| |
φιλοσοφία
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
εἰδέναι
δὲ
χρὴ
τὸν
πόλεμον
ἐόντα
ξυνόν,
καὶ
δίκην
ἔριν,
καὶ
γινόμενα
πάντα
κατ᾽
ἔριν
καὶ
χρεών. |
Πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι ο πόλεμος είναι κοινός
και η διχόνοια δικαιοσύνη, και ότι τα πάντα γίνονται σύμφωνα με τη διχόνοια
και την ανάγκη. |
ὁδὸς ἄνω
κάτω μία καὶ ὡυτή. |
Ο δρόμος που ανεβαίνει κι ο δρόμος που κατεβαίνει είναι
ένας κι ο ίδιος δρόμος. |
ποταμοῖς
τοῖς αὐτοῖς ἐμβαίνομέν τε καὶ οὐκ ἐμβαίνομεν, εἶμέν τε καὶ οὐκ εἶμεν. |
Στα ίδια
ποτάμια και μπαίνουμε και δεν μπαίνουμε, και είμαστε και δεν είμαστε. |
ξυνὸν γὰρ
ἀρχὴ καὶ πέρας ἐπὶ κύκλου περιφερείας. |
Στην
περιφέρεια του κύκλου η αρχή και το πέρας συμπίτουν. |
φύσις δὲ
καθ' Ἡράκλειτον κρύπτεσθαι φιλεῖ. |
Η φύση
αγαπά να κρύβεται. |
εἶναι γὰρ
ἓν τὸ σοφόν, ἐπίστασθαι γνώμην, ὁτέη ἐκυβέρνησε πάντα διὰ πάντων. |
Γιατί μια
είναι η σοφία: το να γνωρίζεις τη σκέψη που κυβερνάει όλα μέσα απ' όλα. |
πολυμαθίη
νόον <ἔχειν> οὐ διδάσκει· Ἡδίοδον γὰρ ἂν ἐδίδαξε καὶ Πυθαγόρην αὖτίς τε
Ξενοφάνεά τε καὶ Ἑκαταῖον. |
Η
πολυμάθεια δε διδάσκει να έχεις νου. Αν ήταν έτσι θα είχε διδάξει τον Ησίοδο
και τον Πυθαγόρα, ακόμα και τον Ξενοφάνη και τον Εκαταίο. |
Πόσῳ δὴ
οὖν βέλτιον Ἡράκλειτος παῖδες ἀθύρματα νενόμικεν εἶναι τὰ ἀνθρώπινα
δοξάσματα. |
Παιδιών
παιχνίδια οι ανθρώπινες γνώμες |
νοῦσος
ὑγιείην ἐποίησεν ἡδὺ καὶ ἀγαθόν, λιμὸς κόρον, κάματος ἀνάπαυσιν. |
Η αρρώστια
κάνει την υγεία ευχάριστο και καλό πράγμα, η πείνα το χορτασμό, η κούραση
την ανάπαυση. |
ΚΕΊΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ
Ο Ηράκλειτος έμεινε στην ιστορία της φιλοσοφίας ως ο
"σκοτεινός" φιλόσοφος λόγο της ερμηνευτικής δυσκολίας των έργων του. Ο Τίμων ο
Φλιάσιος (σατιρικός ποιητής του 3ου αιώνα π.Χ) τον αποκάλεσε αινικτήν, δηλαδή
αινιγματοποιό. Το μοναδικό σύγγραμμα που γνωρίζουμε ότι άφησε ο Ηράκλειτος είναι
με τίτλο "Περί φύσεως" και διαιρείται σε τρία μέρη : για το σύμπαν, για την
πολιτική και για τη θεολογία. Το έργο αυτό γράφτηκε με ασάφεια για να γίνει
κατανοητό μόνο από ικανούς ανθρώπους και αφιερώθηκε στο ιερό της Εφέσιας
Αρτέμιδος, σύμβολο ελληνικού και ανατολικού πολιτισμού. Όταν ο Σωκράτης διάβασε
το έργο του Ηράκλειτου είπε "αυτά που κατάλαβα είναι σπουδαία, νομίζω όμως ότι
είναι εξίσου σπουδαία και αυτά που δεν μπόρεσα να καταλάβω. Ωστόσο χρειάζεται να
είσαι ένας δεινός κολυμβητής σαν αυτούς από τη Δήλο για να μην πνιγείς μέσα στο
βιβλίο του" [Διογένης Λαέρτιος, Βίοι φιλοσόφων, Σωκράτης, 22].
Σωκράτης Γκίκας - Ιάσων Ευαγγέλου, Προσωκρατικοί
Φιλόσοφοι Εκδόσεις Σαββάλας [Αθήνα 1995]
φιλοσοφία
|