|
|
|
|
| ||||||
|
συζητώντας για τον Εμπειρίκο και τον υπερρεαλισμό
Κυριακή, 20 Ιανουάριος 2008
Ήθελα, δηλαδή, να συμπεριλάβω στα ποιήματά μου, όλα τα στοιχεία που στην καθιερωμένη ποίησι, θεληματικά ή άθελά μας, αποκλείονται, ή μας ξεφεύγουν. Και ήθελα να τα συμπεριλάβω κατά τέτοιον τρόπο, ώστε ένα ποίημα να μην αποτελείται απλώς, από ένα ή περισσότερα υποκειμενικά ή αντικειμενικά θέματα λογικώς καθωρισμένα και αναπτυσσόμενα μόνον εντός συνειδητών ορίων, μα να αποτελείται από οποιαδήποτε στοιχεία που θα παρουσιάζοντο μέσα στην ροή του γίγνεσθαί του, ανεξάρτητα από κάθε συμβατική ή τυποποιημένη αισθητική, ηθική, ή λογική κατασκευή. Εν τοιαύτη περιπτώσει, συλλογιζόμουν, θα είχαμε ένα ποίημα δυναμικό και ολοκληρωτικό, ένα ποίημα αυτούσιο, ένα ποίημα γεγονός, στη θέσι μιας αλληλουχίας στατικών περιγραφών ωρισμένων γεγονότων, ή συναισθημάτων περιγραφομένων διά της άλφα ή βήτα τεχνοτροπίας. [...] Ανδρέας Εμπειρίκος, απόσπασμα από το Αμούρ – Αμούρ, Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία.
Πώς ο ίδιος ο ποιητής αντιλαμβάνεται την "τεχνοτροπία" που ακολουθεί. 11 σχόλια: NANCY T. είπε... Ο Εμπειρίκος είναι εκπρόσωπος του σουρεαλισμού στην Ελλάδα. Στα ποιήματά του κυριαρχεί η ελευθερία της σκέψης, η οποία δεν υποτάσσεται σε καμιά τεχνοτροπία. Οι σκέψεις που αποτυπώνονται στο χαρτί από τον ποιητή δίνουν τη δυνατότητα στον αναγνώστη να τις εντάξει όπου αυτός θέλει. Τα σημεία στίξης περισσεύουν και έτσι ακόμη και η ανάγνωση ενός τέτοιου ποιήματος γίνεται ανάλογα με τη βούληση του αναγνώστη. Η γραφή είναι αυτόματη. 21 Ιανουάριος 2008 9:31 μμ
maria είπε... Άρα η τεχνοτροπία του ποιητή να δημιουργεί τη ροή της σκέψης του αναγνώστη. Αν είναι έτσι όμως, είναι σα να μην υπάρχουν απαιτήσεις ως προς το νόημα και το περιεχόμενο ενός υπερρεαλιστικού ποιήματος. Μπερδευτικό!! 21 Ιανουάριος 2008 10:00 μμ
NANCY T. είπε... Δεν εννοούσα ακριβώς αυτό. Είναι αδύνατο να καταγραφεί η σκέψη του αναγνώστη. Απλώς ο ποιητής καταγράφει αυθόρμητα τις δικές του σκέψεις. Η ερμηνεία των νοημάτων ενός υπερρεαλιστικού ποιήματος δε μπορεί να είναι μοναδική (αυτό συμβαίνει ως ένα βαθμό με όλα τα λογοτεχνικά έργα). Υπάρχει ελευθερία στην έκφραση και ίσως έλλειψη λογικής στο νόημα. Επομένως η ανάλυση μπορεί να πραγματοποιηθεί από διάφορες οπτικές γωνίες. Δε μπορώ να σου απαντήσω για το πόσο απαιτητικό μπορεί να είναι το περιεχόμενο αυτών των ποιημάτων 21 Ιανουάριος 2008 11:27 μμ Anna.M είπε... Νομίζω ότι επιδιώκει την εξάλειψη των προτύπων κ την γέννηση του αυθορμητισμού, της μοναδικότητας, την άκρως προσωπική κ ελεύθερη διατύπωση των σκέψεων του. δεν θέλει να είναι ένας ακόμα δημιουργός που βασίζεται στο καθιερωμένο αλλά ένας δημιουργός που βασίζεται στην δική του οπτική γωνια, στην δική του αντίληψη, κ την αποτυπώνει ανάλογα με την ψυχολογία της στιγμής 23 Ιανουάριος 2008 5:43 μμ
