτελεί ο πολίτης ένα νόμο που φαίνεται άδικος είναι καθήκον θετικό.

·         Αν ένας νόμος παραβιάζει τις αρχές της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας και επιτάσσει πράξεις αντίθετες προς την ευρέως νοούμενη ηθική, δεν είναι νόμος.

·         Η συνδρομή του πολίτη σ’ έναν άδικο νόμο, καθιστά τον πολίτη ανήθικο.

·         Ο λαός δεν εκχωρεί σε κανένα το δικαίωμα να τον αδικήσει.

·         Συνιστά ηθική πράξη που διαφυλάσσει τη δημοκρατία, η αντίδραση του ενεργού πολίτη στον άδικο νόμο, ο οποίος (άδικος νόμος) είναι προϊόν της αυθαιρεσίας της εξουσίας. 

Β₂. Η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας είναι η παραγωγική. Πιο συγκεκριμένα ξεκινά από ένα γενικό συμπέρασμα : (Το δημοκρατικό έλλειμμα του πολιτικού συστήματός μας είναι εμφανές και δραματικό). Βασιζόμενος σ’ αυτό καταλήγει σε μια μερικότερη πρόταση (ειδικό) : (Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και κυβερνάται με διατάγματα των ξένων δυνάμεων). Συνεπώς οδηγείται από το γενικό στα επιμέρους (ειδικό).

Β₃. Π₁ : Όταν ο νόμος μονίμως πέφτει σε ανυποληψία.

      Π₂ : (Ο νόμος είναι κοινωνικά άδικος και δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο υπακοής).

      Άρα : Οι ισχυρισμοί περί υπακοής καθίστανται αδύναμοι και αντιφατικοί.     

Το επιχείρημα είναι λογικά ορθό, γιατί διαθέτει εγκυρότητα (οι προκείμενες οδηγούν με λογική αναγκαιότητα στο συμπέρασμα) και αλήθεια (το συμπέρασμα, όπως εξάγεται από τις προκείμενες, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα).

__________

Β₄. πίστης ¹ απιστίας

      εξαφανίζεται ¹ εμφανίζεται

      συναίνεσης ¹ διαφωνίας, άρνησης 

      ανυπακοή ¹ συμμόρφωση, πειθαρχία

      θεμιτά ¹ αθέμιτα

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Επικοινωνιακό πλαίσιο : Άρθρο

Απαιτεί : α) τίτλο (σύντομο και περιεκτικό)

               β) Γλώσσα (αναφορική)

               γ) Ύφος (σοβαρό, απρόσωπο)

               δ) γ΄ πρόσωπο

               ε) Τριμερή ανάπτυξη (Πρόλογος, κύριο μέρος, Επίλογος)

«ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΜΟΙ»

ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΛΟΓΟΥ : 

·         Σε κάθε δημοκρατική και ευνομούμενη πολιτεία, ο πολίτης έχει το καθήκον να υπακούει στους νόμους και στους θεσμούς της. Το καθήκον αυτό απορρέει από την κοινωνική φύση του ανθρώπου και εκπληρώνεται ως ενσυνείδητη και αυτόβουλη πράξη.

·         Η πολιτική ανυπακοή θεμελιωμένη σε μία ατομική απόφαση δεν παραμένει μία μεμονωμένη έκφραση, αλλά θέτει τη δυνατότητα μιας συλλογικής δράσης και μίας μεταβολής της πορείας των πραγμάτων. 

ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΥΡΙΟΥ ΜΕΡΟΥΣ :

Α΄ ΕΡΩΤΗΜΑ · (ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΔΥΣΑΝΑΣΧΕΤΟΥΝ ΚΑΙ ΕΝΑΝΤΙΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ) :

·         Η υπακοή στο νόμο είναι  καθήκον. Αλλά όπως όλα τα καθήκοντα, δεν είναι απόλυτο. Είναι σχετικό. Στηρίζεται στην προϋπόθεση ότι ο νόμος εκκινεί από μία νόμιμη πηγή και ότι έχει σαφή όρια. Όμως κανένα καθήκον δεν μπορούν να επιβάλουν νόμοι που όχι μόνο θα περιόριζαν τις νόμιμες ελευθερίες μας, όχι μόνο θα έρχονταν σε σύγκρουση με πράξεις που δεν πρέπει να απαγορεύονται, αλλά που προστάζουν να εναντιωνόμαστε στις αιώνες αρχές της δικαιοσύνης και της φιλευσπλαχνίας, τις οποίες ο άνθρωπος δεν μπορεί να πάψει να σέβεται χωρίς να διαψεύσει τη φύση του.

·         Η ανυπακοή σε νόμο που παραβιάζει τις αρχές της δικαιοσύνης αποτελεί την ουσία της πολιτικής υπευθυνότητας και παραπέμπει σ’ αυτό που λέγεται πολιτική στράτευση : αντίβαρο στην κρατική αυθαιρεσία.

·         Οι πολίτες αρνούνται να είναι υπήκοοι και μάζα. Συνεπώς αντιστεκόμενοι στους άδικους νόμους μετατρέπονται σε λαό (σύνολο πολιτών με κοινωνική συνείδηση).

·         Υπάρχουν νόμοι που αφήνουν περιθώρια για σκανδαλώδεις και χρησιμοθηρικές πράξεις από τους επιτήδειους.

·         Οι νόμοι ως έκφραση του κράτους είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας της μορφής του. Έτσι ένα αυταρχικό καθεστώς ψηφίζει και θέτει σε εφαρμογή αντιδημοκρατικούς νόμους για να στηριχθεί, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του πολίτη. Καλλιεργεί κλίμα φόβου, τρόμου και ανασφάλειας.

