Όλες οι εισαγωγές του σχολικού βιβλίου Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, β΄ τεύχος

 ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

 (σελ. 10-11)

Μυθιστόρημα

Ιστορία περιπετειών ενός βασικού ήρωα

ØΒίος και Πολιτεία Αλέξη Ζορμπά

ØΓιούγκερμαν

Προϋποθέσεις

ØΜύθος: υπόθεση, πλοκή

ØΆλλα πρόσωπα, εκτός του βασικού που

oΑποτελούν το πλαίσιο της ιστορίας

oΔείχνουν την ποικιλία τύπων της κοινωνίας

oΟ βασικός ήρωας σχετίζεται με τα άλλα πρόσωπα

oπου τον φωτίζουν και τον ολοκληρώνουν ως λογοτεχνικό πρόσωπο

Διαφορές μυθιστορήματος – διηγήματος

Το διήγημα έχει:

ØΜικρότερη έκταση

ØΑπλούστερη πλοκή

ØΜικρότερη ποικιλία προσώπων και καταστάσεων

Παράδειγμα: Το μυρολόγι της φώκιας

Μορφή – σύνθεση μυθιστορήματος

oΚαθορίζεται από τις περιπέτειες του ήρωα στο χώρο και χρόνο

oΠου αποδίδονται με τη χρήση αφηγηματικών τρόπων

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ – ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Από την εισαγωγή του σχολικού βιβλίου Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, β΄ τεύχος (σελ. 11 - 14)

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

oΗ ταυτότητα αφηγητή καθορίζει την οπτική γωνία από όπου εξετάζεται ένα ζήτημα.

oΤις πρώτες διακρίσεις κάνουν ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας

ØΔιήγηση

ØΜίμηση

üΔιάλογος

üΔραματικός μονόλογος

ØΜεικτός τρόπος

α. Διήγηση

oΑπρόσωπη φωνή

oΟ αφηγητής αφομοιώνει όλες τις άλλες φωνές που παρουσιάζει με πλάγιο λόγο.

oγ΄ πρόσωπο

oΟπτική γωνία παντογνώστη αφηγητή

oΥποκειμενική παράσταση ιστορίας.

Απορία σχετική με τη διήγηση.

oΠώς ο μυθιστοριογράφος μπορεί να ξέρει τόσα πολλά για ψυχή, κίνητρα, ήθη, θεσμούς κλπ;

oΈτσι ήταν αναγκασμένος να σχολιάζει και να επεξηγεί αναλυτικά

β. Μίμηση

1. Αφηγείται ένα πλαστό πρόσωπο.

Αφήγηση σε α΄ πρόσωπο, αμεσότητα.

Δύναμη προσωπικής μαρτυρίας.

Περιορισμένη εμπειρία ενός προσώπου.

β. Μίμηση

2. Μεικτός τρόπος

Ύπαρξη ενός αφηγητή (απρόσωπου ή πλαστού)

Παρεμβολή προσώπων που διαλέγονται σε ευθύ λόγο.

(είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος)

β. Μίμηση

3. Διάλογος

Απουσία αφηγητή.

Θεατρική τεχνική που μπορεί να συναντήσουμε και στο σύγχρονο διήγημα. (Στρατής Τσίρκας, Μνήμη)

Ανακεφαλαίωση

διήγηση

oΑπρόσωπος αφηγητής

μίμηση

oΠλαστό πρόσωπο

oΕναλλαγή αφήγησης – διαλόγου

oΔιάλογος

Διήγηση: υποκειμενικότερη παρουσίαση.

Μίμηση: πιο αντικειμενική, σα να διαδραματίζεται μπροστά στον αναγνώστη.

Ποικιλία εφαρμογής των τρόπων αφήγησης

ΑΦΗΓΗΤΗΣ - ΕΣΤΙΑΣΗ

oΔραματοποιημένος αφηγητής (α΄ πρόσωπο)

oΑπρόσωπος, μη – δραματοποιημένος, (γ΄ πρόσωπο)

Όμως: αυτός που βλέπει (οπτική γωνία) και αυτός που μιλάει (εστίαση) μπορεί να είναι διαφορετικά πρόσωπα.

ΕΣΤΙΑΣΗ

oΑφήγηση χωρίς εστίαση (παντογνώστης αφηγητής)

oΑφήγηση με εσωτερική εστίαση (αφηγητής είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας) Περιορισμένες γνώσεις.

oΑφήγηση με εξωτερική εστίαση (ο αφηγητής ξέρει λιγότερα από τα πρόσωπα της ιστορίας) π.χ. αστυνομική λογοτεχνία.

ΝΕΟΤΕΡΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, 1922-1930

Από την εισαγωγή του σχολικού βιβλίου Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, β΄ τεύχος (σελ. 171)

Εμφάνιση ποιητών που χαρακτηρίζονται από:

oΨυχική κούραση

oΔυσκολία προσαρμογής

ØΡώμος Φιλύρας

ØΚώστας Ουράνης

ØΝαπολέων Λαπαθιώτης

Κώστας Καρυωτάκης

ØΑίσθημα ανικανοποίητου και παρακμής

ØΜεστή αίσθηση της πραγματικότητας, αδιέξοδο

ØΑντιηρωική στάση, διαμαρτυρία, σαρκασμός

oΚαρυωτακισμός: επιρροές του Καρυωτάκη στη λογοτεχνία.