maria είπε... Βρήκα αυτό: "Κατά τον Απολλιναίρ, ο όρος αυτός δήλωνε τον αναλογικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να αποδοθεί η πραγματικότητα. Όταν λόγου χάρη ο άνθρωπος θέλησε να μιμηθεί το βάδισμα δεν εφηύρε τα μηχανικά πόδια αλλά τον τροχό." Ασυνείδητο όνειρο ή συνειδητό ονείρεμα; 23 Ιανουάριος 2008 6:31 μμ
NANCY T. είπε... Δίνω αυτή την απάντηση σκεπτόμενη πως ο "όρος" που αναφέρεται στα λόγια του Απολλιναίρ είναι ο σουρεαλισμός. Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη, η πραγματικότητα είναι το σύνολο των υπαρκτών δεδομένων, η υπάρχουσα κατάσταση, το σύνολο όσων υπάρχουν αντικειμενικά ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο τα προσλαμβάνει ο άνθρωπος. Δε νομίζω πως ο σουρεαλισμός προσπαθεί να περιγράψει την πραγματικότητα αλλά την αλήθεια και ό,τι κρύβεται πίσω από αυτήν. Ίσως οι υπερρεαλιστές να αρπάζουν απλώς αφορμή από την καθημερινή ζωή και την πραγματικότητα με σκοπό να μας μεταφέρουν σε έναν άλλο κόσμο... 23 Ιανουάριος 2008 9:04 μμ maria είπε... Προσπαθεί μάλλον μια αναλογική απόδοση της πραγματικότητας. Όσο για τα περί πραγματικότητας υπάρχει θεωρία που αμφισβητεί την υπαρκτή αντικειμενικότητα, δεν ξέρω πως λέγεται. Και δεν ξέρω αν ανήκει εκεί ο σουρεαλισμός. 23 Ιανουάριος 2008 9:18 μμ
NANCY T. είπε... Το έργο του Απολλιναίρ θεωρείται πρόδρομο του σουρεαλισμού. Τα ποιήματά του παρουσιάζουν ιδιόμορφη χρήση των σημείων στίξης. Προσπαθεί μάλλον (ο σουρεαλισμός) μια αναλογική απόδοση της πραγματικότητας. Ο σουρεαλισμός δηλαδή συνδέεται στενά με την πραγματικότητα; Δε μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς εννοεί. Ο Αντρέ Μπρετόν, ιδρυτής του υπερρεαλισμού, αναφέρει στο μανιφέστο του σουρεαλισμού (1924): • Ο σουρεαλισμός, όπως τον αντιμετωπίζω, διακηρύσσει αρκετά τον απόλυτο μη-κομφορμισμό, ώστε να μην υπάρξει θέμα μετάφρασής του, στη διαδικασία του πραγματικού κόσμου. • Πιστεύω στη μελλοντική λύση αυτών των δύο καταστάσεων, κατ' επίφαση τόσο αντιφατικών, που είναι το όνειρο και η πραγματικότητα, σε ένα είδος απόλυτης πραγματικότητας (surrealite), υπέρ-πραγματικότητας, αν μπορεί να πει κανείς κάτι τέτοιο. Σύμφωνα λοιπόν με τον Μπρετόν ο σουρεαλισμός διακηρύττει τον αντισυμβατισμό, δηλαδή το να μην προσαρμόζει κάποιος τη συμπεριφορά του στις αντιλήψεις της κοινωνίας, επειδή αυτό κάνουν οι υπόλοιποι. Σκοπός να μην υπάρξει μετάφρασή του στον πραγματικό κόσμο... 