·         Η εφαρμογή των νόμων, ορισμένες φορές, είναι άδικη : Για όσους έχουν πολιτική δύναμη και οικονομική ισχύ, οι νόμοι είναι επιεικείς, ενώ για το σύνολο, σχεδόν, των πολιτών οι ίδιοι νόμοι εφαρμόζονται αυστηρά.

·         Ορισμένοι νόμοι είναι αναχρονιστικοί και ανεπίκαιροι και δεν εναρμονίζονται με τις  νέες ανάγκες των ανθρώπων και τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται. Μάλιστα, αρκετοί από αυτούς έρχονται σε αντίφαση με την ισχύουσα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.

·         Υποφώσκει η σκοπιμότητα αντιπολιτευτικής και μόνο διάθεσης. Υπάρχουν περιπτώσεις που θεωρούμε κάποιους νόμου «αντιδημοκρατικούς», γιατί η γνώμη μας γι’ αυτούς σχηματίζεται από επιπολαιότητα ή επηρεασμό.

·         Λόγω της κοινωνικής διαστρωμάτωσης τα συμφέροντα αλληλοσυγκρούονται και δεν μπορεί να υπάρξει συγχρωτισμός και εναρμόνιση.   

Β΄ ΕΡΩΤΗΜΑ · (Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΔΙΚΑΙΩΝ ΝΟΜΩΝ) :

Η ύπαρξη δίκαιων νόμων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε ευνομούμενης πολιτείας και η αναγκαιότητά τους είναι προφανής.

Ειδικότερα :

·         Διασφαλίζεται η κοινωνική αρμονία και συνοχή, αφού η θέσπιση και η ορθή εφαρμογή τους προλαμβάνουν ή και τιμωρούν τα συμπτώματα και τα γεγονότα που αποδομούν τον κοινωνικό ιστό.

·         Καθορίζονται τα όρια δράσης του κοινωνικού όντος και παράλληλα απωθούνται οι επιθετικές παρορμήσεις του ατόμου και διοχετεύονται σε χώρους – ασφαλιστικές δικλείδες (τέχνη, επιστήμη, αθλητισμός, παιχνίδι), έτσι ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος διάρρηξης του κοινωνικού ιστού και της καταστροφής του ίδιου του ατόμου.

·         Η εξουσία ελέγχεται συστηματικά και με αυστηρότητα. Αυτό σημαίνει ότι στις περιπτώσεις που αποδεικνύεται κατώτερη από τις περιστάσεις πρέπει να αντικαθίσταται από κάποια άλλη, διάδοχη κατάσταση. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες εκδηλώνει τα χαρακτηριστικά του αυταρχισμού, του δεσποτισμού και της αλαζονείας, οι πολίτες διατηρούν το δικαίωμα της ρήξης, της αντίστασης, του πολύμορφου αγώνα για την αλλαγή και την ανατροπή της.

·         Διαμορφώνεται κλίμα ασφάλειας και βεβαιότητας, προϋποθέσεων απαραίτητων για την επίτευξη κοινωνικού έργου και την προώθηση της κοινωνικής ανάπτυξης και προόδου.

·         Συνεργασία μεταξύ ευρύτερων διακρατικών συνεργασιών, η οποία προϋποθέτει ως αφετηρία της ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς που συντίθεται από τους δίκαιους νόμους και την ορθή τήρησή τους από όλους.

·         Οι σωστοί, ηθικοί και δίκαιοι νόμοι, αποτελούν το αντίβαρο της ελευθερίας. Και αυτό γιατί ελευθερία δεν σημαίνει ότι διαθέτουμε το δικαίωμα να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Οι δίκαιοι νόμοι, φροντίζουν να κατοχυρώσουν τη μέγιστη ελευθερία εφόσον ισχύουν εξίσου και για τον πλούσιο και για τον φτωχό και για τον κατέχοντα τα ύπατα πολιτικά ή άλλα αξιώματα και για τον μη κατέχοντα. Δηλαδή δεν υπάρχουν προνόμια. Αυτό είναι το  μέτρο.  

ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΛΟΓΟΥ :

·         Το πέρασμα του ανθρώπου από την απόλυτη ελευθερία της πρωτόγονης κατάστασής του στην κοινωνική ζωή, που είναι μια αλλεπάλληλη διαδοχή εξαρτήσεων και υποχρεώσεων, οδήγησε τον άνθρωπο στην ανάγκη της δημιουργίας κανόνων, που θα μπορούσαν να προσδιορίσουν τη θέση του ατόμου στο σύνολο, τη στάση του συνόλου απέναντι στο άτομο, και γενικά να θεμελιώσουν σωστά την ανθρώπινη συμβίωση.

·         Η τάση συμμόρφωσης στους νόμους καλλιεργείται στον άνθρωπο ισχυρότερη ή ασθενέστερη, ως αποτέλεσμα ειδικής διαπαιδαγώγησης ή άλλων διαδικασιών. Η μετατροπή, όμως, της συμμόρφωσης σε συγκεκριμένη πράξη προϋποθέτει τη συμβολή πρόσθετων παραγόντων : τη λειτουργία συναισθήματος, την έγκριση της συνείδησης, τη δύναμη της βούλησης.

·         Η κριτική αντιμετώπιση της εξουσίας, ο διαρκής έλεγχος αυτής και η αμφισβήτησή της είναι θεμελιώδεις όροι για την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, για την εδραίωση της δικαιοσύνης και για την εξυπηρέτηση της κοινωνικής προόδου. Αρκεί αυτή η κριτική να είναι αποτέλεσμα ελεύθερης συνείδησης και ηθικής ελευθερίας.

 (Οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές και δεν περιορίζουν κάθε άλλη τεκμηριωμένη απάντηση).