ØΜ. Πολυδούρη

ØΜ. Παπανικολάου

oΙδιοτυπία του Γ. Σκαρίμπα

oΤα. Παπατσώνης, βαθιά θρησκευτική πίστη και πίστη σε υψηλές αξίες

επιπλέον στοιχεία

Ιστορία

o1912-13 βαλκανικοί πόλεμοι

o1915-16 εθνικός διχασμός

o1914-1918 α΄ παγκόσμιος πόλεμος

o1919-1922 μικρασιατική «περιπέτεια»

ΝΕΟΤΕΡΗ ΠΟΙΗΣΗ

Από την εισαγωγή του σχολικού βιβλίου Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, β’  τεύχος (σελ. 194 - 200)

ΣΟΥΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ (σελ. 196-198)

oΚίνημα τέχνης

oΣκοπός:
Υπέρβαση του πραγματικού κόσμου.
Ανανέωση όλων των αξιών.

oΤρόπος:
Καταγραφή του υποσυνείδητου* και του ονείρου χωρίς την επέμβαση της λογικής.

oΚεντρικό πρόσωπο του σουρρεαλισμού: Αντρέ Μπρετόν, γιατρός που ασχολήθηκε με την ψυχανάλυση.

o1924, έκδοση των Μανιφέστων του Σουρρεαλισμού.

oΕπίδραση σε κάθε μορφή τέχνης, εκτός ίσως από τη μουσική.

oΔύο τάσεις σουρρεαλιστών:
1. περιορισμός στο χώρο της τέχνης
2. επηρεασμός από μαρξισμό*

ΑΡΧΕΣ

oΠαντοδυναμία ονείρου, ενστίκτου, επανάστασης.

oΕνάντια σε κάθε λογική, ηθική και κοινωνική τάξη.

ΜΕΣΑ

oΑυτόματη γραφή.

oΚαταγραφή ονείρων.

Όμως:

η παρέμβαση της λογικής είναι αναπόφευκτη.

Δύο βασικοί παράγοντες.

oΤύχη.

oΥποσυνείδητο.

            Χαρακτηριστικά: Ζωηρές λεκτικές εντυπώσεις, αυτονομία και ελευθερία λέξεων, κατάργηση κανόνων

oΕμπειρίκος

Λίγα κοσμήματα στη χλόη. Λίγα διαμάντια στο σκοτάδι.

Μα η πεταλούδα που νύκτωρ εγεννήθη μάς αναγγέλλει την

αυγή, σφαδάνουσα στο ράμφος της πρωίας.

Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου. Μέσα της

όλοι μεγαλώνουμε. Οι δρόμοι είναι λευκοί. Τ’ άνθη μιλούν.

Από τα πέταλά τους αναδύονται συχνά μικρούτσικες παιδίσκες.

Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος.

Είναι τα βλέφαρά μου διάφανες αυλαίες

Όταν τα ανοίγω βλέπω εμπρός μου ό,τι κι’ αν τύχει

Όταν τα κλείνω βλέπω εμπρός μου ό,τι ποθώ.

Γενικά

oΥπερρεαλισμός: το σημαντικότερο καλλιτεχνικό κίνημα του μεσοπολέμου.

oΕπηρεάζει την ελληνική ποίηση (Ανδρέας Εμπειρίκος, Νίκος Εγγονόπουλος, αλλά και Οδυσσέας Ελύτης)

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ (σελ. 198-199)

Εξωτερικά – μορφικά χαρακτηριστικά

Εγκαταλείπονται οι κανόνες που ακολουθούσε η παραδοσιακή ποίηση:

oΣτροφές

oΟμοιοκαταληξία

oΜέτρο

Εσωτερικά χαρακτηριστικά

oΠαραδοσιακή ποίηση: λογική αλληλουχία νοημάτων

oΝεότερη ποίηση: παρακολουθούμε το ποίημα την ώρα της δημιουργίας του

Βασικά Χαρακτηριστικά της Νεότερης Ποίησης (σελ. 198-199)

Νεότερη ποίηση

ØΑσχημάτιστες εικόνες όπως «ανεβαίνουν» από το υποσυνείδητο

ØΛείπει το μέτρο – υπάρχει εσωτερικός ρυθμός

ØΛείπει η λογική αλληλουχίας – υπάρχει ο συνειρμός

Ανάγνωση σύγχρονης ποίησης

oΑπαιτείται περισσότερο η δημιουργική φαντασία και λιγότερο η λογική

oΣυλλαμβάνουμε όχι τόσο όσα λέγονται, αλλά όσα καλούμαστε να υπονοήσουμε και να αισθανθούμε

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ‘30 (σελ. 199-200)

Αλλαγές στην Ευρώπη 19^ου αι.

Επιστήμη και Κοινωνική δομή

oΔιαφωτισμός

oΓαλλική επανάσταση

oΡομαντισμός

oΒιομηχανική επανάσταση

oΡωσική Επανάσταση

oΔαρβίνος, Μαρξ, Νίτσε, Μπερξόν, Φρόιντ.

oΗ Παραδοσιακή ποίηση αδυνατεί να εκφράσει τις εξελίξεις

oΑνάγκη εύρεσης νέων εκφραστικών τρόπων

oΕυρώπη: φουτουρισμός, ντανταϊσμός, υπερρεαλισμός.

oΕλλάδα: γενιά του ‘30

Οι ποιητές της γενιάς του ’30 επηρεάζονται από:

oΣυμβολισμό και υπερρεαλισμό

Χαρακτηριστικά:

oΕλεύθερος στίχος

oΚαθημερινό λεξιλόγιο

oΚατάργηση λογικής αλληλουχίας

oΚατάργηση μέτρου και ομοιοκαταληξίας

ØΓιώργος Σεφέρης

ØΟδυσσέας Ελύτης

ØΝικήτας Ράντος

ØΓιώργος Σαραντάρης

ØΑνδρέας Εμπειρίκος

ØΝίκος Εγγονόπουλος

ØΓιάννης Ρίτσος

ØΝικηφόρος Βρεττάκος