25 Ιανουάριος 2008 5:01 μμ NANCY T. είπε... Κατά τον Απολλιναίρ τα υπερρεαλιστικά ποιήματα είναι αναλογικός τρόπος έκφρασης της πραγματικότητας. Περιγράφονται σε αυτά εικόνες, πρόσωπα και καταστάσεις που συναντάμε στην αληθινή ζωή. Δε μπορώ να δώσω μια άλλη εξήγηση… Γιατί όμως ο Μπρετόν υποστηρίζει πως ο σουρεαλισμός διακηρύσσει αρκετά τον απόλυτο μη-κομφορμισμό, ώστε να μην υπάρξει θέμα μετάφρασής του, στη διαδικασία του πραγματικού κόσμου; Τι να πω; εγώ όλα τα παραπάνω τα βλέπω σαν έναν αλλοπρόσαλλο και αντιφατικό κύκλο. Ας μου υποδείξει κάποιος τον τρόπο σύνδεσής τους. Πραγματικά έχω μπερδευτεί. 25 Ιανουάριος 2008 5:40 μμ
maria είπε... Βασικά, γιατί σου φαίνεται περίεργο αυτό που υποστηρίζει ο Μπρετόν; Ο αναλογικός τρόπος απόδοσης της πραγματικότητας για τον οποίο μιλάει ο Απολλιναιρ, είναι ουσιαστικά μια αντικομφορμιστική στάση απέναντι στα πραγματικά δεδομένα που λέει ο Μπρετόν. Η αναλογία αυτή δεν προσπαθεί όπως στο συμβολισμό να προσεγγίσει την πραγματικότητα με έμμεσους τρόπους, αλλά δημιουργεί μια δική του εκδοχή με φαντασία για κάθε τι υπαρκτό. (Όπου κάνουμε λάθη ας παρεμβαίνει για διευκρινίσεις ο "νεοελληνικά"!) 25 Ιανουάριος 2008 11:12 μμ
NANCY T. είπε... Ευχαριστώ για την απάντησή σου.! Απαντώ στην ερώτησή σου. Με μπερδεύει το σημείο στα λόγια του Μπρετόν που αναφέρει: να μην υπάρξει θέμα μετάφρασής του στον πραγματικό κόσμο. Μετά από αναζήτηση για το τι ακριβώς είναι ο σουρεαλισμός και για την ιστορική περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας εμφανίστηκε έμαθα τα παρακάτω. Οι εκφραστές του σουρεαλισμού προσπαθούν να απομακρύνουν κάθε έλεγχο της λογικής, διεγείρουν το ασυνείδητο με σκοπό να αλλάξουν τον τρόπο της σκέψης του αλλοτριωμένου ανθρώπου του Α' Παγκοσμίου πολέμου. Προσπαθούν να αλλάξουν τον άνθρωπο, δηλαδή την ίδια τη ζωή. Αυτό μάλλον εκπροσωπούσε το κίνημα του υπερρεαλισμού... Τώρα καταλαβαίνω λίγο περισσότερο τα λόγια του Απολλιναίρ και του Μπρετόν. 26 Ιανουάριος 2008 7:08 πμ
η συζήτηση συνεχίζεται στο http://neoellinika.blogspot.com/2008/01/blog-post_20.html
|
|
Καθώς έβλεπα τα
νερά να πέφτουν από ψηλά και να εξακολουθούν γάργαρα τον δρόμο τους, σκέφθηκα
πόσον ενδιαφέρον θα ήτο, αν μπορούσα να χρησιμοποιήσω και στις σφαίρες της
ποιητικής δημιουργίας, το ίδιο προτσές που καθιστά το κύλισμα, ή την πτώσι των
υδάτων, μια τόσο πλούσια, γοητευτική και αναμφισβήτητη πραγματικότητα, αντί να
περιγράφω αυτό το κύλισμα, ή κάποιο άλλο φαινόμενο ή γεγονός, ή κάποιο αίσθημα,
ή μια ιδέα, επί τη βάσει σχεδίου ή τύπου, εκ των προτέρων καθωρισμένου.