Αρχική

Εξουσία

Διατεταγμένος σεβασμός

Στην περίπτωση της υπακοής προς τις αυθεντίες η εξέταση της οργάνωσης των ανθρώπινων κοινωνιών προσφέρει πλούσια δικαιολόγηση. Συνεχώς εκπαιδευόμαστε από τη γέννησή μας στο ότι η υπακοή της αυθεντίας είναι σωστή και η ανυπακοή λάθος. Το βασικό αυτό μήνυμα απαντάται σε όλα τα σχολικά ποιήματα, στις ιστορίες, και στα παιδικά τραγούδια, και συνεχίζεται στα νομικά, στρατιωτικά και πολιτικά συστήματα που συναντούμε ως ενήλικες. Η θρησκευτική διδασκαλία συμβάλλει και αυτή. Το πρώτο βιβλίο της Βίβλου αναφέρεται στην απώλεια του παραδείσου από τον Αδάμ και την Εύα που παράκουσαν το Θεό. Ο Αβραάμ είναι έτοιμος να θυσιάσει το μονάκριβο γιο του υπακούοντας σχετική διαταγή του Ύψιστου.

Η υπακοή στις εντολές των προσωπικοτήτων κύρους είχε πάντα γνήσια πλεονεκτήματα. Στην αρχή , οι άνθρωποι αυτοί , (π.χ. γονείς , δάσκαλοι ) ήξεραν περισσότερα από μας και συνειδητοποιούσαμε ότι ακούγοντας την συμβουλή τους είχαμε θετικά αποτελέσματα – εν μέρει χάρις στη μεγαλύτερη σοφία τους και εν μέρει επειδή ασκούσαν έλεγχο με τις
ποινές και τις ανταμοιβές μας. Ως ενήλικες, συνειδητοποιούμε ότι τα ίδια πλεονεκτήματα
υφίστανται αν και οι αυθεντίες είναι τώρα οι εργοδότες, οι δικαστές, και τα μέλη της κυβέρνησης.
Επειδή οι θέσεις τους εκφράζουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση και την εξουσία, είναι λογικότερο να υπακούει κανείς τις εντολές των νομίμων αυθεντιών. Είναι μάλιστα τόσο λογικό που το κάνουμε ακόμη και όταν δεν είναι καθόλου λογικό .

Όταν η συμπεριφορά μας λειτουργεί τόσο αυτόματα μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι
επαγγελματίες της πειθούς θα προσπαθήσουν να το εκμεταλλευθούν. Ψευδοκαλλιτέχνες, π.χ. τυλίγονται με τίτλους, ρούχα και διακριτικά εξουσίας. Δεν ενδιαφέρονται παρά για να βγουν κομψά ντυμένοι από ένα πολυτελές αυτοκίνητο και να συστηθούν στα θύματά τους ως Δρ., ή δικαστής, η καθηγητής, ή επίτροπος τάδε. Συνειδητοποιούν ότι όταν είναι έτσι εξοπλισμένοι, οι πιθανότητές τους για πειθώ αυξάνουν πάρα πολύ. Κάθε ένα από τα τρία είδη συμβόλων κύρους έχει την ιστορία του και αξίζει μια ιδιαίτερη ματιά.

Τίτλοι
Οι τίτλοι είναι συγχρόνως τα σύμβολα που είναι πιο δύσκολο και πιο εύκολο να αποκτήσει
κανείς. Κερδίζεις ένα με χρόνια δουλειάς και επιτευγμάτων. Κι όμως είναι δυνατό για κάποιον που δεν έχει θυσιάσει τίποτε από αυτά να υιοθετήσει μόνο τη λέξη και να απολαύσει αυτόματο σεβασμό.
Σε μελέτες που έγιναν οι φοιτητές υπολόγιζαν ακόμη και το ύψος ατόμων που τους έδειχναν ως μεγαλύτερο αν τους έλεγαν ότι είναι καθηγητές !
Άλλα πειράματα απέδειξαν ότι οι νοσοκόμες υπακούν τους γιατρούς ακόμη και όταν κάνουν λάθη, και μάλιστα ότι υπακούν ακόμη αυτούς που στο τηλέφωνο ισχυρίζονται ότι είναι γιατροί, αν και δεν αναγνωρίζουν τη φωνή τους.

Ενδυμασίες
Έρευνες αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι υπακούουν αυτούς που φορούν στολή ακόμη και όταν δεν είναι παρόντες στην εκτέλεση της εντολής . Μεγάλη επίδραση έχει επίσης το μπλε κουστούμι που φορούν οι επιχειρηματίες. Σε ένα πείραμα αποδείχτηκε ότι οι πεζοί ακολουθούσαν το άτομο που φορούσε καλοσιδερωμένο κουστούμι και γραβάτα όταν καταστρατηγούσε τους κανόνες της τροχαίας . Πολλοί απατεώνες εκμεταλλεύονται το κύρος της ενδυμασίας.

Μάρκες - σύμβολα κύρους
Πλούσια ρούχα προσδίδουν γόητρο και κοινωνική θέση όπως τα κοσμήματα και τα αυτοκίνητα. Μια έρευνα που έγινε στην περιοχή του San Francisco έδειξε ότι οι ιδιοκτήτες των πολυτελών αυτοκινήτων απολαμβάνουν ειδικό σεβασμό. Οι διεξάγοντες τα πειράματα ανακάλυψαν ότι οι αυτοκινητιστές περιμένουν πιο υπομονητικά πριν να πατήσουν κλάξον όταν το αυτοκίνητο που προηγείται και είναι σταματημένο μπροστά από το πράσινο φανάρι είναι πολυτελές παρά όταν είναι φτηνό. Το χειρότερο είναι ότι οι φοιτητές που έλαβαν μέρος στα πειράματα αυτά δεν δέχονταν με κανένα τρόπο ότι μεροληπτούσαν στις περιπτώσεις αυτές.

Μέθοδοι αντίστασης

Η συνταγή μοιάζει απλή. Γενικά, οι γνήσιες αυθεντίες ξέρουν τι λένε. Οι γιατροί, οι δικαστές, οι αξιωματούχοι, οι βουλευτές έχουν κατά κανόνα πάρει τις θέσεις αυτές επειδή έχουν ανώτερες γνώσεις και κριτική ικανότητα . Γι' αυτό, κατά κανόνα, οι συμβουλές τους αξίζουν. Το δύσκολο είναι να μπορείς να αναγνωρίζεις χωρίς μεγάλο κόπο πότε οι συστάσεις των προσωπικοτήτων πρέπει να ακολουθηθούν και πότε όχι .
Για να το κάνουμε ρωτάμε δύο ερωτήσεις το κύρος είναι πραγματικό; Τα πειστήρια του κύρους και η σχέση τους με το θέμα πρέπει να εξετασθούν.

Η δεύτερη ερώτηση είναι "Πόσο ειλικρινής περιμένουμε να είναι η αυθεντία;". Δεν είναι πάντα βέβαιο ότι η αυθεντία θα μας πει την αλήθεια.

 Τεχνικές πειθούς